Class notes
Vertaal- en tolkwetenschap: volledige lesnotities
- Course
- Institution
Dit zijn mijn notities bij de lessen vertaal- en tolkwetenschap, gegeven in BA2 aan de Universiteit Antwerpen.
[Show more]
Seller
Follow
saricuypers
Reviews received
Content preview
Vertaal- en tolkwetenschapChapter 1: main issues of Translation Studies
Vertaling
= een transfer van een brontaal naar een doeltaal
Latijn: translatio = overbrengen
BT → DT en brontaal → doeltaal
Vertalen kan verwijzen naar
- vertalen als studiegebied = vertaalwetenschap
- vertalen als proces = activiteit van het omzetten van geschreven of gesproken informatie in
een andere taal
bv. De vertaling duurde 2 jaar.
- vertalen als product = stuk tekst of spraak dat is omgezet in een andere taal
bv. De vertaling is nog niet uitgegeven.
Vertaling volgens Roman Jakobson (20e E)
Jakobson baseerde zijn definities op semiotiek.
Semiotiek = studie van communicatie door middel van tekens en gebarensystemen, waarvan taal er
maar één is
Interlinguale vertaling = eigenlijke vertaling = interpretatie van verbale tekens door middel van een
andere taal
bv. vertaling boek nl-fr
Intralinguale vertaling = herformulering = interpretatie van verbale tekens door middel van andere
verbale tekens in dezelfde taal
bv. aanpassing van encyclopedie voor kinderen, parafraseren
Intersemiotische vertaling = transmutatie = interpretatie van verbale tekens door middel van tekens
van non-verbale tekensystemen
bv. verfilming van boek
Adaptatie/versie = meestal intralinguaal, gelijkenissen en verschillen
Transcreatie = marketing, intralinguaal en interlinguaal
Vertalen in andere culturen
Engels: translation: van Latijn: transferre (to carry across) → boodschap
Nederlands: vertalen → heel taalbewust
Hindi: arnuvad (speaking after) → imitatie
Arabisch: tarjama (biography) → boodschap
Chinese: fān yì (turning over)
→ verschillende conceptualisaties van vertalen
Vertaalwetenschap
= discipline die zich bezig houdt met de complexiteit van de problemen rond het fenomeen vertalen
- 1950<
Zichtbaarheid van discipline
- opleidingen
- publicaties
- analytische instrumenten bv. databases, handboeken
- internationale organisaties bv. ATA, EST
Is vertaalwetenschap een discipline, interdiscipline of multidiscipline? Ben je het eens met de vraag
van Munday?
,Foute vraag: vertaalwetenschap is een discipline met interdisciplinair en multidisciplinair onderzoek
- Interdisciplinariteit = integratie van kennis en benaderingen uit verschillende disciplines om
een synthese van een benaderingen te creëren
- Multidisciplinariteit = verschillende disciplines, 1 aanpak of onderwerp
,Chapter 3: Equivalence and equivalent effect
Equivalentie
= “vertalen is het vervangen van tekstmateriaal in een taal (brontaal) naar een equivalent in een
andere taal (doeltaal). Vertalen houdt in om de boodschap in de doeltaal zo natuurlijk en equivalent
mogelijk na te maken, eerst en vooral op basis van betekenis, ten tweede op basis van stijl.”
gelijkwaardigheid bij inhoud, vorm, effect
Nida: formele en dynamische equivalentie, equivalent effect
Newmark: semantische en communicatieve vertaling
Koller: 5 soorten equivalentie
Jakobson: languages differ essentially in what they must convey and not in what they may convey.
Verschillende talen beïnvloeden onze gedachten op verschillende manieren, door wat onze taal ons
gewoonlijk verplicht om aan te denken en niet door wat onze taal ons toestaat om te denken.
