Summary

Samenvatting - Ethische en rechtsfilosofische stromingen

0 purchase

Course
Ethische en rechtsfilosofische stromingen

Institution
Universiteit Gent (UGent)

Gegarandeerd geslaagd! Dit document omvat een volledige samenvatting van het vak ethische en rechtsfilosofische stromingen, gegeven in het eerste jaar van Rechten.

[Show more]

Preview 4 out of 109 pages

View example

Uploaded on July 13, 2024
Number of pages 109
Written in 2023/2024
Type Summary

ethiek
filosofie
ethische en rechtsfilosofische stromingen
ugent

Institution
Universiteit Gent (UGent)
Education
Bachelor in de Rechten
Course
Ethische en rechtsfilosofische stromingen

$11.31

Add to cart

Add to wishlist

100% satisfaction guarantee
Immediately available after payment
Both online and in PDF
No strings attached

ETHISCHE EN RECHTSFILOSOFISCHE STROMINGEN

1

,INHOUDSTAFEL

HOOFDSTUK 1: DE KLASSIEKE RECHTVAARDIGINGSTOETS ....................................................................... 5

1. NORMATIEVE PROBLEMEN: ENKELE SCHIJNBARE OPLOSSINGEN .................................................. 5
1.1. Geloof ................................................................................................................................................. 6
1.2. Emoties............................................................................................................................................... 7
1.3. Feitelijke toestand............................................................................................................................... 8
2. NORMATIEVE PROBLEMEN: DE RATIONELE BENADERING ................................................................ 9
2.1. Jeremy Bentham: de morele calculus .............................................................................................. 10
2.2. Immanuel Kant: de morele plicht ...................................................................................................... 12
3. DE KLASSIEKE RECHTVAARDIGINGSTOETS ...................................................................................... 19
3.1. De schendingsfase ........................................................................................................................... 20
3.2. De overtreffase ................................................................................................................................. 22
3.3. De uitzonderingsfase ........................................................................................................................ 24
3.4. De interventiefase............................................................................................................................. 27

HOOFDSTUK 2: WAARDIGHEID ........................................................................................................................ 27

1. INLEIDING ................................................................................................................................................ 28
2. HET BELANG VAN MENSELIJKE WAARDIGHEID ................................................................................. 28
3. VIER BETEKENISVELDEN/ TOEPASSINGSGEBIEDEN (CHRISTOPHER MC CRUDDEN) ......................... 30
3.5. Het verbod op onmenselijke behandeling ........................................................................................ 30
3.6. Recht op een menswaardig bestaan (positief recht) ........................................................................ 30
3.7. Recht op zelfbeschikking (negatief recht)......................................................................................... 31
3.8. Het verbod op discriminatie .............................................................................................................. 31
4. DEHUMANISERING ................................................................................................................................. 32
4.1. Animale en machinale dehumanisering............................................................................................ 32
4.2. Is animale dehumanisering erger dan machinale? ........................................................................... 36
4.3. Handhaving van de grens tussen mens en dier ............................................................................... 37
4.4. Twee theorieën over de grens tussen mens en dier ........................................................................ 39
5. TEN SLOTTE: OVER DIERLIJKE WAARDIGHEID? ................................................................................ 42

HOOFDSTUK 3: HET VRIJHEIDS- OF AUTONOMIEBEGINSEL ...................................................................... 43

1. DE SCHADUWZIJDE VAN VRIJHEID ...................................................................................................... 43
2. DRIE SOORTEN VRIJHEDEN ................................................................................................................. 44
2.1. Zelfbepaling (negatieve vrijheid)....................................................................................................... 44
2.2. Zelfbeschikking (zelfdeterminatie, conditionele vrijheid) .................................................................. 44
2.3. Zelfrealisatie (zelfontplooiing, positieve vrijheid, normatieve vrijheid) .............................................. 45
3. VRIJHEID VAN PRIVELEVEN (PRIVACY) ............................................................................................... 47
3.1. Van vrijheid naar privacy: opkomst, crisis en heropleving van een fundamentele vrijheid ............... 47
3.2. Schadebeginsel en paternalisme ..................................................................................................... 49
3.2.1. Het schadebeginsel .......................................................................................................................... 49
4. HET RECHT OP VRIJE MENINGSUITING............................................................................................... 50
2

