Systeem neurobiologie H9 & H10
Systeem neurobiologie
Zintuigelijke waarnemingen worden beïnvloed door verschillende factoren maar uiteindelijk komt
er een somatisch en autonoom signaal (spieren). Gaan onderzoeken wat hiertussen gebeurd. Het
brein moet bepalen wat het lichaam gaat doen. Het is heel complex als je gaat uitzoomen, dus we
gaan inzoomen. We gaan naar de verschillende functies van het brein kijken.
Sensorische systemen
Het somatosensory systeem
- Exteroceptie
- Directe interactie met de omgeving: tast, pijn, temperatuur
- Proprioceptie
- Houding en beweging van het lichaam: in spieren, pezen & gewrichten
- Interoceptie
- Ingewanden: voelen van het eigen lichaam
- Bewust: pijn aan organen
- Onbewust: bv chemoreceptoren voor pH, zuurstof en CO2
gehalte
TAST
Stereogenose: herkennen van objecten via aanraking
- Het voelen van gewicht, aanraking, textuur, temperatuur
Verwerking van aanraking naar de cortex
- Basisschakeling:
Het begint met een eerste orde neuron die stimulus in een elektrisch
signaal omzet. Dan gaat het naar CNS. De thalamus is een relay
systeem, er gebeurd hier niet zoveel met de informatie. We voelen
verschillende dingen als we iets aanraken. Dat komt omdat we
verschillende vormen eerste orde neuronen hebben.
- Eerste orde neuron = receptor = afferente neuron
- Verschilt in:
- Type receptor in het membraan
- De hoeveelheid capsulatie in zenuwuiteinden
- Locatie van het neuron (dus waar je iets vasthoudt maar ook in
welke laag van de huid)
- Axon type
- Receptieve fields (nauwkeurig in ruimtelijke informatie)
- Perifere adaptatie
- Temporele informatie/resolutie (hoe snel is het neuron in staat weer te vuren)
- Type informatie en hoe gevoelig hangt af van hoeveel en type membraan receptor
Pseudo-unipolaire neuron
,- Dendrieten gaan over in een axon (zit geen cellichaam tussen)
- Cellichaam is niet nodig voor vorming actiepotentiaal
- Bij bipolaire neuronen wel
- Wel nodig voor metabolisme
*Cellichamen liggen geclusterd en beschermd in een ganglion
Dermatoom: Een gebied op de huid dat voornamelijk wordt gevoed door
de afferente zenuwvezels van een enkele spinale zenuw.
- Groep neuronen die op dezelfde plek in de huid in hetzelfde dorsale
ganglion en ruggenmerg binnenkomen
- Hiermee kan je vrij lokaal een stuk huid innerveren maar ook numben
- Zijn niet hele duidelijke scheidslijnen: dermatomen lopen beetje door
elkaar
Eerste orde neuronen op de huid
- Overeenkomsten van de vier die tast medieren (dus niet free nerve
endings):
- Pseudo unipolaire neuronen
- Kapsel om de zenuwuiteinden
- Vergroten sensitiviteit (versterker)
- Mechanoreceptoren: gevoelig voor rek
- Huid wordt gerekt waardoor ionkanalen open worden getrokken
- Axontype: Aβ
- Verschillen:
- Receptor morfologie
- Locatie en distributie
- Invloed op gevoeligheid en receptieve veld
- Receptor gevoeligheid
- Veel factoren invloeden gevoeligheid
- Perifere adaptatie
- Receptieve velden
Perifere adaptatie
- Vindt plaats als je je aankleedt, je zult je kleren minder voelen
- Alle neuronen adapteren
- Zelfs in de retina: zorgen dat ander receptor wordt gevuurd zodat
adaptatie niet plaatsvindt (wisselen elkaar af)
- Langzaam adapterend neuron
- Stopt met vuren als drukstimulus wordt weggenomen
- Geeft informatie over:
- Intensiteit & duur van stimulus
- Spatiale informatie: grootte, vorm, proprioceptie
- Snel adapterend
- Geeft informatie over:
- Verandering in stimulatie
- Als de verandering heel plots is: veel AP
- Grip?
