- Privaatrecht ziet niet alleen op materieelrechtelijke posities (OD; verbintenissen)
- In het Romeinse en Amerikaanse recht werd gedacht vanuit de actio, de rechtsvordering; of
iemand een claim in rechten had. Er werd toen dus meer gedacht vanuit het proces; nu wordt
meer vanuit het materiele recht gedacht. Pas als het misgaat wordt de vraag gesteld of iets in
rechte waargemaakt kan worden; in een later stadium wordt nagedacht over het procesrecht
Handelingsopties geschillenbeslechtingspraktijk
- Er is een scala van reacties mogelijk bij een juridisch probleem
o Het erbij laten zitten;
▪ dit is afhankelijk van iemands omstandigheden;
▪ het belang dat iemand heeft bij de zaak;
▪ de waarde van de zaak;
▪ de mogelijkheden om inzicht te krijgen in iemands rechtspositie
o Onderhandelen / er samen uitkomen
o (Rechts)hulpverlening
o Publieke druk uitoefenen: KASSA gebruiken als drukmiddel
o Klacht indienen
o Bemiddeling door een derde (echtscheidingsmediator / buurtbemiddelaar)
o Procedure starten (slechts een klein percentage van alle juridisch getinte geschillen
komt voor d rechter, 8% in 2019; 1 op de 12)
- WODC Onderzoek kleine bedrijven:
o Kleine bedrijven komen relatief vaker terecht bij de rechter dan burgers, en iets
minder vaak bij alternatieve vormen
o Maar een groot deel doet niets en komt er zelf of met informele hulp uit
Functies van de civiele procedure
- Conflictoplossing
o Conflict moet in ruime zin worden opgevat; ziet op alles wat mensen verdeeld houdt;
maar rechtspraak ziet slechts op juridische geschilbeslechting.
o De rechter kan de rechtspositie van partijen vaststellen
o Van belang is dat mensen weten dat ze in geval van nood naar de rechter kunnen
- Schaduweffect/ uitstralingseffect vh recht: Als andere vormen van geschilbeslechting worden
opgezocht doet men dat met in het achterhoofd dat als het bij de rechter komt de kans groot
is dat hij op een bepaalde wijze zal beslissen; dat rechten niet alleen fictief zijn, maar ook te
handhaven zijn bij de rechter als je er niet uitkomt met onderhandelingen. Er is voldoende
toegang en rechtspraak om een schaduw te werpen op de levens van mensen.
o Geldt met name op het punt van titelverkrijging
o Toegang tot de rechter is belangrijk, omdat de staat het geweldsmonopolie heeft; om
te voorkomen dat eigenrichting ontstaat buiten het monopolie vd staat om; dan
ontstaat een anarchie → geweld is daarom in feite alleen mogelijk als er een titel aan
ten grondslag ligt: erkende toestemming. Een van de belangrijkste hierbij is een
veroordelend vonnis vd rechter.
, ▪ Met een vonnis kan je bijv. beslag laten leggen. De geweldsuitoefening ziet
dan op het ontnemen van eigendom en de verkoop daarvan tegen de wil in.
▪ Conflictoplossing kan worden toevertrouwd aan een ander, maar het
uitstralingseffect en titelverkrijging zijn monopolies vd rechter; vraagt om
bepaald gezag en openbaarheid. Zonder openbaarheid kan geen
uitstralingseffect worden verkregen.
- Juridische geschilbeslechting: vaststellen van feiten en rechtsposities
- Administratieve en toezichtfuncties: volantaire jurisdictie
o Procedures waar de rechter nodig is om een bepaalde toestand te bewerkstelligen
(bijv scheiding); rechter heeft dan meer een toezichtfunctie ipv toezichthoudend;
geregeld in een verzoekschriftprocedure, niet middels dagvaarding
Effect van procesrecht
- Vertaalt een situatie in de werkelijkheid naar een juridische aanspraak; emotionele aspecten
niet meegenomen
- Structureert het debat met als doel het bereiken van een einduitspraak (of andere oplossing
vh geschil) binnen een redelijke termijn
o Rechter mag niet doen aan rechtsweigering als hij bevoegd is
o Bewijsrecht regelt dat de rechter altijd kan beslissen; maar kan ten koste gaan vd
feitelijke waarheid
- Niet altijd weergave vd beleefde waarheid van partijen (Bruinsma et al: De HR van onderen),
Wel recht doen aan partijen
o Bemiddelend vonnis niet toegestaan: rechter kan niet afwijken van wat partijen
vragen; kan niet bemiddelen. Dat beperkt wat hij kan.
o In het verleden was de rechter passief; veel werd overgelaten aan partijen. In het
procesrecht nu heeft/neemt de rechter veel regie.
