Dit is een volledige samenvatting van het vak strafrecht en jeugdrecht: onderdeel strafrecht.
Samenvatting van alle lessen, slides en het boek.
Gegeven door Van den Bossche Tanja.
Ik ben geslaagd met deze samenvatting.
HOOFDSTUK 1: BELANGRIJKE BEGRIPPEN
1. WAT IS STRAFRECHT?
HET STRAFRECHT IS PUBLIEKRECHT:
Het is de overheid die bepaalde gedragingen strafbaar stelt en die de sancties
bepaalt.
Strafzaak gaat niet over een conflict tussen 2 of meer rechtsonderhorigen, maar is
het de overheid die bij monde vh Openbaar Ministerie een persoon ter
verantwoording roept omdat hij de normen die in deze maatschappij gesteld zijn
in het strafrecht overtreden heeft
Slachtoffer is geen partij in het strafproces maakt het burgerlijke luik vd
strafzaak uit, als partij die schadevergoeding eist
Eis vh slachtoffer blijft privaatrechtelijk
WELKE GEDRAGINGEN ZIJN STRAFBAAR:
Menselijke gedragingen:
o Actieve gedraging
o Nalaten om een bepaalde gedraging te stellen: bv nalaten v hulp bieden
aan persoon in nood
o Gedraging die op zich niet strafbaar is, maar die strafbaar wordt door
ongewild gevolg: bv onopzettelijke slagen en verwondingen bij
verkeersongeval
Dieren zijn niet strafbaar eigenaars kunnen wel burgerlijk aansprakelijk gesteld
worden
Gedragingen van rechtspersonen strafbaar (art. 5 Sw.)
ONDER WELKE VOORWAARDEN:
De wet bepaalt de voorwaarden
Al de elementen die in de wet opgesomd staan moeten aanwezig zijn opdat er van
een misdrijf sprake kan zijn
Vb. artikel 391 bis Sw. : verlating van familie
Vb. artikel 417/8 Sw: voyeurisme
IN WELKE OMSTANDIGHEDEN:
Essentieel
Strafbaar of niet strafbaar
Strafmaat
Welke omstandigheden kunnen een impact hebben?
Slagen en verwondingen en zelfs doodslag geen misdrijf als ze gebeuren onder de
omstandigheid van wettige verdediging (art. 416 Sw.)
Diefstal kan verschoonbaar zijn, naargelang het slachtoffer
Misdrijf door iemand met blanco strafregister: vaak aanleiding tot toepassing
verzachtende omstandigheden
Verzwarende omstandigheden:
o Diefstal met geweld
o Diefstal met braak en/of inklimming
o Slagen en verwondingen met de dood als gevolg
Pagina 1 van 29
,TEGENOVER WELKE PERSONEN:
Hoedanigheid vd dader en slachtoffer maken dikwijls een verschil uit
o Vb. artikel 417/2 Sw.
Slagen en verwondingen op andere manier bestraft naargelang vh slachtoffer:
o Aan Koning: art. 101 Sw.
o Aan bedienaar vd eredienst: art. 145,2 Sw.
o Aan openbaar ambtenaar: art. 278 ev Sw.
o Aan anderen: art. 398 Sw.
o Aan ‘speciale’ anderen: art. 410bis Sw.
Hoedanigheid vd dader en verwantschapsbanden of affectieve banden tussen
dader en slachtoffer: art. 410 Sw.
SANCTIES EN/OF MAATREGELEN:
Evolutie doorheen de tijd
Onderscheid met andere gedragingen
Onderscheid tussen strafrecht en moraal: strafrecht bevat gedragingen die door
de wet als strafbaar bepaald werden
Gedragingen in maatschappij moreel afgekeurd, maar niet strafbaar bv prostitutie
Strafrecht: het gaat om voorschriften die op dat ogenblik in die maatschappij
gelden door de overheid ingesteld en maken dat bepaalde gedragingen
aanleiding geven tot sancties en/of maatregelen
WELKE PUBLIEKRECHTELIJKE ORGANEN ZIJN BEVOEGD:
1) Materieel strafrecht
= het geheel van rechtsregels die de strafbare gedragingen beschrijven en de
sancties die daarop van toepassing zijn
Strafwetboek en de bijzondere strafwetten:
o Diefstal is strafbaar
o Slagen en verwondingen toebrengen is strafbaar
o Het gebruik en verhandelen van illegale drugs is strafbaar
2) Formeel strafrecht of strafprocesrecht
= beschrijft wie bevoegd is om over deze gedragingen te oordelen en op welke
manier, volgens welke procedure dat moet gebeuren
Vooral in wetboek van strafvordering:
o Correctionele rechtbank is strikt genomen enkel bevoegd voor berechting
van wanbedrijven, maar heeft laatste tijd ingrijpende wijzigingen
ondergaan
o Als onderzoeksrechter zijn onderzoek afgesloten heeft wordt er gevorderd
voor een onderzoeksgerecht. Hier geen sprake van rechtstreekse
dagvaarding voor de rechter ten gronde
o Bij hof van assisen wordt schuldvraag beantwoord door een lekenjury
HET LEGALITEITSBEGINSEL
Art. 2 Sw.: bescherming individu
NULLUM CRIMEN SINE LEGE
Pagina 2 van 29
, = geen misdrijf zonder wet
Een gedraging is maar strafbaar als ze in de wet beschreven staat
In strafrecht geen ruimte voor vrije of analoge interpretatie als daardoor
toepassingsgebied vd wet uitgebreid wordt
NULLA POENA SINE LEGE
= geen straf zonder wet
Strafrecht voorziet bepaalde sancties voor verschillende strafbare gedragingen
Deze sancties moet de rechter toepassen, en hij moet binnen de door de strafwet
opgelegde grenzen blijven
Niet toegestaan strenger te zijn dan wet voorziet, mag ook geen alternatieve
straffen toepassen die niet beschreven zijn in wet
Rechter kan in het kader vd autonome probatiestraf, of opschorting of uitstel
onder voorwaarden, wel vrij probatievoorwaarden opleggen
GEVOLGEN LEGALITEITSBEGINSEL
bronnen van het strafrecht = de wet
o gewoonte geen bron v strafrecht
strikte interpretatie van de strafwet
o geen ruimte voor analoge of vrije interpretatie
geen terugwerkende kracht
o enkel wet die op dat ogenblik bestaat kan toegepast worden op strafbare
gedragingen
van toepassing op Belgisch grondgebied/Belgen in buitenland
2. BRONNEN VAN HET STRAFRECHT
Wetgeving:
o internationaal: EVRM, BUPO
o nationaal: G.W., Sw. complementaire wetten, bijzondere strafwetten, …
Rechtspraak: gezaghebbend (Hof van Cassatie)
o In specifieke zaken zal uitspraak vh Hof van Cassatie soms bindend zijn
Rechtsleer: gezaghebbend
3. DE STRAFGERECHTEN: ORGANIGRAM
Zie handboek p30
4. WERKING IN DE TIJD: NIET-RETROACTIVITEIT VAN DE STRAFWET
Gevolgen van het legaliteitsbeginsel?
niet-retroactiviteit van de strengere strafwet
o onmogelijk om feiten te bestraffen die op het ogenblik dat ze begaan
werden nog niet als misdrijf omschreven werden en dus niet strafbaar
waren
o uitzonderingen:
beveiligingsmaatregelen
tuchtmaatregelen
interpretatieve wetten
Pagina 3 van 29
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller zoebaert05. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.08. You're not tied to anything after your purchase.
