Maatschappijleer
Verzorgingsstaat + extra
Hoofdstuk 1 Wat is een verzorgingsstaat?
Verzorgingsstaat = de overheid bemoeit zich actief met de welvaart en het welzijn van haar
inwoners.
Welvaart = de mate waarin mensen over voldoende middelen beschikken om hun behoeften
te vervullen.
Welzijn = de mate waarin mensen tevreden zijn over hun lichamelijke en geestelijke
gezondheid.
Nederlanders gaan ervan uit dat de overheid tot op zekere hoogte een rol heeft, daarbij staat de
solidariteitsgedachte (= in een groep of samenleving is er bereidheid om risico’s met elkaar te
delen) centraal. Ze zorgen voor collectief belang en collectieve goederen (= goederen waarvan
niemand uitgesloten kan worden, ook niet als diegenen er niet voor betalen, zoals dijken). ‘Free
riders’ = mensen die profiteren van de bijdrage van anderen, ze zetten de bevolking onder druk.
Functies van de verzorgingsstaat =
o Verzorgen = zorgverzekeraar voor hulp bij fysieke of psychische aandoeningen
o Verzekeren = het socialezekerheidsstelsel dat mensen verzekert van een inkomen bij
werkloosheid, ziekte, ouderdom of arbeidsongeschiktheid.
o Verheffen = goed onderwijs voor grotere kansen in de arbeidsmarkt. Hoogopgeleide
mensen zijn gunstig voor de overheid vanwege de hogere belasting en premies.
o Verbinden = verbondenheid tussen de mensen is belangrijk vanwege het
socialezekerheidsstelsel en vanwege verkleining van de sociale ongelijkheid.
Bij een verzorgingsstaat gaat het om sociale grondrechten en plichten, de overheid moet hiernaar
streven.
Twee denkbeelden =
o Planeconomie (gelijkheid): communistisch/socialistisch. In de communistische
staatsopvatting neemt de staat de totale verzorging van zijn burgers op zich (=
staatsverzorging) en verdeelt de staat alle productiemiddelen (grond, bedrijven, kapitaal).
Delen van het risico.
o Vrijemarkteconomie (vrijheid): individualistisch. Risico van het delen (als anderen meer
gebruik maken van collectieve voorzieningen betaal je meer dan je ervoor terugkrijgt).
Een verzorgingsstaat zit tussen deze twee in, het is gebaseerd op solidariteit en gelijke kansen.
Maar toch zijn er verschillen, er zijn drie soorten verzorgingsstaten =
o Sociaaldemocratische verzorgingsstaat = hierbij gaat het om gelijkheid. Ook wel het
Scandinavische model.
o Flexibele arbeidsmarkt.
o Veel sociale zekerheid door hoge uitkeringen en uitgebreide verlofregelingen.
o Duur systeem, dus hoge collectieve lastendruk.
o Liberale verzorgingsstaat = overheid heeft kleine rol, markt een grote. Ook wel het
Angelsaksische model.
o Eigen verantwoordelijkheid, vrijheid en particulier initiatief zijn belangrijk.
o Flexibele arbeidsmarkt.
o Weinig sociale zekerheid -> zelf onderwijs en gezondheidszorg regelen. Lage
collectieve lastendruk.
o Corporatistische verzorgingsstaat = mengeling eerste twee.
o Vrije markt wordt ingeperkt door collectieve sector en samenwerking tussen overheid,
werkgeversorganisaties en vakbonden.
o Veel sociale zekerheid, het gezin is erg belangrijk.
Nederlands is vooral een corporatistische verzorgingsstaat, maar neigt naar een
sociaaldemocratische gezien de hoge kosten.
Hoofdstuk 2 Ontstaan verzorgingsstaat
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Isavdlaan. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.33. You're not tied to anything after your purchase.