Summary
Samenvatting anatomie & fysiologie deel 1: excretiestelsel
- Course
- Institution
Samenvatting van het excretiestelsel van het vak anatomie en fysiologie deel 1
[Show more]
Seller
Followlisannevrolijk
Content preview
HetHetexcretiestelsel
excretiestelsel NeN
Het
Het
urinewegstelsel
urinewegstelsel bestaat
bestaat
uituit
2 nieren
2 nierendiedie
urine
urineproduceren
produceren enen
verschillende
verschillende bijb
structuren
structuren
diedie
urine
urine
afvoeren:
afvoeren:dedeureters,
ureters,urineblaas
urineblaas enenurethra.
urethra. Het
Het
is is
hethet ○
belangrijkste
belangrijkste
uitscheidingsorgaan
uitscheidingsorgaan enenspeelt
speelteeneenvitale
vitale
rolrol
bijbij
dedehandhaving
handhaving van
van
homeostase
homeostase vanvanwater
water
enen
elektrolyten
elektrolyten in in
het
het
lichaam.
lichaam.
○
6.1
6.1DeDenieren
nieren
Taak
Taak
van
van
dede
nieren
nierenis:is:
onder
onder
alle
alle
omstandigheden
omstandigheden handhaven
handhavenvan
vandede
constante
constante
samenstelling
samenstelling
van
van
hethetbloed.
bloed.
DeDe productie
productie van
van
urine
urine
kan
kan
aanzienlijke
aanzienlijke
schommelingen
schommelingen
vertonen,
vertonen,
zowel
zowel
in in
samenstelling
samenstelling alsals
in in
volume.
volume.
6.1.1
6.1.1Bouw
Bouwenenligging
ligging
Macroscopische
Macroscopische bouw
bouw
→→ DeDe nieren
nieren bevinden
bevinden zichzichonder
onder hethet
diafragma,
diafragma,
dorsaal
dorsaal enen in inhethethooglumbaal
hooglumbaal gebied,
gebied, tegen
tegen dede
rug
rugaan.
aan. Liggen
Liggen deels
deels onder
onder dederibben
ribben enen achter
achter
het
hetperitoneum
peritoneum (=retroperitoneaal).
(=retroperitoneaal).
→→ HebbenHebben eeneenboonvormige
boonvormige structuur
structuur metmet eeneen
bolle
bolle enen holle
holle zijde
zijde (concave).
(concave). ○
Microscopische
Microscopische bouw
bouw
→→ DeDe rechternier
rechternier ligtligt
ietsiets
lager
lager dan
dandedelinker,
linker,
Het
Het
Kapsel
Kapselvan
van
Bowman,
Bowman, ligtligt
in in
dede
cortex
cortexvan
vandede
nieren,
nieren,is is
eeneen
cruciale
cruciale
structuur
structuur met
met
omwille
omwille vanvandede lever.
lever.
ongeveer
ongeveer 1 miljoen
1 miljoen
exemplaren
exemplaren per
per
nier.
nier.
Het
Hetbestaat
bestaat
uituit
epitheelcellen
epitheelcellen enen heeft
heeft
eeneen
→→ LiggenLiggen ingebed
ingebed in ineeneen vetmassa:
vetmassa:
bolvormige
bolvormige vorm
vormmet
metkenmerken
kenmerken van
van
een
eentrechtertje
trechtertje
ofofzakje.
zakje.
beschermkussen
beschermkussen enen houdt
houdt dede nieren
nieren opop dede
Binnen
Binnen het
het
Kapsel
Kapselvan
van
Bowman
Bowman bevindt
bevindtzich
zich
dede
glomerulus:
glomerulus: een
eenkluwen
kluwen arteriële
arteriële
plaats.
plaats. Hieromheen
Hieromheen ligtligt
eeneenstevig
stevigkapsel:
kapsel: fascia
fascia
capillairen.
capillairen.
DeDeglomerulus
glomerulus enen hethet
Kapsel
Kapselvan
vanBowman
Bowman vormen
vormen samen
samenhethetlichaampje
lichaampje
renalis.
renalis.
van
van
Malpighi.
Malpighi.
→→ Bovenop
Bovenop elke
elke nier
nier ligtligt
eeneenbijnier.
bijnier.Deze
Deze is is
anatomische
anatomische heel
heel anders
anders dan
dandedenieren.
nieren.
