Dit is een samenvatting van de geschiedenis van de psychologie, gedoceerd door Rianne Janssen in de tweede bachelor van psychologie. De slides en het boek 'kijken naar de mens: Een geschiedenis van de psychologie' zijn erin uitgebreid verwerkt. Op de laatste pagina's vind je een begrippenlijst en e...
Academiejaar: 2023-2024 KU Leuven
Psychologie: tweede bachelor Prof: Rianne Janssen
,H1: Inleiding............................................................................................................................................. 5
1.1 Tijdsperiode en tijdvakken ..................................................................................................... 5
1.1.1 Tijdsperiode ................................................................................................................... 5
1.1.2 Tijdvakken ..................................................................................................................... 5
1.2 verschillende invalshoeken .................................................................................................... 6
1.3 Beperkingen ........................................................................................................................... 7
H2: geschiedschrijving ............................................................................................................................. 7
2.1 motivering om terug te blikken op het verleden ................................................................... 8
2.1.1 traditionele benadering .................................................................................................... 8
2.1.2 hedendaagse benadering ................................................................................................. 8
2.2.1 waarover gaat de geschiedenis van de psychologie? .......................................................... 10
2.2.1 drie visies op ‘de ontdekking van het bewustzijn’ ...................................................... 10
2.2.2 de constructie van een psychologische werkelijkheid ................................................ 11
2.3 strekkingen in geschiedschrijving ....................................................................................... 12
2.3.1 internalisme vs externalisme ...................................................................................... 12
2.3.2 sociaal constructivisme ............................................................................................... 13
2.3.3 grote figuren vs tijdsgeest ........................................................................................... 13
2.4 valkuilen bij geschiedschrijving ............................................................................................ 15
2.4.1 whig-geschiedschrijving .............................................................................................. 15
2.4.2 presentisme .................................................................................................................... 15
2.4.3 simplificatie .......................................................................................................................... 16
H3: De Renaissance (15e -16e eeuw) ..................................................................................................... 18
3.1 Sociaal-Economische Context .............................................................................................. 18
3.1.1 van Middeleeuwen naar Renaissance ......................................................................... 18
3.1.2 Belangrijke Ontwikkelingen ............................................................................................ 19
3.2 Maatschappelijk Mensbeeld ............................................................................................... 23
3.2.1 Vroege Manifestaties Westerse Individualiteit: Zelfbewust Individu ........................ 23
3.3 Wetenschap en Wetenschappelijke Methode .................................................................... 26
3.3.1 De Rol van de Klassieke Oudheid.................................................................................... 26
3.3.2 De Eerste Tekenen van Moderne Wetenschappen .................................................... 28
3.4 Studie van de Mens ............................................................................................................. 29
3.4.1 Eerste Allusies op het Psychologische ............................................................................ 29
3.4.2 Individuele Verschillen.................................................................................................... 29
H4: mechanisering van het wereldbeeld (17e eeuw) ............................................................................ 30
4.1 Sociaal-Economische Context .............................................................................................. 30
4.2 Maatschappelijk Mensbeeld ................................................................................................ 31
1
, 4.3 Wetenschap en Wetenschappelijke Methode .................................................................... 32
4.3.1 Wetenschappelijke Ontwikkelingen ................................................................................ 32
4.3.2 Algemene Kenmerken ..................................................................................................... 34
4.3.3 Wetenschappelijke Methode .......................................................................................... 36
4.4 Studie van het Psychologische ............................................................................................. 38
4.4.1 Galilei’s Observatie .......................................................................................................... 38
4.4.2 Descartes’ Dualisme ........................................................................................................ 39
4.4.3 Evaluatie .......................................................................................................................... 42
4.4.4 Lockes Essay Concerning Humain Understanding ........................................................... 43
4.4.5 Hobbes Opvattingen over Emotie en Motivatie .............................................................. 45
H5: de Verlichting (18e eeuw) ................................................................................................................ 46
5.1 Sociaal-Economische Context .............................................................................................. 46
5.1.1 Economie ......................................................................................................................... 47
5.1.2 Maatschappelijke Tijdsgeest ........................................................................................... 48
5.2 Maatschappelijk Mensbeeld ................................................................................................ 49
5.2.1 het Verlichtingsideaal: het Rationele en Autonome Individu ......................................... 49
5.2.2 het Begin van de Romantiek ............................................................................................ 50
