Mond, slokdarm & maagaandoeningen
Manual of Dietetic Practice – Chapter 7.4.3 Disorders of the stomach and duodenum
Kernpunten
- Aandoeningen van de maag en de twaalfvingerige darm kunnen een significant effect hebben op de
voedselinname en de voedingsstatus.
- De behandeling van deze aandoeningen bestaat vaak uit een combinatie van medisch of chirurgisch ingrijpen en
veranderingen in de voeding.
- Voedingsadvies is gebaseerd op het terugdringen van de symptomen.
Misselijkheid en braken kunnen de pathologische gevolgen zijn van een ziekte of de behandeling hiervan
(chemotherapie). Daarnaast kunnen misselijkheid en braken een fysiologische (ochtendmisselijkheid tijdens de
zwangerschap), door medicijnen veroorzaakte (antibiotica) of psychische (boulimia nervosa) oorsprong hebben.
Bij gezonde personen verdwijnen misselijkheid en braken die veroorzaakt worden door een infectie of
voedselvergiftiging meestal spontaan. Het consumeren van voedsel moet worden gestopt totdat de acute
symptomen zijn afgenomen. Het voedsel moet vervangen worden door frequent gebruik van kleine hoeveelheden
water, suikerhoudende frisdrank of een oraal rehydratiemiddel (ORS).
Gastro-oesofageale reflux is het terugvloeien van maagzuur in
de slokdarm. Gastro-oesofageale refluxziekte (GORD) is een
term die wordt gebruikt om een reeks symptomen te beschrijven,
waaronder zure reflux (met of zonder pijn), brandend maagzuur
en slokdarmontsteking (oesofagitis). Maagzuur wordt
gekenmerkt door een scherpe, brandende pijn, vlak onder het
borstbeen of tussen de schouderbladen. Deze pijn op de borst
kan zo ernstig zijn dat deze kan worden aangezien voor angina
pectoris (hartkramp). Het wordt veroorzaakt door de reflux van
de maaginhoud in de slokdarm. Dit irriteert het
slokdarmslijmvlies en veroorzaakt pijn. Herhaalde aanvallen
kunnen schade aan de mucosa en ontsteking veroorzaken. Dit verhoogt op zijn beurt het risico op het ontwikkelen
van de slokdarm van Barrett en mogelijk adenocarcinoom van de slokdarm. Reflux kan optreden door:
- Zwakte van de sluitspier op de kruising van de slokdarm en de maag;
- Hoge druk in de maag door bv. consumptie van een grote hoeveelheid voedsel;
- Hoge druk vanuit het abdominale gebied door bv. obesitas of zwangerschap;
- Hiatus hernia.
Er is aangetoond dat obesitas (vooral rondom de buik) een risicofactor vormt voor het ontstaan van gastro-
oesofageale refluxziekte. Gewichtsverlies door het volgen van een dieet of een operatie is effectief bij het
verminderen van de symptomen. De volgende maatregelen zijn ook effectief: regelmatig kleine hoeveelheden eten,
het vermijden van vet voedsel, het vermijden van sterk gekruide voedingsmiddelen, goed kauwen op voedsel en
stoppen met roken.
Dyspepsie of indigestie is een verstoring in het spijsverteringssysteem. Het wordt gekenmerkt door buikpijn, een
opgeblazen gevoel of een vroege verzadiging tijdens het eten. Het is belangrijk om de oorzaak vast te stellen omdat
de aandoening te wijten kan zijn aan GORD of slechte eetgewoonten. Daarnaast kan het een symptoom zijn van een
onderliggende, mogelijk ernstige, ziekte.
1
,Een hiatus hernia is een middenrifbreuk. Het diafragma heeft verschillende
openingen waardoor de ingewanden van de buik de thorax kunnen
binnendringen. De opening van de slokdarm, de hiatus, is losjes gehecht
aan de slokdarm. Op middelbare leeftijd verzwakt deze gehechtheid en door
druk in de buik kan de hiatus scheuren. Dit zal waarschijnlijk gebeuren als
gevolg van overgewicht, maar kan ook optreden als gevolg van
zwangerschap, chronisch hoesten of door inspanning bij chronische
obstipatie. De belangrijkste symptomen zijn pijn en ongemak als gevolg van
reflux en oesofagitis.
Gastritis is maagslijmvliesontsteking en deze ontsteking kan chronisch of acuut zijn. Alcohol, niet-steroïde anti-
inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s), chemische irriterende stoffen en blootstelling aan bepaalde pathogenen
kunnen acute gastritis veroorzaken. Dit resulteert in pijn, misselijkheid en braken. Chronische gastritis kan volgen op
herhaalde aanvallen van acute gastritis en is nauw verbonden met de Helicobacter pylori-infectie.
Een maagzweer is erosie (slijtage) in de slijmvlieswand van de maag of de
twaalfvingerige darm. Ulcus duodeni komen vaker voor dan ulcus ventriculi.
