Summary

Ondersteunende samenvatting van de cursus bodemkunden en bemestingsleer

0 purchase

Course
Bodemkunde & bemestingsleer

Institution
Hogeschool Gent (HoGent)

Dit is geen samenvatting van de slides maar ik heb deze samenvatting ter ondersteuning gebruikt aangezien de slides voor mij vaak niet duidelijk waren. Ik behaalde met deze samenvatting + slides 14/20 Hierin zitten geen bemestingsoefeningen verwerkt!

[Show more]

Preview 4 out of 35 pages

View example

Uploaded on July 8, 2024
Number of pages 35
Written in 2023/2024
Type Summary

samenvatting cursus
niet slides
volledig
goed ter ondersteuning van de slides

Institution
Hogeschool Gent (HoGent)
Education
Agro En Biotechnologie Dierenzorg
Course
Bodemkunde & bemestingsleer

$6.99

Add to cart

Add to wishlist

100% satisfaction guarantee
Immediately available after payment
Both online and in PDF
No strings attached

BODEMKUNDE & BEMESTINGSLEER
1. HOOFDSTUK 1: INLEIDING OP BODEMKUNDE & BEMESTINGSLEER
1.1. Inleiding tot bodemkunde
 Elementen die bijdragen tot gezonde bodem  grond alle plantaardige & dierlijke productie
 Bodemstructuur omvat evenwicht tussen bodemwater/lucht (= poriënfractie) & fractie vaste stof
o Vaste fractie
 90-95% uit anorganische/minerale fractie ingedeeld o.b.v. korrelgrootte in 3 textuurklassen: zand, leem &
klei
 5-10% organische fractie: onverteerde plantenresten & bodemleven
 Fysische, chemische & biologische bodemeigenschappen & hun interactie bepalen bodemstructuur & bodemvruchtbaarheid
o Wortelgroei gehinderd door
 Dichte structuur (= te weinig O2/water)
 Hoge grondwaterstand (teveel water)
 Overmaat plantenvoedingsstoffen
 Bodemtemperatuur bepaalt mee wortelactiviteit & mineralisatie = omzetting organische stoffen 
opneembare plantenvoedingsstoffen
 Gebrek aan bodemleven: bodemkiemen tot regenwormen & mollen  mineralisatie & structuurvorming
in gedrang
 Te lage bodem-pH van 4 (sterk zuur)  voedingselementen Ca, B, Cu, Mo onbeschikbaar voor opname
door plantenwortels

1.2. Inleiding tot bemestingsleer
 Bemesting = economisch & ecologisch verantwoord aanvoeren van plantenvoedingsstoffen en/of het verbeteren/in stand
houden van bodemeigenschappen

1.2.1. Minerale/anorganische/kunstmeststoffen
 Minerale meststoffen
o Afkomstig uit chemische industrie/mijnen/vrije natuur
o In poeder/kristal/korrel/vloeibare vorm geleverd
 Enkelvoudige meststoffen
o 1 voedingselement
 Samengestelde meststoffen
o Min 2/3 hoofdelementen (NPK)
o Gehaltes in % (kg voedingsstof/100 kg meststof) in deze vorm: N (geen oxide), P 2O5 & K2O & MgO, CaO, Na2O & SO3
 Kunstmest: nutriënten 100% plantopneembaar

1.2.2. Organische meststoffen
 Nutriënten ten dele direct plantopneembaar
 Stalmest
 Mengmest (= drijfmest)
 Gier (verse plantenresten)
 Groenbemester: organisch afval vb. GFT al dan niet verwerkt tot compost, zuiveringsslib, bagger-slib (mulch, champost, turf,
stro)
 Doel
o Voedingselementen leveren
o Humusgehalte verhogen

