Een verslag waarin je het leesklimaat en de leesomgeving binnen je klas weergeeft middels literatuur. Ook maak je een portret van een van je leerlingen over zijn of haar leesontwikkeling.
1. Beschouwing leesomgeving en -klimaat ............................................................................................................ 4
1.1 Het basisonderwijs in zijn geheel .................................................................................................................. 4
1.2 De rol van de leerkracht ............................................................................................................................... 5
1.3 Leesomgeving en -klimaat binnen het speciaal onderwijs .......................................................................... 5
2. Leesomgeving en -klimaat in de stageklas ........................................................................................................ 7
2.1 De materiële inrichting van de leesomgeving .............................................................................................. 7
2.2 De plaats van het (prenten)boek in de klas .................................................................................................. 7
2.3 Voorlezen ...................................................................................................................................................... 7
2.4 Geletterdheidsontwikkelende activiteiten ................................................................................................... 8
2.5 Registratie geletterdheidsontwikkeling kinderen ......................................................................................... 9
3. Waardering en conclusies ................................................................................................................................ 10
4. Het geletterdheidsportret ................................................................................................................................ 12
4.1 Visie mentor op de ontwikkeling van het kind ........................................................................................... 12
4.2 Ontwikkeling kind op grond van eigen observaties .................................................................................... 12
4.3 Activiteit beginnende geletterdheid ........................................................................................................... 13
4.4 Conclusie ..................................................................................................................................................... 14
4.5 Extra activiteit stimuleren geletterdheid .................................................................................................... 14
Bijlagen ................................................................................................................................................................. 18
1. Vragenlijst leesklimaat in de klas .................................................................................................................. 18
2. Vragenlijst geletterdheidsontwikkeling van de leerling................................................................................ 19
3. Klankgebarenposter ...................................................................................................................................... 20
4. Leerlijnen SO De Heldring ............................................................................................................................. 21
5. Activiteiten .................................................................................................................................................... 23
5.1 Begrijpend lezen van MKM-woorden ..................................................................................................... 23
5.2 Vervolg begrijpend lezen, MKM – woorden ........................................................................................... 24
2
, Inleiding
Sinds februari 2022 ben ik officieel werkzaam bij SO De Heldring, gevestigd in Amsterdam Noord op
Bosrankstraat 1. Deze school biedt speciaal, aangepast onderwijs aan kinderen met een lichamelijke,
verstandelijke of zintuigelijke beperking en kinderen met psychische- of gedragsproblemen. Dit doen zijn aan
de hand van de zeer moeilijk lerende leerlijnen. Oftewel de ZML-leerlijnen. Enkele voorbeelden hiervan zijn
leren leren, bevordering van de sociaal-emotionele ontwikkeling, mondelinge taal, schriftelijke taal,
spelontwikkeling, bewegingsonderwijs en kunst en cultuur (SO De Heldring, 2023). Volgens het Ministerie van
Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (2024) betekent dit dat SO De Heldring onderwijs aanbiedt op cluster 3
niveau. De school heeft mij eerst aangenomen als onderwijsassistent nadat ik mijn opleiding Social Work heb
mogen afronden. Vervolgens adviseerde meerdere collega’s mij om eens te gaan kijken naar de zij-
instroomstudie tot leerkracht basisonderwijs. Meerderen van hen merkte namelijk dat ik steeds meer plezier
begon te krijgen in het ‘echt’ lesgeven aan een groep. Na dit advies heb ik mij aangemeld voor de studie en ben
ik sinds schooljaar 2023-2024 werkzaam in groep C. Deze klas bestaat uit 12 leerlingen in de leeftijd van zeven
tot 10 jaar. Op maandagen werk ik samen met een groepsleerkracht en een medewerker van Cordaan. Op
dinsdagen geef ik les samen met een onderwijsassistent en vervul ik de rol van groepsleerkracht. Op de
woensdagen geef ik les in trainingsgroep één. In de trainingsgroep zitten leerlingen die volgens een
competentiemodel werken. Dit model legt de nadruk op het aanleren van gewenst gedrag. Elke leerling werkt
aan een persoonlijk doel om zich voor te bereiden op plaatsing in een reguliere groep (SO De Heldring, 2020).
Zoals bijvoorbeeld groep C waar ik de resterende twee dagen van de week werk.