→→ VanuitVanuit dede nier
nier vertrekken
vertrekken dedeureters
uretersrichting
richting dede blaas:
blaas:deze
deze voeren
voeren dede
urine
urineafaf →→ DeDe glomerulus
glomerulus speelt
speelteen
een
belangrijke
belangrijke
rolrol
bijbij
dede ultrafiltratie:
ultrafiltratie:
waarbij
waarbijhet
het
bloed
bloed
vanuit
vanuit dede nier
nier naar
naar dede blaas.
blaas. DeDeblaas
blaas
is iseeneen reservoir
reservoir van
vandedeurine.
urine. Vanuit
Vanuit dede wordt
wordt gefilterd
gefilterd omomurine
urine
tete
produceren.
produceren.
blaas
blaas(vesica)
(vesica) vertrekt
vertrekt dede urethra
urethra naar
naardede buitenwereld.
buitenwereld. →→ Lichaampje
Lichaampje vanvan
Malpighi
Malpighispeelt
speelteen
een
centrale
centrale rolrol
in in
dede
eerste
eerstefase
fasevan
van
dedevorming
vorming
Nier
Nier- ureters
- ureters - blaas
- blaas - urethra
- urethra van
vanurine
urine in in
dede
nieren.
nieren. DeD
Het
Het
Kapsel
KapselvanvanBowman
Bowman vormt
vormteen
eenzakje
zakje
dat
dat
water
water enen
andere
andere stoffen
stoffen
opvangt
opvangt diedie
uituit
dede stos
Buitenste
Buitenste laag
laag vanvan dede nier
nier is is
eeneenbindweefselkapsel:
bindweefselkapsel: capsula
capsula renalis.
renalis.DitDit
geeft
geeftdede
nier
nier
capillairen
capillairen
in in
dedeglomeruli
glomeruli lekken
lekken
= voorurine
= voorurine
/ ultrafiltraat.
/ ultrafiltraat.Het Het
ultrafiltraat
ultrafiltraat
wordt
wordt tust
zijn
zijn
gladde
gladde enen glanzende
glanzende uiterlijk.
uiterlijk. Hieronder
Hieronder ligtligt
dede nierschors
nierschors ofof
cortex
cortex (roodbruine
(roodbruine
afgevoerd
afgevoerd viavia
het
hetbuizensysteem
buizensysteem van
vanhet
het
nefron.
nefron. sles
kleur).
kleur).
DeDecortex
cortex ligtligt
om om het hetniermerg
niermerg enenheeft
heeft uitlopers
uitlopers diedie
door
door dede
medulla
medulla lopen.
lopen.
Medulla
Medulla = niermerg
= niermerg = een
= een brede
brede laag
laagdat
datbestaat
bestaat uituit
piramiden
piramiden (kegelvormige
(kegelvormige
Nefron
Nefron vriv
structuren)
structuren) diedie metmet dedepuntpunt naar
naar hethet
centrum
centrum (pyelum)
(pyelum) wijzen.
wijzen.DitDit
zijn
zijn
erer
per
pernier
nier
8 -815
- 15
= de
= de
functionele
functionele eenheid
eenheid
van
vandede
nier
nier
&&verantwoordelijk
verantwoordelijk voor
voor
dede
aanmaak
aanmaak van
van
urine.
urine. = v=
stuks.
stuks.DeDe
spits
spitsvanvan dede piramide
piramide is is
dede nierpapil;
nierpapil; eeneensoort
soortzeef
zeef
diedie
leiden
leiden naar
naar
dede
Elke
Elke
nier
nier
bevat
bevatmeer
meerdan
dan
1 miljoen
1 miljoennefronen.
nefronen. Het
Het
is is
eigenlijk
eigenlijk
een
een
lang
lang
kronkelig
kronkelig uriu
verzamelbuis
verzamelbuis in in
hethet pyelum,
pyelum, hethetnierbekken.
nierbekken. HierHierwordt
wordt dede urine
urineverzameld
verzameld enen
kanaaltje
kanaaltjedat
dat
aan
aandede
ene
ene
kant
kant
bestaat
bestaatuituit
eeneen
bolvormig
bolvormig bekertje
bekertje
enenaan
aan
dede
andere
andere
kant
kant
vervolgens
vervolgens viaviadede ureter
ureter naarnaar dedeblaas
blaasafgevoerd.
afgevoerd.
eindigt
eindigt
t.h.v.
t.h.v.
dede
verzamelbuis.
verzamelbuis.
Calices
Calices (nierkelken):
(nierkelken): kleine
kleine bekervormige
bekervormige uitlopertjes
uitlopertjes van
van
hethetpyelum
pyelum diedie
dede
nierpapillen
nierpapillen omgeven.
omgeven.
