Summary
Samenvatting Anatomie en fysiologie: H19 Het voortplantingsstelsel (19.1 t/m 19.3)
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting van het boek anatomie en fysiologie (een inleiding) geschreven door Martini en Bartholomew.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
More summaries for
-
Lecture 4 -- Human Development -- Endocrine System
-
Lecture 3 -- Human Development -- Female reproductive System
-
Lecture 2 -- Human Development -- Male reproductive System
Seller
Followvivette95
Reviews received
Content preview
Hoofdstuk 19: Het voortplantingsstelsel19.1 Het voortplantingsstelsel bestaat uit gonaden, kanalen, accessoire klieren en organen en
uitwendige geslachtsorganen
Het voortplantingsstelsel zorgt ervoor dat de menselijke soort blijft voortbestaan door de vorming,
de opslag, de voeding en het transport van functionele mannelijke en vrouwelijke
voortplantingscellen of gameten.
Het voortplantingsstelsel bestaat uit de volgende onderdelen:
Gonaden (of geslachtsklieren) die gameten en hormonen vormen;
Kanalen of buizen die de gameten opnemen en vervoeren;
Accessoire klieren en organen die vloeistoffen afgeven aan buizen van het
voortplantingsstelsel of aan andere afvoerbuizen;
Structuren van het perineum die gezamenlijk bekend staan als de externe geslachtsorganen.
Zowel bij een man als bij de vrouw zijn de kanalen verbonden met compartimenten en kanalen die
uitmonden aan de buitenkant van het lichaam. De betrokken structuren vormen het tractus genitalis.
Het mannelijke en vrouwelijke voortplantingsstelsel zijn functioneel heel verschillend.
Bij een volwassen man geven de testes of mannelijke gonaden, geslachtshormonen af (androgenen,
voornamelijk testosteron). De testes vormen ook de mannelijke gameten, de zogenoemde
spermatozoën (of spermacellen). Tijdens een zaadlozing reizen spermatozoën langs een lang
kanalen- of buizenstelsel, waar ze worden gemengd met de klierproducten van accessoire klieren.
Het mengsel wordt zaadvocht genoemd. Tijdens de zaadlozing wordt het zaadvocht het lichaam
uitgedreven.
Bij de volwassen vrouw geven de ovaria, of vrouwelijke voortplantingsorganen, meestal één onrijpe
gameet, een oöcyt per maand af. Deze onrijpe gameet reist langs één van de twee eileiders, die
uitmonden in een gespierd orgaan, de zogenoemde uterus (baarmoeder). Als een spermacel de
oöcyt bereikt en het proces van bevruchting begint, rijpt de oöcyt tot een eicel. Een korte buis, de
vagina, verbindt de uterus met de buitenwereld.
Bij ejaculatie wordt tijdens geslachtsgemeenschap zaadvocht in de vagina gebracht en vervolgens
zwemmen spermatozoën omhoog de vrouwelijke voortplantingsorganen in. Als bevruchting
optreedt, zal de uterus een embryo in ontwikkeling omgeven en ondersteunen terwijl dit zich tot een
foetus ontwikkelt en zich op de geboorte voorbereidt.
Een gameet is een functionele mannelijke of vrouwelijke voortplantingscel (spermacel of eicel).
Gonaden zijn voortplantingsorganen die gameten en hormonen vormen (testes of ovaria = eierstok).
19.2 De vorming van spermacellen (spermatogenese) vindt plaats in de testes en hormonen in de
hypothalamus; de hypofyse en de testes regelen de voortplantingsfuncties bij de man
Vanuit elk van beide testes reizen spermatozoën in structuren die de mannelijke tractus genitalis
vormen: de epididymis, de zaadleider, het ejaculatiekanaal en de urethra, voordat ze het lichaam
verlaten. Accessoire organen, waaronder de zaadblaasjes, de prostaat en de Cowper-klieren geven
hun producten aan het ejaculatiekanaal en de urethra af. De uitwendige geslachtsorganen van de
man zijn het scrotum, dat de testes omgeeft, en de penis, een erectiel orgaan waar het distale
gedeelte van de urethra doorheen loopt.