, 5. VRIJHEID VAN OPVOEDEN .................................................................................................................... 52
5.1. Ter inleiding: het thuisonderwijs van Pauline de Broglie .................................................................. 52
5.2. Drie beginselen................................................................................................................................. 52
5.3. Toepassingen: thuisonderwijs voor de Amish? ................................................................................ 54
6. VRIJHEID VAN CULTUUR EN GODSDIENST (MULTUCULTURALISMEDEBAT) ................................. 55
6.1. Multiculturele controverses ............................................................................................................... 55
6.2. Drie beginselen................................................................................................................................. 55
6.3. Toepassing: De Raad van State over inburgering in Vlaanderen .................................................... 61

HOOFDSTUK 4: HET GELIJKHEIDSBEGINSEL................................................................................................ 63

1. GELIJKHEID: EEN ALLEMANSVRIEND .................................................................................................. 63
2. DE FORMELE GELIJKHEID ..................................................................................................................... 64
2.1. Aristoteles ......................................................................................................................................... 64
2.2. De aristocratie .................................................................................................................................. 65
3. RECHTENGELIJKHEID (GELIJKWAARDIGHEID OF RECHTENGELIJKHEID TIJDENS DE
VERLICHTING) ................................................................................................................................................. 66
3.1. Thomas Hobbes (1588-1679)........................................................................................................... 68
3.2. John Locke (1632-1704)................................................................................................................... 69
3.3. Jean-Jacques Rousseau (1771-1778) ............................................................................................. 69
3.4. De natuurlijke gelijkheid aller mensen .............................................................................................. 70
3.5. Racisme en beschavingsleer: de dubbele moraal van de Verlichting en het 19de -eeuwse
liberalisme ..................................................................................................................................................... 71
3.6. Toepassing: klassieke liberalisme en de Europese Unie ................................................................. 71
4. KANSELGELIJKHEID NA WOII ................................................................................................................ 72
4.1. Het beginsel van non-discriminatie................................................................................................... 72
4.2. Twee modellen ................................................................................................................................. 72
4.2.1. Ethische denkkaders ................................................................. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.
4.2.2. Juridische kaders....................................................................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.
4.3. Toepassing: de politieke benoemingen ............................................................................................ 75
5. COMPENSERENDE KANSENGELIJKHEID ............................................................................................ 76
5.1. Het meritocratische ideaal ................................................................................................................ 76
5.2. Een substantiële vorm van gelijkheid ............................................................................................... 77
5.3. Toepassing: de hervorming van de kinderbijslag ............................................................................. 78
6. BRONNENGELIJKHEID ........................................................................................................................... 79
7. WELVAARTSGELIJKHEID....................................................................................................................... 83
7.1. Van utopische droom tot dictatuur van het proletariaat .................................................................... 83
7.2. Vormen van welvaartsgelijkheid ....................................................................................................... 84

HOOFDSTUK 5 : DE LIBERTARISTISCHE KRITIEK OP DE EGALITAIRE SOCIAALDEMOCRATIE............. 86

1. INLEIDING ................................................................................................................................................ 86
2. FRIEDRICHT HAYEK ............................................................................................................................... 86

3

, 3. ROBERT NOZICK (1938-2002) ................................................................................................................ 86
4. LIBERTARISTISCH ALTERNATIEF VOOR ZELFGENOEGZAAM LINKS? ............................................. 89

HOOFDSTUK 6: HET LEGALITEITSBEGINSEL ................................................................................................ 90

HOOFDSTUK 7: HET RECHT OM TE STRAFFEN ............................................................................................. 99

1. STRAFFEN ALS RECHTSFILOSOFISCH PROBLEEM ........................................................................... 99
2. DE UTILITARISTISCHE RECHTVAARDIGING (BENTHAM, BECCARIA)............................................. 100
2.1. Het utilitarisme hangt af van empirische toetsing ........................................................................... 102
3. DE RETRIBUTIVISTISCHE RECHTVAARDIGING (KANT, BECCARIA) ............................................... 103
4. DE MOREEL-EDUCATIEVE RECHTVAARDIGING (B.F. SKINNER) .................................................... 109
5. CONCLUSIE ........................................................................................................................................... 109

4

The benefits of buying summaries with Stuvia:

Guaranteed quality through customer reviews

Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.

Quick and easy check-out

You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.

Focus on what matters

Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!

Frequently asked questions

What do I get when I buy this document?

You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.

Satisfaction guarantee: how does it work?

Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.

Who am I buying these notes from?

Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rechtenstudentjee. Stuvia facilitates payment to the seller.

Will I be stuck with a subscription?

No, you only buy these notes for $11.31. You're not tied to anything after your purchase.

Can Stuvia be trusted?

4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)

69052 documents were sold in the last 30 days

Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now

Start selling