➡ Gouden regel: de plicht om rekening toe houden met de belangen en waardigheid van
anderen.
Kwaad = als gedrag dat schadelijk is voor anderen bewust en opzettelijk wordt gedaan.
7 sociale processen die een rol spelen bij het ontstaan van slecht gedrag:
1. Gedachteloos de eerste kleine stap nemen (maakt de volgende stap makkelijker)
2. Ontmenselijken van anderen (stigmatiseren)
3. Afstand nemen van jezelf als individu (anonimiteit ipv identiteit)
4. Afstand nemen van je persoonlijke verantwoordelijkheid (sociale norm)
5. Blind gehoorzamen aan autoriteit
6. Conformeren aan groepsnormen (groepsdruk)
7. Passieve tolerantie van slecht gedrag
✴ Normatieve professionaliteit
Waarom is dit voor pedagogen belangrijk?
- Professionele houding —> jouw normen en waarden wegen mee in je professionele
houding en hoe je kijkt naar een client
- We hebben te maken met een kwetsbare doelgroep
- Je kent je visie, waarden en je keuzes
- Je integreert steeds je technische-instrumentele professionaliteit met je normatieve
professionaliteit en je persoonlijke competenties.
De overstijgende deugd is professionele wijsheid.
✴ Verschillende niveaus (morele problemen):
- Micro-niveau: werken met een client die zelfmoordgedachten geeft en moet beslissen of
zij de vertrouwelijkheid moet bewaren of contact moet opnemen met de autoriteiten voor
de veiligheid van de client.
- Meso-niveau: een team moet beslissen om te stoppen met de behandeling van een client
die zicht weigert om zich aan de afspraken te houden maar zijn terugval kan leiden voor
onveiligheid van anderen
- Macro-niveau: beleidsmakers moeten beslissen of ze voldoende middelen kunnen
toewijzen aan een organisatie om toegang te bieden tot kwalitatief hoogwaardige en
betaalbare diensten voor alle burgers, en hoe ze het evenwicht kunnen bewaren tussen
kostenbeheersing en het waarborgen van kwaliteit van zorg.
✤ Filosoof Hannah Arendt: banaliteit van het kwaad
We houden ons lieve bezig met banale dingen dan dat we ons druk maken om de moraal.
Het voorkomen hiervan doe je om je verantwoordelijkheid te nemen ook omdat morele
problemen complex kunnen zijn.
➡ Moraal: het geheel van handelingen die als sociaal wenselijk of als maatschappelijke gewenst
wordt gezien.
➡ Waarden: abstracte begrippen van wat we waardevol vinden en waarnaar we streven.
➡ Normen: handelingsvoorschriften hoe je moet handelen.
➡ Deugd: een min of meer goede eigenschap die ertoe leidt dat de persoon goed handelt.
➡ Ethiek: de systematische reflectie op morele vragen, op basis van rationele argumenten
➡ Moreel probleem: als waarden botsen is er spraken van een moreel probleem
Pagina 2
, ➡ Ethisch dilemma: de meeste gecompliceerde morele problemen, waarbij welke keus je ook
maakt, er geen perfecte oplossing is.
➡ Intuïtieve moraal: mensen kunnen rationeel nadenken over morele vragen en ook moreel
handelen op basis van emoties en intuïtie, zoals:
1. Hechtingsmoraal: zorg voor je naasten
2. Geweldsmoraal: bescherm jezelf en je naasten
3. Reinigingsmoraal: houd je wereld zuiver
4. Samenwerkingsmoraal: werk constructief samen
✴ 3 soorten ethiek:
1. Descriptieve (beschrijvende) ethiek: hoe mensen zich gedragen (feiten)
2. Prescriptieve of normatieve (voorschrijvende) ethiek: hoe mensen zich zouden moeten
gedragen (waarden)
3. Meta-ethiek: kunnen waarden universeel zijn? Wat verstaan we onder vrijheid en sociale
vaardigheden?
➡ Morele ontwikkeling: mensen die normen en waarden eigen maken en als ze die internaliseren
is er sprake van een geweten.
Daarbij helpen de volgende 2 sociale emoties
1. Schaamte (18 maanden - 2 jaar): gericht op het wij en de emotie dat mensen liever niet door
de gemeenschap veroordeeld willen worden.
2. Schuld (vanaf 3/4 jaar): gericht op het ik. Iemand probeert in overeenstemming met zijn
geweten te handelen, anders ontstaan er schuldgevoelens.
✤ Freud
Eind 19e begin 20e eeuw raakte onderzoeken van het onbewust om hysterie, obsessies en
neurosen te genezen. Verschillende wetenschappers experimenteerden met hypnose en
drugs. Freud was de eerste die een theorie bood om afwijkend gedrag te verklaren en te
behandelen. Hij openbaarde de onzichtbare dynamiek van de menselijke psyche, seks en
agressie als drijvende krachten van de beschaafde mens.
- Super ego (über ich): hoe het hoort te zijn. Het stemmetje van je ouders, gedraag je je wel
- Ego (ich): regulerende functie (realiteit)
- Id (es): instincten en onbewuste wensen. Het gedeelte van jezelf da je nog niet in bezit
hebt.
De behavioristen wilde de wetenschappelijke benadering die werd toegepast in de
natuurwetenschappen, gebruiken in de psychologie.
Behavioristen stellen dat mens objectief bestudeerd kan worden door zijn waarneembare gedrag
te onderzoeken. Al het niet-waarneembare viel volgens hem buiten de wetenschap.
Morele ontwikkeling kwam volgens Freud door:
- Straf en beloning (conditionering)
- Door observeren (van rolmodellen)
Andere psychologen verzetten zich tegen dit idee dat morele ontwikkeling tot stand komt door
uitwendige prikkels
Pagina 3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sophie1627. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.79. You're not tied to anything after your purchase.