5.3 Wetenschap en Wetenschappelijke Methode .................................................................... 51
5.3.1 Wetenschappelijke Ontwikkelingen ................................................................................ 51
5.3.2 Algemene Kenmerken ..................................................................................................... 53
5.3.3 Wetenschappelijke Methode .......................................................................................... 54
5.4 Studie van het Psychologische ............................................................................................. 54
5.4.1 Verschillende Standpunten in het Lichaam-Geest-Probleem ......................................... 54
5.4.2 het Empirische Project naar Kennisverwerving ............................................................... 58
5.4.3 Individuele Verschillen..................................................................................................... 59
5.4.4 Personen met Psychische Problemen ............................................................................. 61
H6: naar een moderne maatschappij (19e eeuw) ................................................................................. 63
6.1 Sociaal-Economische Context .............................................................................................. 64
6.1.1 Grote Sociaal-Economische Veranderingen .................................................................... 64
6.1.2 Sociaal Management ....................................................................................................... 67
6.2 Maatschappelijk Mensbeeld ................................................................................................ 70
6.2.1 De Romantiek .................................................................................................................. 70
6.2.2 Kenmerken....................................................................................................................... 72
6.3 Wetenschap en Wetenschappelijke Methode .................................................................... 73
6.3.1 Algemene Kenmerken ..................................................................................................... 73
6.3.2 Wetenschappelijke Ontwikkelingen ................................................................................ 74
2
, 6.3.3 Nieuwe Wetenschappelijke Methoden en Wetenschapsidealen ................................... 79
6.4 Studie van het Psychologische ............................................................................................. 85
6.4.1 het Einde van het Associationisme .................................................................................. 85
6.4.2 Wundt en het Ontstaan van de Experimentele Psychologie ........................................... 87
6.4.3 Verdere Ontwikkelingen van de Nieuwe Psychologie ..................................................... 93
6.4.4 William James en het Functionalisme in de VS ............................................................... 97
6.4.5 Individuele Verschillen................................................................................................... 100
6.4.6 de Behandeling van Psychische Problemen .................................................................. 103
H7: naar een psychologische samenleving (20e eeuw) ....................................................................... 106
7.1 Sociaal-Economische Context ............................................................................................ 106
7.1.1 Economie ....................................................................................................................... 106
7.1.2 Demografische Veranderingen ...................................................................................... 108
7.1.3 Maatschappelijke Veranderingen.................................................................................. 108
7.1.4 Politiek ........................................................................................................................... 110
7.2 Maatschappelijke Mensbeeld ............................................................................................ 111
7.2.1 Psychologisering van de Maatschappij .......................................................................... 111
7.2.2 Gevolgen van de Individualisering ................................................................................. 111
7.2.3 Meritocratie en haar beperkingen ................................................................................ 111
7.2.4 de Maatschappelijke Positie van de Vrouw................................................................... 112
7.2.5 het Kerngezin ................................................................................................................. 112
7.3 Wetenschap en Wetenschappelijke Methode .................................................................. 113
7.3.1 Algemene Kenmerken ................................................................................................... 113
7.3.2 Wetenschappelijke Ontwikkelingen .............................................................................. 114
7.3.3 Wetenschapsfilosofische Analyse van de Wetenschappelijke Methode ...................... 116
7.4 Studie van het Psychologische ........................................................................................... 118
7.4.1 Grote stromingen ............................................................................................................... 118
H8: Reflecties ....................................................................................................................................... 141
8.1 Maatschappelijke en wetenschappelijke context ..................................................................... 141
8.1.1 Maatschappelijke context .................................................................................................. 141
8.1.2 Wetenschappelijke context ................................................................................................ 142
8.2 De psychologie als wetenschap ................................................................................................. 143
8.2.1 Uiteindelijke referent ......................................................................................................... 143
8.2.2 Model object ...................................................................................................................... 144
8.2.3 Evidentie als noodzakelijke steunpilaar ............................................................................. 146
8.2.4 De waarde van de psychologie ........................................................................................... 146
Belangrijke bijlagen ............................................................................................................................. 147
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller amlievleeschouwers. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.39. You're not tied to anything after your purchase.