Vertaalbaarheid
Taalkundige relativiteit/determinisme = verschillen in talen geven vorm aan verschillende
conceptualisaties van de wereld
bv. Inuït veel woorden voor sneeuw
Linguistisch universalisme = talen kunnen verschillen in manier waarop ze betekenis overbrengen en
in oppervlakkige realisaties van die betekenis, maar er is een gedeelde manier van denken en de
wereld ervaren
bv. ook Egyptenaren zien wel verschil tussen sneeuw en modder
Verschillen tussen talen op (Jakobson):
- geslachtsniveau
bv. honing is m in fr, v in sp, o in eng
- morfologieniveau
bv. werkwoord verandert in russisch naargelang handeling voltooid is of niet
- niveau van semantische velden
bv. geschwister in engels is brothers and sisters want siblings is eerder formeel
Functionele definitie van betekenis: een woord krijgt betekenis door de context
3 soorten betekenis:
- taalkundige betekenis: relatie tussen verschillende taalkundige structuren
bv. zijn huis (bezit), zijn vriendelijkheid (eigenschap van hem)
- referentiële of denotatieve betekenis
bv. woordenboekbetekenis son: a male child
- emotieve of connotatieve betekenis
bv. associatie dat woord oproept bij don’t worry my son is niet noodzakelijk familie
Technieken om referentiële en emotionele betekenis te bepalen: structuur van woorden analyseren
en vergelijkbare woorden in gerelateerde lexicale velden onderscheiden
- hierarchical structuring: reeksen woorden onderscheiden op basis van hun niveau
bv. dier is hyperoniem en hond en kat zijn hyponiemen
- componential analysis: specifieke kenmerken van een reeks gerelateerde woorden
identificeren en onderscheiden
bv. santo is enkel voor mensen vs sagrado is enkel voor dieren en objecten
Morfosyntactische equivalentie: equivalentie zowel morfologisch als syntactisch
bv. the city supported the monarch financially – de stad steunde de vorst financieel
Morfosyntactische equivalentie kan problematisch zijn als doeltaal specifieke elementen niet heeft
, bv. Russisch heeft geen lidwoorden, geen verschil tussen ovt en vvt
Lexicale leemtes: uitdaging voor vertalers bv. sushi, kimono, siesta
- leenwoord
- voetnoot
- uitleg…
Formele en dynamische equivalentie (Nida)
a) Formele equivalentie/formele correspondentie
- Gericht op BT-structuur
- Nauwkeurigheid en juistheid
- Aandacht op boodschap: inhoud en vorm
bv. in academische of juridische context
Bij een vertaling met formele equivalentie streeft de vertaler naar het weergeven van elementen van
linguïstische betekenis (grammaticale vorm) en referentiële en connotatieve betekenis (inhoud) vd BT
b) Dynamische equivalentie/functionele equivalentie
- Gericht op doelpubliek
- Hetzelfde effect
- ! Naturalness: zo natuurlijk mogelijk
- Referentiële en connotatieve betekenis belangrijk, grammaticale vorm en syntaxis minder
bv. spreekwoorden
Equivalent effect
Een geslaagde vertaling heeft een equivalent effect: het effect geproduceerd in de lezer van de DT
komt overeen met het effect gecreëerd in de lezer van de BT
4 basisvereisten van vertaling (Nida)
1) Logisch zijn
2) Overbrengen van de boodschap van BT
3) Een natuurlijke en gemakkelijke vorm van expressie
4) Creëert een vergelijkbaar effect
Kritiek op equivalent effect van Nida
- Hoe equivalent als grote afstand tussen doelpubliek en brontekstcontext?
- Hoe weet vertaler wat bedoeling was van brontekstauteur?
bv. paratekst: voorwoord van een boek, interview, lezing geeft auteur een woordje uitleg
- Hoe weet vertaler wie lezer is?
- Hoe wordt naturalness beoordeeld?
bv. natural voor Spanje ≠ natural voor Latijns-Amerika
- Subjectief oordeel van vertaler of analist
- Nida’s theorie wetenschappelijk gegerond?
Gentzler kritiek: Nida heeft theologisch en bekeringsstandpunt
→ Gentzler denkt dat dynamische equivalentie bedoeld is om de lezer te bekeren, ongeacht hun
cultuur, tot het dominante discours en de ideeën van het protestantisme
Semantische en communicatieve vertaling van Newmark
Semantische vertaling = probeert dezelfde contextuele betekenis van de BT over te brengen, in de
mate dat de semantische en syntactische structuur van de doeltaal dat toelaat ~ formele equivalentie
Nida
Communicatieve vertaling = probeert zo dicht mogelijk bij hetzelfde effect te creëren bij de lezer als
verkregen in de BT ~ dynamische equivalentie Nida
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller saricuypers. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.42. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
76449 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now