Dit document bevat uitgewerkte cases uit de les Deontologie door Professor Theuns, alsook andere relevant informatie om te gebruiken tijdens het examen. Dit document mag overigens ook meegenomen worden naar het examen (open boek examen). Geslaagd met 18/20 in 1e zit.
Geen relatie aankopen met een cliënt, zeker GEEN seksuele relatie aanknopen met een
patiënt WANT je hebt een machtsonevenwicht, iemand dat een patiënt is van jou die is
kwetsbaar in die positie
Stel dat het een ex-patiënt is van jou (na 1j/ 5j/ 10j verandert dat iets): nee want je weet niet
wanneer de cliënt terug in behandeling zou komen bij jou, zit in een asymmetrische, relatie
dat kan niet echt symmetrisch worden, fundamenteel zit je in een asymmetrische relatie
van toepassing is hier de deontologische code
PROBEREN AAN TE HOUDEN EN ZOEKEN NAAR ANDERE STRATEGIEËN OM TE BEKOMEN WAT ER
BEKOMEN MOET WORDEN ZONDER HET BEROEPSGEHEIM TE SNEL OP TE GEVEN !! (indien wel je
beroepsgeheim opheffen betekent dat niet dat je zomaar alles moet vertellen aan bijvoorbeeld de
hulpdiensten, moet net voldoende vertellen zodat zij aan de slag kunnen en het serieus nemen
bijvoorbeeld als het gaat over een minderjarige moet je proberen komen tot de situatie waarin de
minderjarige zelf met de ouders gaat spreken maar als je hoort dat de minderjarige absoluut niet wil
dan ga jij dat niet zomaar doen, dan zal dat een heel pad worden daar naartoe en kan het zijn dat je
eerst een aantal hindernissen moet opruimen)
Voor volwassenen heb je het algemene wetboek, dat zijn de grote wetten waar je zeker moet
gaan lezen waar je veel gaat vinden
Voor jongere is er heel de integrale jeugdzorg; interessant is het concept van meerder- en
minderjarigheid, waar dat vroeger een leeftijd was en dat dat nu niet meer zo is, de
beoordeling van een psycholoog is daar belangrijk dus dat je niet zozeer wordt aangeklaagd
dingen te doen bij een bepaalde leeftijd maar eerder een inschatting die je niet consequent
maakt in bepaalde gevallen
,Schuldig verzuim/ beroepsgeheim
= schuldig verzuim geldt als je iemand die in nood verkeerd niet zou helpen, in dit geval moet
er dan echt levensgevaar zijn dus een zeer acuut levensgevaar en als je denkt dat je in staat
bent om iets te doen dan moet je helpen (als je denkt dat je je eigen leven riskeert dan zegt
de wet dat je niet zo ver moet gaan)
Deze wet kan je in verband brengen met de wet op beroepsgeheim; soms kan je de indruk
hebben dat om iemand te kunnen helpen dat het nodig is om op 1 of andere manier/
gradatie je beroepsgeheim te schenden (bv. (zelf)moordpoging), je zit dan ook met de wet op
het schuldig verzuim die zegt dat je een persoon moet helpen die in nood is (als je iemand in
nood wil helpen dan s het wellicht nuttig dat je aan de hulpdiensten een adres/naam kan
geven, dat is een vorm van het doorbreken van je beroepsgeheim – hebt gradaties in je
beroepsgeheim doorbreken !!)
Beroepsgeheim is absoluut
= mensen die door het uitoefenen van hun beroep iets te weten komen dat is geheim, het
doorbreken ervan kan eigenlijk niet (vaak niet een goed idee om het beroepsgeheim zomaar
te doorbreken), in bepaalde situaties heb je het gevoel dat het beroepsgeheim in de weg
staat en wil je zaken over de patiënt bekend maken maar dat mag niet (in welke mate het
dan voor je houden of delen en hoe kan je dat aanpakken op een correcte manier)
= de vraag is of je levens kan redden/misbruik of verkrachting kan voorkomen door het
beroepsgeheim op te heffen (er moet levensgevaar zijn)
Er is een wet die zegt dat je soms je beroepsgeheim mag doorbreken; in bepaalde
omstandigheden wordt je ontslagen van de straffen die je zou kunnen krijgen en ben je niet
strafbaar (elke wet heeft zijn straffen) => zoals moet getuigen in een rechtbank, dan kan de
rechter je ontslagen van je beroepsgeheim + situaties van groot gevaar, als je in staat bent
iemand te redden door je beroepsgeheim te ontheffen dan kan je niet gestraft worden MAAR
de wet zegt niet dat je dan je beroepsgeheim moet opheffen
Het opheffen van je beroepsgeheim kan NOOIT een middel zijn, kan ook een noodzakelijk
kwaad zijn – in bepaalde omstandigheden dat je bepaalde zaken van je beroepsgeheim moet
vrijlaten om te kunnen tussenkomen dan ga je dat in alle discretie doen (bv. suïciderisico,
dan kan je de hulpdiensten verwittigen maar er is ook zelfbeschikkingsrecht, kan je soms
afvragen of je iemand die zelfmoord wil plegen mss ook ruimte moet geven om dat te doen,