1
,19.2.1 De testes
De primaire geslachtsorganen van het
mannelijk voortplantingsstelsel zijn de testes
(zaadballen). De testes hangen in het
scrotum, een vlezige buidel onder het
perineum. Het scrotum is onderverdeeld in
twee compartimenten, of scrotumholten, die
elk één testis bevatten. De scrotumholte is
omgeven met een sereus membraam,
waardoor de wrijving tussen het binnenste
oppervlak van het scrotum en het buitenste
oppervlak van de testis wordt verminderd.
Het scrotum bestaat uit een dunne huidlaag
die glad spierweefsel bevat. Langdurige
contracties van de laag glad spierweefsel, de
tunica dartos, veroorzaken het kenmerkende
rimpelige oppervlak van het scrotum. Onder
de lederheid ligt een laag skeletspierweefsel, de m. cremaster, die zich kan samentrekken waardoor
de testes dichter tegen het lichaam aan komen te liggen. Spermacellen kunnen zich normaal alleen in
de testes ontwikkelen bij een temperatuur die 1,1 graden Celsius lager ligt dan elders in het lichaam.
Wanneer de temperatuur van de lucht of van het lichaam stijgt, ontspant de m. cremaster zich en
komen de testes verder van het lichaam af te liggen. Een plotselinge afkoeling leidt tot
samentrekking van de m. cremaster waardoor de testes dichter naar het lichaam worden getrokken:
hierdoor wordt voorkomen dat de temperatuur in het scrotum te veel daalt.
Elke testis is verpakt in een dicht, vezelig kapsel, de tunica albuginea. Vanuit dit omhulsel lopen
collagene vezels de testis in, en vormen tussenwanden of septa, die de testis in ongeveer 250 lobjes
verdelen. Tussen de lobjes liggen ongeveer 800 dunne, dicht opgerolde testiskanaaltjes. Elk kanaaltje
is gemiddeld ongeveer 80 cm lang.
Spermacellen die in de testiskanaaltjes zijn gevormd, verlaten de kanaaltjes en passeren door een
doolhof van doorgangen, de rete testis en ductuli efferentes, voordat ze de epididymis binnenkomen
2
, ( = het begin van de afvoergangen van de mannelijke voortplantingsorganen).
De ruimten tussen de testiskanaaltjes zijn gevuld met losmazig bindweefsel, talrijke bloedvaten en
grote interstitiële cellen, die mannelijke geslachtshormonen of androgenen vormen. Het
steroïdhormoon testosteron is het belangrijke androgeen.
Elk testiskanaaltje bevat verschillende cellen. Hiertoe behoren grote steuncellen of Sertolicellen) die
vanaf de omtrek van het testiskanaaltje tot aan de holte doorlopen. Steuncellen voeden de zich
ontwikkelde spermacellen. Tussen en naast de steuncellen bevinden zich de verschillende cellen die
betrokken zijn bij spermatogenese, een reeks celdelingen waarbij uiteindelijk spermacellen worden
gevormd. Bij elke volgende deling verplaatsen de dochtercellen zich verder naar de holte.
Tijdens de normale ontwikkeling van een mannelijke foetus daalt de testis in vanuit de lichaamsholte
en passeert door het lieskanaal van de buikwand in het scrotum. Bij cryptorchisme is de indaling van
een of beide testes bij de geboorte niet voltooid. Deze aandoening komt bij ongeveer 3% van de
voldragen jongens en bij ongeveer 30% bij te vroeg geboren jongens voor. In de meeste gevallen
dalen de testes na enkele weken in, maar als deze aandoening aanhoudt, kan deze chirurgisch
worden gecorrigeerd. Corrigerende maatregelen dienen voor de puberteit te worden genomen,
omdat de testes bij cryptorchisme geen spermacellen zullen vormen en de betrokkene onvruchtbaar
zal zijn. Als de testes niet naar het scrotum kunnen worden verplaatst, worden ze meestal
verwijderd, omdat bij ongeveer 10% van de mannen met onbehandeld cryptorchisme voor de
puberteit uiteindelijk testeskanker kan ontstaan. Deze chirurgische ingreep wordt een bilaterale
orchidectomie genoemd.
De spermatogenese bestaat uit drie stappen:
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller vivette95. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.81. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
75323 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now