Summary
Samenvatting Wat Maakt De Mens kwestie 1
- Course
- Level
- Book
Volledige samenvatting van kwestie 1 van Wat Maakt De Mens. Gaat over eindtermen 5 tot en met 8. Met correcties van de docent
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
renskejasmijn06
Reviews received
Content preview
Wat maakt de mens?Kwestie 1: Hoe ervaren wij ons bestaan als mens?
Fenomenologie: beoogt een verschijnsel te beschrijven zoals mensen het in hun dagelijks leven
ervaren (1e persoonsperspectief)
-Eerstepersoonsperspectief: hoe mensen hun bestaan ervaren
-Derdepersoonsperspectief: beschrijft de mens vanuit ‘objectieve’ kernmerken die door een
‘derde persoon’ vast te stellen zijn
De mens combineert het eerstepersoonsperspectief met het derdepersoonsperspectief —>
unieke ervaring
Dualisme: bedenkt verschillen tussen denken en lichaam —> geest en lichaam zijn radicaal
anders
Dualisme van Plato (427-347 v. Chr.):
-de Idee: dingen die wij zien in de fysieke wereld zijn slechts nagemaakt van het ideaal in de
geestelijke wereld —> een cirkel is fysiek nooit perfect, in je geest wel
-fysieke wereld: tastbaar, vergankelijk en veranderlijk, neemt ruimte in
-geestelijke wereld: tijdloos, onvergankelijk, onveranderlijk —> een schijf kan kapot gaan, maar
het idee cirkel blijft bestaan
Eindterm 5
Rene Descartes en zijn idee van de mens (1596-1650):
-mens: een denkend bewustzijn met een mechanisch lichaam
-meetbare theorieën zijn toe te passen op het lichaam, maar kunnen de menselijke ervaring niet
vangen
-ons denken staat los van ons lichaam, de materie
-alles wat materieel is wordt gekenmerkt door uitgebreidheid, het neemt ruimte in = res extensa
-twijfelexperiment: alles in de wereld kan betwijfeld worden, behalve dat er ‘iets’ is dat twijfelt —
> dit ‘iets’ heeft de eigenschap ‘denkend’ en het heeft geen ruimtelijke kenmerken = res cogitans
-omdat vele mensen tegen Descartes zeggen dat lichamelijke handelingen voor mentale
verschijnselen zorgen, komt hij met de conclusie dat geest en lichaam in de pijnappelklier/epifyse
samenkomen
-res cogitans + res extensa: substantiedualisme
Maxine Sheets-Johnstone en haar idee van de mens (1930-heden):
-mens: een re ecterend, bewegend lichaam
-met ons lichaam maken we contact met de wereld, onze kennis is ‘belichaamd’ —> dans —>
kinesthesie
-ons bewegende lichaam is ons denken
-als onze denken voortkomt uit het sensomotorische (bewegende & voelende) lichaam, zou dat
betekenen dat in alle kennis een ondergrond van zelfbewustzijn zit
-fenomenologie problematiseert de dualistische scheiding —> inpv ‘ik denk’ is ‘ik kan’/‘ik doe’
-proprioceptie: ons vermogen om de positie van onze lichaamsdelen in de ruimte gewaar te
worden, evenals de verhouding die ze ten opzichte van elkaar innemen (ik hoef niet in de spiegel
te kijken om te weten dat ik sta)
-beweging is denken —> ‘ik kan’ —> er is pas een denkend ‘ik’ omdat het lichaam kan bewegen
-prere ectieve ervaring: zonder vooroordelen en theoretische begrippen
Helmuth Plessner (1892-1985):
-mens: staat lichamelijk in verhouding tot zichzelf
-mens is een lichaam en heeft een lichaam:
1. Leib: het lichaam dat we zijn, een centrum van gewaarwording
2. Körper: het lichaam dat we hebben, een instrument waarmee handelingen kunnen worden
uitgevoerd
-dier gaat helemaal op in het hier-en-nu, terwijl de mens op haar bestaan kan re ecteren —>
dubbelaspect
fl fl fl
, -hij verzet zich tegen het determinisme: door onze zelfverhouding kunnen we zelf onze richting
kiezen —> de mens is onbepaald
-excentrische positionaliteit: de onbepaaldheid van de mens is het gevolg van de speci eke
menselijke bestaanservaring
-grensrealisering: de manier waarop organische wezen een grens realiseren tussen zichzelf en
