Samenvatting - Arts en maatschappij 1 (1022GENGE1)
10 views 0 purchase
Course
Arts en maatschappij 1 (1022GENGE1)
Institution
Universiteit Antwerpen (UA)
Volledige samenvatting van het vak Arts & Maatschappij. Bevat de onderdelen medische psychologie, medische sociologie, ethiek en diversiteit. Gebaseerd op de inhoud van de powerpoints, de bijhorende cursusteksten en notities van tijdens de lessen.
Praktische filosofie: ethiek, politieke filosofie, sociale filosofie
ETHIEK
= studie van het domein van de moraal vanuit het oogpunt van de vraag naar de fundering van moreel goed &
kwaad en van de grondslag van normen & waarden (= moraalfilosofie)
Moraal = geheel van overtuigingen over goed & kwaad + daarmee samenhangende regels & principes
Grondlegger: Aristoteles (& Socrates)
Niet-normatieve takken
• Moraalwetenschap / descriptieve ethiek: moraal beschreven vanuit menswetenschappen
→ Kohlberg, Gilligan: stadia van ontwikkeling van moraliteit bij kinderen
• Meta-ethiek: ‘waarom & hoe zijn mensen moreel?’
Normatieve takken
• Normatieve ethiek: basisprincipes van moraal rationeel formuleren, theorie over samenhang
goed/kwaad en specifieke morele waarden/normen
• Toegepaste ethiek: medische ethiek, bio-ethiek → analyse & opheldering van concrete morele
dilemma’s & kwesties in specifieke domeinen van menselijk handelen in de samenleving
→ oplossing/regulering van dilemma’s & kwesties obv argumentatie, discussie, dialoog
WAAROM ZIJN WE ONTVANKELIJK VOOR MORALITEIT ?
Hobbes: egoistic prudence → mensen moesten strijden om te overleven
Sociale contract: voordeel voor elk individu om zich te schikken naar ethische regels/normen
De Waal: eerlijkheid & altruïsme (= voorwaardes voor moraliteit) komen vaak voor bij dieren
Menselijke moraliteit: religie & taboe spelen rol → niet bij niet-menselijke dieren
,BIO-ETHIEK
= verzamelplek voor verschillende disciplines, dialogen, organisaties die zich bezig houden met ethische,
juridische, sociale vragen die worden opgeroepen door vooruitgang in geneeskunde, wetenschap en
biotechnologie (– O’ Neill)
= theorieën die de vraag ‘wat is moreel goed?’ proberen te beantwoorden
UTILITARISME
Consequentialisme = morele theorie die acties evalueert obv hun gevolgen die er waarschijnlijk uit volgen
Utilitarisme: ‘grootste goed voor het grootste aantal mensen’ moet doel zijn van elk handelen
Bentham: kosten-batenanalyse = afwegen van kosten & baten van bepaalde handelingen
→ hedonistische calculus om baten (genot) te berekenen
Genot als basis → bepaald door intensiteit, duur, mate van zekerheid, gevolgd door tegengestelde gevoelens
Nozick: ervaringsmachine geeft je het genot dat je zou hebben bij een bepaalde ervaring
Hedonisme stelt dat dit evenwaardig is aan het genot wanneer je de ervaring echt hebt
Mensen prefereren de echte ervaring, ipv de illusie van genot
Mill: utiliteitsprincipe = handelingen zijn juist in verhouding wanneer ze geneigd zijn om geluk te bevorderen en
verkeerd waneer ze het tegendeel van geluk (genot, afwezigheid van pijn) bevorderen
Kwalitatieve verschillen: geestelijk genot (intellectuele activitiet) > fysiek genot (sport)
20ste eeuw:
Preferentieutilitarisme: niet genot maar (bevrediging van) voorkeur staat centraal
Handelingsutilitarisme: elke actie wordt afzonderlijk behandeld
vs
Regelutilitarisme: handeling wordt beoordeeld obv algemene regels die geluk zouden maximaliseren
, + –
• Ethisch progressief: iedereen die geluk kan ervaren • Opofferen van minderheden
is relevant voor morele consideratie • Speculatief: betrekking op toekomstige uitkomsten
• Gebaseerd op gezond verstand • Gedane beloftes
• Interessant voor beleid • Persoonlijke relaties
• Supererogatorische conclusies: meer dan wat
moreel strikt noodzakelijk is (Singer)
DEONTOLOGIE
Regels volgen omdat het onze plicht is, intentie is van belang
- Sommige daden zijn slecht, ongeacht goede gevolgen
- Sommige daden zijn goed, ongeacht slechte gevolgen
- Goede daden om verkeerde redenen (genot ipv plicht) zijn niet-ethisch
Verschil met regelutilitarisme: regels volgen voor voordelige gevolgen, ongeacht de intentie
→ daad is goed als het goede gevolgen heeft
Kant: rede & autonomiteit (verlichting)
2 vormen van moeten:
Hypothetische imperatief: als je X wil, moet je Y doen
Categorische imperatief: je moet Y doen / je mag Y niet doen → morele wetten
• ‘Handel steeds volgens dergelijke gedragsregel waarvan je wilt dat die een universele wet wordt’
→ Als een ethisch recht van toepassing is op een individu, is het van toepassing op alle anderen
• ‘Handel steeds zo dat je het menszijn, zowel in je eigen persoon als die van elk ander nooit louter als
middel beschouwt maar steeds tegelijk als doel’
+ –
• Respect & autonomie • Wat met conflicterende plichten?
• Goede intenties • Wat met rol van emoties
• Je plicht doen • Wat met daden met slechte gevolgen?
• Wat met dieren: subjecten van het leven (– Regan)
THEORIE VAN RECHTVAARDIGHEID
Over rechtvaardige maatschappij → rechtvaardigheid & eerlijkheid
Rechtvaardigheid: iets wat men verdient / nodig heeft / recht op heeft
→ distributieve rechtvaardigheid: meest aangewezen verdeling van bronnen onder leden van de samenleving
Rawls: egalitaire theorie, gebaseerd op gedachte-experiment
We moeten onszelf achter een ingebeelde sluier van onwetendheid plaatsen (= originele positie)
We weten niet wie we zouden zijn in de maatschappij → welke maatschappij zouden we dan willen?
Equal liberties for all
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller inebeirynck. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $38.25. You're not tied to anything after your purchase.