kan je afvragen hoe ver je daarin gaat – zijn beoordelingen die je moet maken, niet
eenvoudig)
(bv. kind 16j komt bij jou en zegt dat je het niet aan zijn mama mag zeggen, dan kan je dat
respecteren MAAR de ouders hebben rechten – staat niet vast op welke leeftijd je ze als
meerderjarigen bejegend, is je eigen oordeel dat je die jongere kan behandelen als een
volwassenen – (gaat om een motivatie, ook in een rechtbank is dat heel belangrijk die
consistentie en die consequenties) kind die zegt dat je er niets van mag zeggen; 1 van de
eerste doelstellingen is dat het kind het zelf zegt tegen mama en papa want het is ook
belangrijk dat zij het weten, belangrijke reflectie is om goed te doen gaat dus om perspectief
innemen, goed doen voor mama is wss bellen dat haar kind bij jou komt en voor het kind dat
je het niet zegt DUS kan niet voor beide tegelijk goed doen (zien hoe je dit kan verenigen)
, Als je dat geheim prijsgeeft ben je strafbaar behalve onder bepaalde voorwaarden
Wettelijke meldplicht: is relatief uitzonderlijk voor psychologen behalve als het gaat
over kindermishandeling/-misbruik, dan heb je de plicht in te grijpen door zelf iets te
doen of hulp in te roepen + zedenfeiten ten aanzien van minderjarigen +
crisissituaties (dus ernstige toestanden) (wettelijke meldplicht gaat in de
geneeskunde over het melden van heel besmettelijke ziektes zoals een pandemie is
minder courant voor psychologen)
Hebt een meldrecht: bv. als getuigen of wordt aangeklaagd en dat het prijsgeven van
dat geheim je kan ‘redden’ dan mag je dat doen
Casusoverleg: het gedeeld beroepsgeheim is voor ons heel belangrijk, casusoverleg
mag je alleen doen met mensen met exact dezelfde opleiding als jezelf en dezelfde
finaliteit/doel (dus de cliënt helpen) – in de wetgeving is het casusoverleg breder
gezien dus ook over meerdere beroepsgroepen, komt dan in de buurt van het
elektrisch patiëntendossier, psychologen voelen zich daar niet goed bij dat heel wat
medische toestanden onafhankelijk zijn van psychologische (dat een tandarts alles
zou moeten kennen van zijn patiënt, eerder geneigd te delen met huisarts want zijn
van de eerste aanspreekpunten)
Noodtoestand: dan mag je melden, is een situatie waarin een patiënt in gevaar zou
zijn zoals voor het eigen leven (bv. riskeert vermoord te worden/ zelfmoord – er is
ook zelfbeschikkingsrecht dus mss moet men er zelf voor kunnen kiezen om uit het
leven te stappen zijn overwegingen die je moet maken), in dergelijke context een
melding maken maakt je niet strafbaar dat je je beroepsgeheim schendt –
bescherming van de integriteit of veiligheid
Voor jongeren als je cliënt slachtoffer is en voor terrorisme mag je melden (als je
weet dat men een aanslag gaat plegen)
In de context van de hulpverlening mag je ook melden: onderscheid tussen gedeeld
en gezamenlijk beroepsgeheim = gedeeld beroepsgeheim is dat een psycholoog de
nood voelt in overleg te gaan (supervisie/intervisie), gezamenlijk beroepsgeheim is
een team dat samenwerkt waarin verschillende specialismen werken (arts/
verpleegkundigen etc.) die met dezelfde finaliteit werken beiden gaan dus over
een cliënt die zich aanmeldt bij een team of een psycholoog, gaat beroepsgeheim dan
vervangen door discretieplicht (dus alleen need to know, niet nice to know dus niet
wat weinig relevant is om de problematiek te bespreken), belangrijk bij dit overleg is
TOESTEMMING van de cliënt (informed consent is nodig), dus dat betekent dat je zo
een afspraak rond toestemming om info te delen vooraf moet maken (als je wilt
overleggen en de cliënt zegt ‘nee’ dan is dat heel lastig, overleg is eigenlijk NIET
uitgesloten zolang dat je anoniem bespreekt (dus allerlei onnodige details weglaat is
er GEEN sprake van BEROEPSGEHEIM maar moet opletten voor het small cellen
probleem)
Zorgcontinuïteit: kan zijn als je iemand doorverwijst (bv. wordt zwanger en wil je
praktijk even on hold zetten en gaat een aantal cliënten doorsturen naar een collega,
op zo’n moment kan het nodig zijn bepaalde zaken te delen MAAR met die
toestemming erbij)
Gerechtelijk: om private of ambtelijke aangifte te doen, dus iets dat tot het
beroepsgeheim behoort maar dat het verschilt maakt dan heb je een uitzondering
dat je niet gestraft kan worden als je in die context een geheim deelt
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller emmapeeters2000. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.47. You're not tied to anything after your purchase.