2. HOOFDSTUK 2: VAN BODEMSTAALNAME TOT BEMESTING
2.1. Overzicht
 Hoofdstuk biedt globaal beeld van sterke verwevenheid tussen bodemeigenschappen & bemestingspraktijk > vaktermen
nodig (zie verder)
 Stappenplan optimale bemesting van specifiek gewas op perceel
o Representatief bodemstaal nemen
o Grondanalyse  info over zuurtegraad (pH), humusgehalte, beschikbare reserve aan voedingselementen
 Voor bovenstaande 2 stappen onderscheid tussen standaardgrondanalyse & minerale stikstofanalyse

, o Bemestingsadvies opstellen: rekening houden met bodemvruchtbaarheid, verhoudingen van nutriënten,
gewasbehoefte, teeltrotatie & bijkomende perceelsinfo
o Bemestingsplan opstellen: advies ingevuld met concrete meststoffen met aandacht voor wetgeving (= maximale
bemestingsnormen)

2.2. Staalname
 Weide/gazonboor tot 6 cm
 Gutsboor: halfopen buis tot 23 cm/tot 90 cm met inkepingen op 30 & 60 cm
 Representatief grondstaal
o Zigzags-of kruisgewijs over perceel te lopen & op verschillende plaatsen te boren
o Staalname ten vroegste maand na laatste bemesting
 Minerale stikstofbepaling
o Onderzoek op verschillende lagen/dieptezones
o Staalnamemethode afhankelijk van teelt
 Stikstofanalyse
o Enkele weken voor plant- of zaaidatum/soms nog eens tijdens de teelt indien bijbemestingsadvies gewenst is

2.3. Bodemanalyse
 Plantaardige productie: standaardgrondanalyse & minerale stikstofanalyse
 Verhoudingen van K/Mg, Ca/Mg & C/N vanuit antagonismen: teveel aan K  Mg slecht opgenomen ook al is Mg voldoende
aanwezig in bodem
 Minerale N-analyse tussen 1 oktober – 15 november  nitraatresiduwaarde meten = resterende nitraat geeft indicatie van
al dan niet ordeelkundige bemesting

2.4. Bemestings- en bekalkingsadvies
2.4.1. Beredeneren van bemesting & bekalking
 Rekening houden met voorraad aan voedingsstoffen reeds in bodem aanwezig > grondontleding geeft inzicht in voorraad 
bemestingsadvies: voedingselementen op juiste niveau & in juiste verhouding tot elkaar & afgesteld op teeltbehoefte
 Bemestingsadviezen berekend o.b.v.
o Bodemvruchtbaarheid/geheel van info uit grondanalyse
o Aanwezige grondstoffen & komende vrijstelling uit mineralisatie
o Gewasbehoefte: verwachte export van voedingsstoffen door komende teelt
o Overige parameters: teeltrotatie, perceelinfo, datum van staalname, verwachte nutriëntenuitspoeling & zaai- of
plantdatum
 Adviezen opstellen  streven naar maximaal financieel rendement voor teelten & optimale
bodemvruchtbaarheidstoestand met respect voor leefmilieu
o Bodemvruchtbaarheidsparameters naar waarde brengen binnen streefzone
 Zone opgesteld o.b.v. uitgebreid onderzoek op verschillende Belgische bodemtypes
 Binnen streefzone groeit teelt optimaal
 Streefzone voor parameter afhankelijk van grondsoort, organische stofgehalte & toepassing
o Adviezen voor voedingsstoffen
 Uitgedrukt in eenheden per hectaren (E/ha)/kg per hectare (kg/ha) (in g/10 m 2 voor tuinen & gazons)
 Eenheden per element: kg N (geen oxide) voor N, kg P 2O5 voor P, kg K2O voor K, kg MgO4 voor Mg
 pH-optimalisatie via bekalking: kg Na2O voor Na, kg SO3 voor S
 Vanuit pHKCl advies opstellen
o Herstel + onderhoudsbekalking: klassen < streefzone
o Onderhoudsbekalking: streefzone
o Geen bekalking: klassen > streefzone