- Niet een creatieve oplossing voor het onderliggende conflict
Wel op het recht gebaseerde beslissing in het juridische geschil
Spanningen in het procesrecht
- Waarheidsvinding en rechtshandhaving (ambtshalve ingrijpen bij verzoeken) ⇔
Autonomie van partijen om daarover te beslissen en grenzen aan actieve rol vd rechter
o Partijen mogen niet worden overvallen met een beslissing (niet Googelen)
o Bijv.: in consumentenrecht moet de rechter veel ambtshalve doen
o Het oude idee van lijdelijkheid is meer verwijderd van het beeld nu
- Grondigheid ⇔
Snelheid
o Hoeveel kansen een partij krijgt om argumenten aan te dragen;
o Dat partijen zsm met alle feiten en argumenten op tafel komen; anders vertraging
o Partijen gedwongen open kaart te spelen maar als je later geen bewijs mag inbrengen
verlies je grondigheid en waarheidsvinding en adequate rechtshandhaving maar ook
autonomie
- Rechtszekerheid en voorspelbaarheid ⇔
Flexibiliteit
Bijzondere formats en experimenten; soorten procedures
- Commerciële procedures: Engelstalig procederen voor commerciële partijen
o Richten op specifieke belangen
, o Commercial court Ams
o Maritime chamber Rb Rotterdam
- Laagdrempelige voorzieningen / gecombineerde aanpakken
- Cassatierechtspraak
Beginselen van procesrecht
Afgeleid uit art. 6 EVRM
- Werkingssfeer bepaling: alleen van toepassing bij de vaststelling van burgerlijke rechten en
verplichtingen
- Recht op toegang tot de rechter (beginsel / fundamenteel recht):
o 1. Het recht op toegang tot de rechter wordt afgeleid uit art. 6 EVRM. Dit is zowel
praktisch als juridisch: de facto (niet slechts op papier) kunnen uitoefenen van
rechten. Er mag geen feitelijke of belemmering worden opgeroepen om een
procedure te beginnen.
o Ziet op aspecten:
▪ Houdt ook in dat als je een veroordelend vonnis krijgt het ten uitvoer moet
worden gelegd; bijv.: huisuitzettingen → vonnis tot ontruiming moet ten
uitvoer worden gelegd. Bij het vonnis moet ondersteuning worden geboden
▪ Recht op een tolk als je de taal niet spreekt
▪ Verplichte procesvertegenwoordiging kan een inbreuk vormen op de toegang
o 2. Wordt hier een feitelijke belemmering opgeworpen; wordt de toegang haar
onthouden?
▪ Ik stel voorop dat ik de achtergrond van [persoon] niet ken, maar ga ervan uit
dat het voor haar een lastige afweging is om te maken. Ze moet bezwaar
maken en toch liever kiezen voor de overheidsrechter. Dat zal ze vermoedelijk
niet doen. Ze weet ook niet waartegen ze zich moet verweren, daarom ook
afgeleid uit art. 6 EVRM. Dit kan worden ingeroepen tegen de overheid, maar
niet tegen partijen.
o 3. Art. 6:236 sub n BW: zwarte lijst; beding anders dan rechter is onredelijk
bezwarend, tenzij een termijn van een maand is gegund, na schriftelijk beroepen.
Of: aangaan arbitrage is middels een ovk.
- Recht op een onafhankelijke en onpartijdige rechter: ziet op structuur vd rechterlijke macht en
persoon vd rechter
o 1. Definitie onafhankelijkheid (Cpm + art. 117 Gw);
▪ Als arbitrage door een bepaalde organisatie wordt gefinancierd kan getwijfeld
worden over de onafhankelijkheid.
▪ Of de rechter is onpartijdig, of de indruk zou kunnen worden gewekt dat deze
onpartijdig is.
o 2. In casu kan worden getwijfeld aan de onpartijdigheid vd rechter.
▪ Twijfel onafhankelijkheid obv nevenfuncties.
o 3. Gevolg: dit betreft een grond voor wraking, dat vloeit ook voort uit art. 6 EVRM.
▪ Rechters worden in hun geheel gewraakt indien er (een schijn van)
partijdigheid is. Er worden nieuwe rechters aangesteld. Er komt een
wrakingskamer.
▪ Art. 36 Rv.
o 4. Is wraking in casu toegestaan?
▪ Argumenteer of al dan niet sprake is van partijdigheid.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nandiniramdin. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $97.32. You're not tied to anything after your purchase.