- Beweging en vibratie
,Receptieve veld
Het gebied van de huid waar stimulatie resulteert in een significante verandering in de snelheid
van actiepotentialen. Een kleine dendritische boom pikt signaal op van een heel klein stukje veld:
klein receptieve veld. Heeft dan een hogere resolutie. Veel druk zetten in een receptieve veld kan
ervoor zorgen dat de huid waar andere receptieve velden zitten ook gerekt wordt. Voordeel van
een groter receptieve veld: is gevoeliger. Je hoeft niet precies te weten waar een prikkel vandaan
komt. Is een trade-off. Grotere receptieve velden hebben wel een hotspot plek.
Ruffini endings liggen vaak bij huidlijnen: reageren vaak op rek van de huid. In de diepere lagen
zijn de receptieve velden groter.
Proprioceptie
- Snelste
- Wordt gedacht dat dat is omdat deze voorkomen dat we pijn krijgen
Cel orgaan van Merkel
- Zijn losse cellen die net boven het neuron liggen
- Langzaam adapterend
- Zeer klein veld:
- Gevoelig voor randen, punten en curvaturen. Hiermee kan het brein gaan puzzelen en textuur
en vorm bepalen.
- Merken beweging van de huidrimpels
- Als je met een botte kant van een pen in je huid gaat dan doet minder pijn dan een scherpe
kant. Dat komt omdat je de receptoren met een klein receptieve veld het meest rekt. Daarom
gevoelig voor cuvaturen.
Lichaampjes van Meissner
- Snel adapterend neuron
- Klein veld:
- Gevoelig voor (lage) trillingsfrequenties
- Waarneming van beweging over de huid —> grip
Lichaampjes van Pacini
- Snel adapterend neuron
- Dieper in de huid
- Groot receptief veld:
- Gevoelig voor hoge trillingsfrequenties —> grip
- Erg gevoelig door groot massa van bindweefsel om het neuron. Kunnen kleine verschuivingen
waarnemen.
Lichaampjes van Ruffini
, - Langzaam adapterend neuron
- Bij gewrichten en huidlijnen
- Groot receptieve veld
- Vrij ongevoelig
- Voor proprioceptie, rek op de huid
- Waar bevinden je vingers?
Braille
- Puntjes dichterbij elkaar plaatsen? Dan kan je het niet meer lezen. Komt
door de receptieve velden.
Tweepunts-discriminatie test
- Kan je twee punten discrimineren? Werkt beste bij de vingers en
je onderlip.
- Groen: punten op rand van a & c —> worden nog beetje
geactiveerd
- Worden geen twee verschillende punten geregistreerd door b
- Rood: vallen ongeveer even ver van de drie middelpunten
- Vuren allemaal op een vergelijkbare frequentie
- De punten zitten in elk veld ver van het midden.
- Lichaam weet dat alle velden worden gevuurd maar kan geen
onderscheid maken tussen de punten
- Lichaam denkt dus oh het is 1 grote stimulus
- Blauw: nu weet het lichaam dat er twee punten zijn
- Een veld (b) wordt niet gevuurd en ligt tussen twee velden (a &
c) die wel worden gevuurd
Er moet dus 1 veld geen input krijgen voor het lichaam om te weten
dat het twee punten zijn. Maar zijn meerdere factoren die hier een
rol bij spelen.
Convergerend & divergerende neuronale connecties
Eerste orde neuronen zijn vaak convergent: meerdere samen
innerveren een tweede orde neuron. Tweede orde neuronen
kunnen niet onderscheid maken tussen de convergerende
neuronen. Receptieve veld wordt dus steeds groter. In je
vingertips vindt dit minder plaats dan in andere delen van het
lichaam. Maar kan ook divergerend.
Hiervoor is laterale inhibitie. Zorgt ervoor dat ene neuron stuk
meer vuurt dan de omliggende neuronen. Inhibiterende
interneuronen liggen tussen de neuronen en zorgen voor de
laterale inhibitie. Het middelste neuron wordt ook geremd dus Y2
is iets later dan Y1. Maar de verschillen worden dus groter. De
winner take all strategie.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller pipleopold. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.48. You're not tied to anything after your purchase.