Summary
Samenvatting Thema's Maatschappijleer VWO 4 Hoofdstuk 2 Rechtstaat
- Course
- Level
- Book
Hoofdstuk 2 rechtsstaat. een samenvatting van alle paragrafen met illustraties waar nodig. Stel gerust vragen!
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
chiaraleoni
Content preview
2.1 idee en oorsprong van de rechtsstaatWat is een rechtsstaat?
Een rechtstaat is een staat waarin je als burger met grondrechten wordt beschermd tegen de
machtsmisbruik en willekeur van de overheid. Een autoritaire staat heeft één machthebber die
alles bepaalt, en er is weinig tot geen bescherming voor de burger. Nederland is een
Democratische rechtsstaat. Ze mogen meedoen aan vrije verkiezingen en ze mogen indirect
meebeslissen over politieke kwesties. Daarnaast is Nederland een Sociale Rechtsstaat. Er
zijn wetten om het welzijn van de burger te verbeteren.
Vertrouwen en wederkerigheid
In een rechtsstaat heerst veel sociale cohesie, burgers houden zich aan de wet en
verwachten dat anderen dat ook doen. Rechtszekerheid zorgt dat de overheid zich ook aan
de wetten moet houden.
Hoe is de rechtstaat ontstaan?
in de achttiende eeuw was in Europa de verlichting, vanaf de zestiende eeuw kende Europa
weinig gelukkige perioden. In de achttiende eeuw kwam er verzet tegen onrecht in de
maatschappij. De burgerij had eigen economisch belangen gekregen. Ondernemende burgers
waren vanaf de zestiende eeuw de wereld ingetrokken, waardoor ze rijkdom en kennis
vergaarde. Het bestaande wereldbeeld en mensbeeld begon te wankelen, want God zorgt niet
voor oorlog, armoede en ellende -dit kwam door burgers. Mensen geloofden in de kracht van
rede en vrijheid.
Sociaal contract
Thomas Hobbes, John Locke en Jean-Jacques Rousseau hebben als uitgangspunt dat
mensen in vrijheid en gelijkheid worden geboren, maar dat door de echte wereld vrijheid niet
altijd beschikbaar is. Daarom moeten mensen een sociaal contract sluiten waarin ze tot
afspraken komen om in natuurlijke vrijheid en gelijkheid te kunnen leven.
Staat
De eerste taak van de staat is burgers en hun eigendommen beschermen. De staat heeft
geweldsmonopolie, ze is de enige die geweld mag gebruiken. De staat is gebonden aan de
wetten die burgers zelf opstellen. De staat wordt meester en knecht.
De Franse filosoof Montesquieu bedacht de trias politica. De wet wordt verdeeld in de
wetgevende macht, de uitvoerende macht en de rechtsprekende macht.
, De beginselen van de rechtsstaat
Het beginsel van de grondrechten: alle mensen zijn in vrijheid en gelijkheid geboren en
moeten zo ook kunnen samenleven.
soevereiniteits-en democatiebeginsel: de mensen sluiten gezamenlijk en vredesakkoord, het
sociaal contract.
Legaliteitsbeginsel: er is een staat die het sociaal contract tussen mensen kan afdwingen,
maar die strikt gebonden is aan de wetten die de partijen zelf hebben opgesteld.
Beginsel van de trias politica: de macht van de staat wordt voor de zekerheid verder begrensd
door interne scheiding van de staatsmacht.
De eerste rechtstaten
in 1776 maakten de Amerikaanse kolonisten zich los van de Engelse koning. Ze vormde een
grondwet en de staatsmacht werd gebonden aan het recht en vooral aan de grondrechten van
de burgers verzameld in “the bill of Rights” samen vormde dut de Amerikaanse constitutie. In
1789 volgde de franse revolutie, dat jaar werd de verklaring van de rechten van de mens en
burger opgesteld. In 1799 pleegde een staatsgreep en vestigde een verlichte dictatuur (de
machthebber houdt in zekere maten rekening met de bevolking). Tijdens de slag bij waterloo
in 1815 werd napoleon verslagen, koningen kwamen weer aan de macht. Pas in de
negentiende eeuw kwam een staatsgreep dichterbij.
2.2 grondwet en grondrechten
De grondwet in Nederland:
• legt de fundamentele rechten van burgers vast
• Begrenst de macht van de staat en garandeert daarmee de vrijheden van burgers
• geeft aan hoe de belangrijkste organen van de staat in grote lijnen zijn georganiseerd
• drukt de eenheid van de natie uit; binnen het staatsverband vormen alle burgers, ondanks
alle verschillen, toch een eenheid.
Ontstaan grondwet
Door de Franse revolutie kreeg Nederland in 1798 de staatsregeling van de Bataafse
republiek. Dit is een voorloper van de grondwet waarin staat dat iedere burger gelijk is,
vrijheid van meningsuiting heeft, vrijheid van drukpers en godsdienstvrijheid. In 1813 was de
val van napoleon en een jaar later werd Nederland een constitutionele monarchie. (Koninkrijk
met grondwet). Burgers hadden weinig grondrechten, behalve vrijheid van godsdienst. Koning
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller chiaraleoni. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $2.71. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67232 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now