Samenvatting biologie 5 VWO nectar Hoofdstk 9, 10 en 12
10 views 0 purchase
Course
Biologie
Level
VWO / Gymnasium
Book
Nectar 5 vwo biologie Flex-boek
Samenvatting van de hoofdstukken 9,10 en 12.
Hoofdstuk 9: systeem aarde en de mens
Hoofdstuk 10: Bloedsomloop
Hoofdstuk 12: Regeling intern milieu
Inclusief begrippen en afbeeldingen/bronnen
20 pagina's
Hoofdstuk 9: systeem aarde en de mens
Hoofdstuk 10: Bloedsomloop
Hoofdstuk 12: Regeling intern milieu
,Inhoudsopgave
9.1 Klimaatverandering................................................................................................................ 2
9.2 Invloed van de mens op de stikstofkringloop..........................................................................4
9.3 Omslagpunten in ecosysteem................................................................................................5
9.4 Duurzame ontwikkeling..........................................................................................................6
10.1 Hart en bloedsomloop.......................................................................................................... 7
10.2 bloeddruk............................................................................................................................. 8
10.3 Regeling hartwerking........................................................................................................... 9
10.4 Stoffentransport................................................................................................................. 10
10.5 Bloedvaten......................................................................................................................... 12
12.1 het inwendig milieu............................................................................................................ 14
12.2 Processen in de lever.........................................................................................................15
12.3 Longen en gaswisseling.....................................................................................................16
12.4 borstkas en ademhaling.....................................................................................................18
12.5 Nieren................................................................................................................................ 19
1
, 9.1 Klimaatverandering
Basis voor leven op aarde = koolstof
koolstofverbinden - bouwstoffen voor ecosystemen - voeden energiestroom
Fossiele brandstof
● Olie- bruin- en steenkool en aardgas
● Ontstaan uit planten en dieren die lang geleden leefde
● Vormen in de bodem grote koolstof sinks
Kalkgesteenten
● Vooral CaCO3 (calciumcarbonaat) vormen grote koolstof sinks
● Ontstaan in zeeën en oceanen door reactie van CO2 met Ca2+
Oceaandisement vormt een grote koolstof sink - grote hoeveelheden afgestorven plankton op
de bodem - worden daar opgeslagen.
Vrijkomen: Erosie gesteenten of platentektoniek
Fossiele brandstof, kalkgesteente en oceaan dissement zijn langzame koolstofkringloop:
atmosfeer - sink - atmosfeer (100-200 miljoen jaar)
korte koolstofkringloop:
● Producenten leggen CO2 vast in organische stoffen, waarna afbraak door consumenten
en reducenten het CO2 weer vrijmaakt.
● koolstof sink = biomassa: levende organismen en dode planten en dieren + organische
stof in de bodem en veen
● Dissimilatie en afbraak reducenten - CO2 snel weer terug in kringloop
Grote hoeveelheden biomassa opgeslagen in permafrostgebieden
Ontbossing = Ontginning van venenen en ontdooiing van permafrost - CO2 in atmosfeer
Hierdoor is de hoeveelheid in biomassa opgeslagen koolstof afgenomen.
Toename opgelost CO2 in oceanen leidt tot lagere pH.
Zonlicht verwarmt aarde en kaatst warme IR-straling terug - broeikasgassen (CO2) houden
warmtestralen tegen - broeikaseffect in stand gehouden.
Belangrijkste Broeikasgassen: H2O, CO2, CH4, N2O (lachgas) en O3 (ozon)
Vermogen om IR-straling te absorberen.
GWP = Mate waarin stof bijdraagt aan broeikaseffect i.v.m CO2
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Nootje06. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.03. You're not tied to anything after your purchase.