2.4.2. BEMEX: standaard grondanalyse
 = BEMestingsExpertsysteem
 Berekent basisbemestings- en bekalkingsadviezen

2.5. Bemestingsnorm
 = wettelijk maximaal toegelaten hoeveelheid N & P 2O5 uitgedrukt in kg/ha per jaar
 Vlaanderen: kwetsbaar gebied water  bemestingsnormen
o 170 kg totaal N/ha per jaar uit dierlijke mest

, o 45-115 kg P2O5/ha per jaar (afhankelijk van teelt & fosfaatklasse)

2.6. Bemestingsplan: finale invulling van advies (inclusief normen)
 = overzicht op perceelsniveau, opgemaakt voor het groeiseizoen
 Verzameling van verschillende bemestingsplannen op perceelsniveau  globaal bemestingsplan op bedrijfsniveau
 Gebruik van verschillende mestvormen wordt opgeteld per nutriënt
 Overschrijd wettelijke normen niet (N, P2O5)
 Voldoe aan opgestelde adviezen per nutriënt

3. HOOFDSTUK 3: FYSISCHE EIGENSCHAPPEN BODEM
3.1. Overzicht bodemsamenstelling (bovengrond)
 Bodem gevormd  samenstelling bovengrond
o 50% vaste stof & 50% poriën
o Neerslagsituatie: poriën (deels) gevuld met water
 Bodemvorming  plantengroei

3.2. Ontwikkeling in horizonten & eigenschappen bodemprofiel
3.3. Korrelgroottefracties bepalen bodemtextuur
3.3.1. Korrelgroottefracties
 Grootste deel (90-95%) van vaste fase bestaat uit zeer kleine stukjes gesteenten (bestaande uit mineralen)/mineralen agv
verwering van gesteenten die uiteengevallen zijn in korrels
o Korrels volgens grootte in groepen opdelen = korrelgroottefracties
 België: zand, leem, klei & grind
 Fracties onderverdelen in subfracties

3.3.2. Mineralogische samenstelling & eigenschappen van fracties in België
A. Grindfractie
 Niet verweerd tot kleinere partikels dan 2 mm
 België: weinig tot niet behalve in Hoog-België als bijmenging
 In bouwvoor belemmert bodembewerking & landbouwwaarde
 Inactief in bodem
 Mineralen erin aanwezig kunnen door verwering wel voedingsstoffen afgeven voor planten

B. Zand-, leem- en kleifracties
 Gesteente uit primaire mineralen opgebouwd
o Gesteente verweert  primaire mineralen komen vrij  verweren tot secundaire mineralen
 Zowel primaire als secundaire mineralen vertonen veel/weinig weerstand tegen verwering
 Samenstelling
o Zand: onverweerbaar kwarts
o Klei: secundaire mineralen
o Leem: kwarts
o Samenstellingen  aandelen van fracties in bodem zullen overwegende eigenschappen van bodem bepalen
 Onthouden
o Zandfractie
 80% kwarts (SiO2) = bijna onverweerbaar materiaal > kan geen nutriënt vasthouden
 Rest: weinig verweerbare andere mineralen
 Zandkorrels  inactief skelet van bodem
 Zandkorrels: grote drainageporiën tussen korrels
 Hoeveelheid waterborgingsporiën zodanig gereduceerd  neerslagwater bijna volledig draineren +
oplosbare voedingselementen vb. NO3-, K+, Ca++ & Mg++ naar beneden sleuren (= uitdrijving) > zo bij droge
zandgronden in Hoge Kempen  lage landbouwwaarde want arme gronden lijden vlug aan droogte
o Leemfractie
 Meer verweerbare mineralen
 Sterke bemesting & bekalking  invloed van verwering van leemfractie op plantenvoeding minder
belenagrijk
 Mg-bemesting op zandleem & leemgronden overbodig

, o Kleifractie
 Hoofdzakelijk kleimineralen
 Aard kleimateriaal afhankelijk van moedergesteente & verweringsgraad
 Kleiafzettingen = rijke bodems met hoge kationenbezettingen (veel Ca, Na, Mg & K)
 Na humus meest actieve fractie van bodem
 Lichte kleigrond vanaf kleigehalte van 17,5%