Ulceratie (verzwering) kan optreden in de maagportier (polyrus) en het
resulterende littekenweefsel kan pylorusstenose (vernauwing van de
maaguitgang) veroorzaken. Dit resulteert in een vertraagde maaglediging en
ophoping van voedselresten in de maag die ongemak, misselijkheid, braken
en halitose (slechte adem) veroorzaken.
Als zweren niet behandeld worden, kunnen deze uiteindelijk de maag- of
darmwand perforeren. De belangrijkste oorzaken van een maagzweer zijn
de bacterie H. Pylori en het gebruik van NSAID’s. Factoren zoals een
stressvolle levensstijl, onregelmatige maaltijden, te snel eten, onvoldoende
kauwen en roken vergergeren de vorming van zweren en kunnen het genezingsproces nadelig beïnvloeden.
Manual of Dietetic Practice – Chapter 7.4.4 Gastroparesis
Kernpunten
- Gastroparese wordt geassocieerd met tal van medische aandoeningen en kan worden veroorzaakt door
medicatie.
- Chronische symptomen kunnen leiden tot ernstige tekorten in de voeding.
- De behandeling is ondersteunend en heeft als doel de symptomen te verminderen, de voedingsstatus te
herstellen en de glykemische controle bij patiënten met diabetes te optimaliseren.
- Voedingsadvies kan bestaan uit de verlaging van het vet- en vezelgehalte. Enterale of parenterale
voedingsondersteuning kan aangewezen zijn als de orale inname ontoereikend is of slecht wordt verdragen.
Gastroparese is een aandoening waarbij de beweging van voedsel uit de maag naar de dunne darm vertraagd of
gestopt is. De motiliteit (spontane samentrekking van de spieren) functioneert niet goed, waardoor de maag niet
volledig geleegd kan worden.
In de meeste gevallen is de oorzaak van gastroparese onbekend (idiopathische gastroparese). Dit komt voor bij een
derde van de patiënten met gastroparese en komt vaker voor bij vrouwen. Een acuut begin komt voor bij 50% van de
patiënten met idiopathische gastroparese. Men vermoed dat een virale infectie verantwoordelijk is voor gastroparese
in deze subgroep.
2
, Diabetes mellitus is de meest voorkomende oorzaak van gastroparese. Gastroparese treft tot 50% van de patiënten
met dit ziektebeeld; het komt vaker voor bij patiënten met diabetes type 1. Een verhoogd suikergehalte in het bloed
(hyperglykemie) beschadigt na verloop van tijd de nervus vagus, één van de belangrijkste zenuwen van het
maagdarmkanaal.
Gastroparese kan leiden tot anorexia, voedselafkeer (aversie) en een verminderde inname. Braken kan resulteren in
slokdarmontsteking, stoornissen in de vocht- en elektrolytenbalans, pulmonale aspiratie en schade aan het gebit.
Een slechte voedingsinname, gewichtsverlies en elektrolytenverliezen door braken kunnen leiden tot een verhoogd
risico op het refeeding syndroom.
Nutrition – Chapter 3 Digestion and absorption
Het spijsverteringskanaal is een lange, holle buis die begint in de mond en eindigt in de anus.
- De binnenste laag van deze buis wordt de mucosa (slijmvlies) genoemd en bestaat uit epitheelcellen en klieren.
- De volgende laag wordt de submucosa genoemd en bestaat uit los, vezelig bindweefsel.
- Hierna volgen de spiervezels: eerst een laag circulaire spieren en vervolgens een laag longitudinale spieren.
- Het buitenoppervlak of de serosa biedt bedekking en bescherming voor het gehele spijsverteringskanaal.
- Vertering en absorptie vinden op verschillende plaatsen in het spijsverteringskanaal plaats.
- De speekselklieren, lever, galblaas en pancreas leveren belangrijke bijdragen aan het spijsverteringsproces. De
lever produceert gal dat wordt opgeslagen in de galblaas. Het gal wordt vrijgegeven in de dunne darm waar het
helpt om vetten voor te bereiden op de spijsvertering. De alvleesklier scheidt vloeistof met bicarbonaat en
verschillende soorten enzymen af in de dunne darm.
- In de dikke darm worden water en elektrolyten geabsorbeerd en afvalmateriaal wordt als feces uitgescheiden.
Informatorium voor Voeding & Diëtetiek – Voeding en slokdarmaandoeningen
De slokdarm is een gespierd, membraneus segment tussen de farynx en de maag, in het bovenste deel van het
maag-darmkanaal. De slokdarm bestaat, van buiten naar binnen, uit spieren, een laag bindweefsel en slijmvlies. In
het bindweefsel bevinden zich klieren die slijm produceren. Dit dient als glijmiddel om de voedselpassage te
bevorderen. De functie van de slokdarm is het vervoer van voedsel van de keelholte naar de maag.
Gastro-oesofageale refluxziekte = het blootstellen van de mucosa (slijmvlies) van de slokdarm (oesofagus) aan
maagsap, galsap of pancreassap (alvleeskliersap) => betreft 1-10 per 1000 patiënten per jaar.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller student380624. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.91. You're not tied to anything after your purchase.