Economie en maatschappij hoofdstuk 2: Overheid en sociale zekerheid samenvatting
2.1 Collectieve en particuliere sector
De rijksoverheid neemt beslissingen die gelden voor het hele land. Dat doet ze door wetten te
maken die in het hele land gelden. Bijvoorbeeld voor het onderwijs, de rijkswegen, de defensie. Elk
ministerie (of departement) heeft een eigen deel van de overheidstaken. Met het Rijk bedoelen we
alle ministeries bij elkaar. De Provincie (provinciale overheid) neemt beslissingen die gelden voor de
eigen provincie. De Gemeente (de gemeentelijke overheid) neemt beslissingen over zaken die de
eigen gemeente aangaan. Een zelfstandig bestuursorgaan (ZBO) is een organisatie die zelfstandig
een overheidstaak uitvoert. Er zijn ZBO's die goederen en diensten produceren, kwaliteitscontroles
uitvoeren, vergunningen of subsidies verlenen of toezicht houden. De sociale verzekerings- en
zorginstellingen (ook ZBO’s) voeren de sociale verzekeringswetten uit. Net als bij andere
verzekeringen moet daarvoor premie worden betaald. De collectieve of publieke sector bestaat uit
de overheid en de ZBO’s zoals de instellingen voor sociale zekerheid en zorg. De collectieve sector
dient het algemeen belang. Naast de collectieve sector bestaat de particuliere sector. De particuliere
of private sector bestaat uit gezinnen en particuliere bedrijven en instellingen. Deze zijn uit op het
eigen belang.
Collectivisatie is het overhevelen van taken van de particuliere sector naar de collectieve sector.
Privatisering is het overhevelen van taken van de collectieve sector naar de particuliere sector.
Bij regulering oefent de overheid met wetten en voorschriften invloed uit op de productie en
consumptie in de particuliere sector. Bij deregulering worden overheidsregels versoepeld of zelfs
afgeschaft.
2.2 Prinsjesdag en economische politiek
Elke derde dinsdag van september is het Prinsjesdag. Op deze dag leest de koningin de troonrede
voor en presenteert de minister van Financiën de rijksbegroting en de miljoenennota. In de
troonrede staan de regeringsplannen beschreven. De rijksbegroting is een overzicht van de
verwachte inkomsten en uitgaven van de rijksoverheid in het komende jaar. De miljoenennota is een
toelichting op de rijksbegroting.
Economische doelstellingen van de overheid zijn:
1. Bestrijding werkloosheid en gespannen arbeidsmarkt.
2. Bestrijding inflatie en deflatie.
3. Rechtvaardige inkomens- en vermogensverdeling.
4. Stabiele economische groei en een gezond leefmilieu.
5. Evenwichtige betalingsbalans.
6. Beheersing van de schuld van de collectieve sector.
Pagina 1 van 3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller allesvoorschool. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.20. You're not tied to anything after your purchase.