3.3.3. Bodemtexturen (grondsoorten)
 Bepaald door gehalte aan klei, leem & zand
o Percentage van elk van deze fracties weergeven in Belgische textuurdriehoek > hierin textuurklassen/grondsoorten
afgebakend
 Gronden die meer dan 15% grind bevatten = stenige gronden
o Symbool: G
 Gronden die meer dan 30% organisch materiaal bevatten = veengronden (organische gronden)
o Symbool: V
 Zand-, lemig zand – en licht zandleemgronden (Z, S, P) = lichte gronden
o Makkelijk & vroeg bewerkbaar
o Zandleemgronden (L) & vnl leemgronden (A) = beste gronden qua opbrengstvermogen
 Leemgronden (A) & vnl kleigronden (E, U) = zware gronden
o Moeilijk bewerkbaar
o Zware kleigronden (U) vaak te nat  ideaal voor weiland

3.3.4. Textuurprofiel
 = verticale opeenvolging van grondsoorten tot 120 cm diepte
 Homogeen textuurprofiel = 1 grondsoort (textuur)
 Heterogeen textuurprofiel = 2 (soms 3) grondsoorten
 Bodem altijd volgens grondsoort van bovengrond definiëren
o Vb. zandgrond: bovenste laag zandtextuur, zelfs als 20 cm dieper klei voorkomt
 Substraat = ondergrond met afwijkende structuur t.o.v. bovengrond indien hij tussen 20-120 cm begint
o S > zandsubstraat: groepeert Z, S & P
o L > leemsubstraat: groepeert L & A
o U > kleisubstraat: groepeert E & U
o W > klei-zandsubstraat
o V > veensubstraat (ondergrond V)
o G > grindsubstraat
 Ondiepe bodem = grond met vast gesteente op minder dan 80 cm
o Vs. diepe bodem = grond tot min 80 cm diep & liefst tot 120 cm
 Belang bodemtextuur
o Beïnvloedt bodembewerkbaarheid
 Lichte (zandige) grond makkelijker bewerkbaar dan zware (klei) grond
o Beïnvloedt poriënvolume
 Bepalend voor bodemverluchting & waterbergend vermogen
o Beïnvloedt bodemopwarming
 Zandige (drogere) grond warmt sneller op dan kleiige (nattere) grond
o Bepaalt ophoudings & uitwisselingsvermogen voedingsstoffen
 Meer kleiige bodem rijker dan zandgrond & doorgaans grotere opbrengst
o Bepaalde gewassen textuurgebonden
 Asperge groeit best op zandgrond
 Vele groenten verkiezen lichte zandleembodem

3.4. Goede bodemstructuur door poriënkwaliteit & aggregaatstabiliteit
 Bodemstructuur = manier waarop deeltjes zich in aggregaten hebben verenigd & manier waarop aggregaten in ruimte
gerangschikt zijn
o Wijze rangschikking korrels (afzonderlijk/in aggregaten) bepaalt aantal & vorm van poriën in bodem
 Porie = bodemholte van hele kleine diameter > gevuld met lucht, na regen gevuld met water
Waterbergingsporiën: poriën blijven gevuld met water na regen door krachten die water vasthouden aan
bodemdeeltjes

The benefits of buying summaries with Stuvia:

Guaranteed quality through customer reviews

Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.

Quick and easy check-out

You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.

Focus on what matters

Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!

Frequently asked questions

What do I get when I buy this document?

You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.

Satisfaction guarantee: how does it work?

Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.

Who am I buying these notes from?

Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lunaclessens. Stuvia facilitates payment to the seller.

Will I be stuck with a subscription?

No, you only buy these notes for $6.99. You're not tied to anything after your purchase.

Can Stuvia be trusted?

4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)

69252 documents were sold in the last 30 days

Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now

Start selling

Seller

Exam (elaborations) ·