Summary
Maatschappijleer samenvatting, hoofdstuk: Rechtsstaat. Thema's 2017/2018.
- Course
- Level
Het is een samenvatting van het leerboek 'Thema's, Maatschappijleer VWO'. 90% van de informatie staat in deze samenvatting, kort uitgelegd.
[Show more]
Seller
Follow
azrakaraer
Content preview
Wat is een rechtsstaat?Een staat waarin burgers worden beschermd tegen machtsmisbruik en willekeur van de overheid.
Democratische rechtsstaat
Een rechtsstaat waarin burgers mogen meebeslissen over de gang van zaken.
Sociale rechtsstaat
Wetten en diensten om mensen gelukkig en gezond te houden, en een inkomen voor mensen zonder
werk.
Wat zie je in een rechtsstaat?
Vertrouwen in het systeem en in elkaar. Ook wederkerigheid.
Wederkerigheid
Burgers helpen elkaar, ‘voor wat hoort wat’. Gezonde mensen betalen premies voor de zieken in het
vertrouwen dat wanneer ze zelf ziek worden, er ook aan hen zal worden uitgekeerd.
Constitutionele monarchie:
Een koninkrijk met een grondwet.
Rechtszekerheid
Burgers en overheid (staat) leven wetten na, houden zich aan afspraken. Met gevolg van relatief veel
vrede en cohesie. Cohesie houdt in dat mensen in een groep of gemeenschap goed met elkaar om
kunnen gaan en samenwerken. Het zorgt ervoor dat mensen zich veilig en prettig in hun omgeving
voelen.
Hoe is de rechtsstaat ontstaan?
In de 18e eeuw was er behoefte aan een rechtvaardige samenleving, met nadruk op vrijheid en rede.
Rede is het vermogen om logisch na te denken en beslissingen te nemen op basis van verstand en
feiten, in plaats van emoties en gevoelens. Reactie op de absolute vorsten in Europa, zoals Lodewijk
XVI in Frankrijk.
Sociaal contract
Een afspraak tussen burgers en overheid. Afspraken om in natuurlijke vrijheid en gelijkheid te leven.
Vier grondbeginselen rechtsstaat:
- Grondrechten
Mensen leven in gelijkheid en vrijheid.
- Souvereiniteit- en democratiebeginsel
De mensen sluiten gezamenlijk een vredesakkoord, sociaal contract.
- Legaliteitsbeginsel
De staat (gebonden aan regels) zorgt voor naleving.
- Trias politica
De staatsmacht is intern gescheiden.
, De Raad van State heeft twee belangrijke functies
- Adviesfunctie: De Raad van State bekijkt nieuwe wetten en plannen van de regering,
vervolgens geven ze advies over deze wetten en plannen voordat het goedgekeurd wordt.
Om de uitvoerbaarheid van wetgeving te waarborgen.
- Bestuursrechtspraak: Ze lossen problemen op wanneer iemand het niet eens is met de
beslissing van de overheid, zoals bij problemen met vergunningen of uitkeringen.
Censuskiesrecht
Mannen die een bepaald bedrag betaalde aan de belasting mochten alleen stemmen.
Nachtwakerstaat
Een staat die zich voornamelijk inzet voor de bewaking van de burgers en de noodzakelijke
voorwaarden realiseert voor economische groei.
Veiligheid is de bescherming van het leven.
Grondrechten bestaan uit twee soorten:
- Klassieke grondrechten: Vrijheid en gelijkheid van individuele burgers vormen de basis van
de klassieke grondrechten. Klassieke grondrechten kan je onderling scheiden:
Het recht op gelijke behandeling, persoonlijke vrijheid en politieke vrijheid.
Gelijke behandeling: Niemand mag gediscrimineerd worden.
Persoonlijke vrijheid: Ieder mens heeft de vrijheid om te gaan en staan waar hij wil. Ook het recht van
privacy.
Politieke vrijheid: Algemene kiesrecht, vrijheid van meningsuiting, het recht om verenigingen te
vormen etc.
- Sociale grondrechten (verzorgingsstaat): Werkgelegenheid, bescherming van de positie van
werknemers, sociale zekerheid, volksgezondheid, sociale woningbouw en onderwijs.
Wederkerige erkenning
Wanneer je voor jezelf bijvoorbeeld vrijheid van godsdienst opeist, dan moet je accepteren dat ook
andere burgers die vrijheid genieten. Als katholieken een kerk mogen bouwen, dan mogen moslims
een moskee bouwen. Vrijheid van een ander mag niet de vrijheid van een ander beperken.
Verticale werking (publiekrecht)
Grondrechten worden door de burgers uitgeoefend tegenover de staat. Voorbeelden hiervan zijn:
Belastingplicht, verkeersregels en de volksgezondheid.
Horizontale werking (privaatrecht)
Wanneer burgers tegenover elkaar op hun grondrechten beroepen. Voorbeelden hiervan zijn:
Huwelijksverbintenis, arbeidsovereenkomst en een koopcontract.
Legaliteitsbeginsel
Iemands vrijheid kan alleen ingeperkt worden als de rechtmatigheid van die beperking kan worden
vastgesteld in wetten en regels door het parlement zijn aangenomen.
Eisen om de kwaliteit van de wetten te waarborgen
- Wetten moeten algemeen zijn, voor iedereen gelden.
- Wetten moeten openbaar en begrijpelijk zijn.
- Wetten mogen geen onmogelijke eisen stellen.
- Wetten mogen niet met terugwerkende kracht worden toegepast.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller azrakaraer. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.85. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
78998 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now