de omgeving —> binnenwereld & buitenwereld (planten, dieren en mensen)
-centrische positionaliteit: het wezen heeft een centrum van waaruit hij zijn lichaam ervaart —>
dier heeft dit wel, maar is zich niet bewust van de grens, de mens wel
-3 antropologische wetten, voorwaarden voor de menselijke manier van bestaan: natuurlijke
kunstmatigheid, bemiddelde onmiddellijkheid en utopische standplaats
De Beauvoir & Fanon:
-mens staat lichamelijk in verhouding tot anderen
-de meningen van de maatschappij over je geslacht, huidskleur, ras etc, hebben invloed op hoe jij
je ontwikkelt als persoon
Postfenomenologie: loso sche stroming die voortborduurt op de inzichten van de
fenomenologie, maar die het lichaam dat daarin de basis vormt, uitbreidt met allerlei technische
hulpmiddelen
Eindterm 6
Maxine Sheets-Johnstone, mens is een re ecterend, bewegend lichaam:
-danstheorie: het gevoel van een bewegend lichaam (kinesthesie), je lichaam maakt contact met
de wereld, dus wordt je kennis belichaamd, met ons lichaam vormen wij ons beeld van de wereld
-het leerproces begint als de ervaring van het eigen lichaam betrokken wordt op het hanteren van
objecten
-hoe we ons eigen lichaam ervaren, is de basis van onze waarneming van de wereld —> taal
ontwikkelt zich uit de interactie tussen lichaam en wereld
-ons bewegende lichaam is ons denken —> ons denken komt voor uit ons sensomotorische
lichaam, wat betekent dat al onze kennis voortkomt uit zelfbewustzijn —> er is een ‘ik’ die denkt,
maar bij fenomenologie zit deze ‘ik’ altijd in een lichaam —> ‘ik denk” wordt ‘ik kan’/‘ik doe’
-proprioceptie: lichamelijke grondslag van zelfbewustzijn, ons vermogen om de positie van onze
lichaamsdelen in de ruimte gewaar te worden, evenals de verhouding die ze ten opzichte van
elkaar innemen
-kinesthesie: vermogen om beweging van het eigen lichaam gewaar te worden —> wanneer we
bewegen zijn we bewust van onze ‘ik’ —> belangrijker dan proprioceptie volgens Sheets-
Johnstone —> positie en snelheidsgevoel van lichaamsdelen
-er is dus geen statische ‘ik’ die op zichzelf bestaat
-kinesthesie biedt een idee van hoe we ons leven verder willen leven (danser die choreo maakt)
-fenomenologie is geen idee, maar een methode, het beschrijven van de beleefde ervaring —>
beschrijven hoe de wereld zich voordoet aan de mens in een eerstepersoonsperspectief
-prere ectieve ervaring: ervaring zonder vooroordelen of theoretische begrippen
-bewustzijn-lichaam: 2 aparte dingen die samen een fenomenologische eenheid vormen
-lichaamsschema: de vertrouwdheid van het eigen lichaam en wat het allemaal kan
-kinesthesie, proprioceptie en lichaamsschema zijn eigenlijk synoniem van elkaar
Vragen eindterm 6 + primaire tekst 1:
A. De kandidaten kunnen uitleggen en evalueren dat mensen volgens Sheets-Johnstone een
re ecterend, bewegend lichaam zijn:
“De mens is geen objectieve structuur die gekend kan worden, maar een uniek existentieel
wezen, een eenheid van bewustzijn-lichaam die zichzelf kent” (P. 37) —> de mens is dus
primair een bewegend lichaam, dat zich vervolgens kan proberen te kennen
B. Daarbij kunnen zij betrekken: een uitleg van Sheets-Johnstones fenomenologische benadering
van dans en de prere ectieve gewaarwording van de ruimtelijkheid en bewegingen van het
lichaam —> hierboven beantwoord
C. De begrippen ‘pre-re ectief’ en ‘lichaamsschema’ —>
-prere ectief: onbewust, dus al aanwezig voor we ons er bewust van worden en de manier zal
bepalen waarop we ons ergens bewust van worden
fl
flfl flflfi fi fl fi
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller renskejasmijn06. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.69. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53340 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now