In hoofdstuk één van dit verslag is te zien hoe ik mij heb verdiept in verschillende literatuur waaruit ik
informatie heb weten te verkrijgen rondom het leesklimaat en de -omgeving binnen het basisonderwijs. Vanuit
de Hogeschool van Amsterdam werd mij geadviseerd informatie te verkrijgen uit het boek Portaal, geschreven
door Harry Paus en Adri van den Brand (2021). Verder heb ik de PowerPoint presentatie op Brightspace
bekeken en beluisterd. Hierin werden onder anderen heel mooi de hoofdlijnen van het taalonderwijs binnen
een basisschool weergegeven. Ook werden de verschillende taalvaardigheden benoemd, hoe dit zich
vormgeeft in de praktijk en hoe ik hier als leerkracht op in kan spelen. Verder heb ik kerndoel 9 bestudeerd en
vanuit daar gekeken hoe dit aansluit binnen het speciaal onderwijs. Tot slot heb ik ook gekeken naar bronnen
die aansluiten binnen mijn situatie. Ik geef immers les in het speciaal onderwijs aan leerlingen met een
kalender leeftijd tussen de zeven en 10 jaar, maar op taalniveau verschillen zij nog erg veel. Om deze reden
biedt SO De Heldring dan ook groepsdoorbroken taalblokken aan. Dit betekent dat iedere leerling naar een
groep binnen de school gaat die aansluit op zijn of haar taalniveau. Op deze manier kan er gerichter aandacht
worden besteed aan hun niveau waardoor er gemakkelijker stappen gezet kunnen worden binnen de leerlijnen
en hun ontwikkeling (SO De Heldring, 2023). Deze informatie heb ik vervolgens uitgewerkt tot een
beschouwing. In hoofdstuk twee heb ik mijn mentor geïnterviewd om zo een beter beeld te kunnen krijgen van
het leesklimaat en de -omgeving binnen onze klas. Hiervoor heb ik haar gevraagd naar de inrichting van de
leesomgeving, het gebruik en de plaatsing van het prentenboek, geletterdheidsontwikkelende activiteiten en
de manier van registratie van de geletterdheidsontwikkeling van de leerlingen. De gestelde vragen kunt u
terugvinden in bijlage één van dit verslag. In hoofdstuk drie beschrijf, analyseer en waardeer ik het leesklimaat
en de -omgeving binnen mijn klas. Hierin beschrijf ik, aan de hand van literatuur en opgedane kennis uit de
praktijk, wat er goed gaat en waar eventuele verbeterpunten liggen. Na het vergelijken van de theorie met de
praktijk heb ik twee concrete adviezen geformuleerd en deze doorgegeven aan mijn mentor. In hoofdstuk vier
maak ik een geletterdheidsportret van een, in samenspraak met mijn mentor, gekozen leerlingen. In dit portret
heb ik als eerste een interview met mijn mentor afgenomen. De interviewvragen kunt u tergvinden in bijlage
twee van dit verslag. Doormiddel van het interview heb ik een beter beeld weten te schetsen van de visie van
mijn mentor op de geletterdheidsontwikkeling van de leerling. Vervolgens heb ik de leerling zelf geobserveerd
en heb ik mijn bevindingen rondom zijn taalontwikkeling in dit hoofdstuk beschreven. Naar aanleiding van het
interview en mijn eigen observaties heb ik een activiteit ontwikkeld waarmee ik de beginnende geletterdheid
van de leerling verder wil ontwikkelen. De beschrijving en uitvoering worden in dit hoofdstuk beschreven. Op
basis van het interview, mijn observaties en de uitgevoerde activiteit heb ik een conclusie getrokken waarin ik
de kenmerkende punten van de geletterdheidsontwikkeling van de leerling beschrijf. Vanuit hier beschrijf ik
nog eens kort een tweede stimulerende activiteit die de leerling kan helpen bij het zetten van verdere stappen
in zijn taalontwikkeling. Tot slot blik ik in het nawoord terug op de vakopdracht. Hierin laat ik zien tot welke
inzichten ik ben gekomen en wat ik allemaal heb mogen leren. Maar belangrijker nog, hoe deze opdracht heeft
bijgedragen in mijn verdere ontwikkeling tot het bekomen van een leerkracht basisonderwijs.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nienkegroot. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $21.99. You're not tied to anything after your purchase.