6.1.2
6.1.2Doorbloeding
Doorbloedingvan
vandedenier
nier 6.1.3
6.1.3functie
functievan
vandedenieren
nieren 3.3O
DeDehoeveelheid
hoeveelheid bloed
bloed
diedie
door
door
dede
nier
nier
stroomt,
stroomt,is is
zeer
zeer
groot.
groot.
Van
Van
dede
hoeveelheid
hoeveelheidbloed
bloed DeDe
nier
nier
heeft
heeft
verschillende
verschillendefuncties:
functies: ○
diedie
dede
linkerventrikel
linkerventrikeluitpompt,
uitpompt, gaat
gaat
20%
20%naar
naardedenieren.
nieren.
Het
Het
percentage
percentage
daalt
daalt ○○ Endocrien
Endocrienorgaan:
orgaan:productie
productiehormonen
hormonen
wanneer
wanneer erer
lichamelijke
lichamelijkeinspanning
inspanningplaats
plaats
vindt:
vindt:
dandangaat
gaat
het
het
bloed
bloed
naar
naar
dede
spieren.
spieren. ○○ Uitscheidingsorgaan
Uitscheidingsorgaan (excretie):
(excretie):
urinevorming
urinevorming
ofof
diurese:
diurese:
urinevorming;
urinevorming;
, Nefron
Nefronbestaat
bestaat uit:
uit:
hethetlichaampje
lichaampje van
van Malpighi,
Malpighi, hethet
afvoerbuissysteem
afvoerbuissysteem enen
bijbehorende
bijbehorende bloedvaatjes:
bloedvaatjes:
○ ○ Lichaampje
Lichaampje vanvanMalpighi:
Malpighi: hierin
hierinbevindt
bevindt zich
zichdedeglomerulus
glomerulus (=(=eeneen
netwerk
netwerk vanvan
kleine
kleine
bloedvaten)
bloedvaten) && het
hetKapsel
Kapsel van
van Bowman
Bowman datdatfungeert
fungeert alsals
trechter
trechtervoor
voor hethet
opvangen
opvangen van
van gefilterde
gefilterde stoffen
stoffen uituit
het
het
bloed.
bloed.
○ ○ Afvoerbuissysteem:
Afvoerbuissysteem:
▪ ▪ Proximale
Proximale tubulus
tubulus(1e(1ekronkelbuis,
kronkelbuis, cortex):
cortex):eerste
eerste segment
segment vanvan
hethet
afvoersysteem
afvoersysteem waarin
waarin reabsorptie
reabsorptie vanvannuttige
nuttige stoffen
stoffenplaatsvindt.
plaatsvindt.
▪ ▪ LisLis
vanvanHenle
Henle (medulla
(medulla : bestaat
: bestaat uituit
eeneenafdalend
afdalend enen
stijgend
stijgend deel
deelenenspeelt
speelt
eeneenrolrol
in in
hethetconcentreren
concentreren vanvan
urine.
urine.
▪ ▪ Distale
Distaletubulus
tubulus (2e
(2ekronkelbuis,
kronkelbuis, in in
cortex):
cortex): samenstelling
samenstelling vanvan
urine
urinewordt
wordt
hier
hier
verder
verder aangepast
aangepast && voert
voert urine
urineafafnaar
naar dedeverzamelbuis.
verzamelbuis. Verschillende
Verschillende
distale
distaletubulus
tubulus monden
monden uituit
in in
1 verzamelbuis
1 verzamelbuis (ductus
(ductus colligens).
colligens).
→→ DeDe verzamelbuis
verzamelbuis (merg)
(merg) hoort
hoortniet
nietmeer
meer bijbij
het
het
nefron.
nefron. Verschillende
Verschillende
verzamelbuizen
verzamelbuizen komen
komen samen
samen enen
vormen
vormen grotere
grotere buizen
buizendiedie
lopen
lopen
tottotaan
aan dede
nierpapil
nierpapil enenmonden
monden uituit
in in
hethetpyelum
pyelum (nierbekken)
(nierbekken)
○ ○ Bijbehorende
Bijbehorende bloedvaatjes:
bloedvaatjes:
nefronen
nefronen zijn
zijn
nauw
nauw verbonden
verbonden
t
met
met bloedvaten,
bloedvaten, waaronder
waaronder
dedeafferente
afferente arteriole
arteriole
diedie
het
het
bloed
bloed naar
naardedeglomerulus
glomerulus
brengt
brengt enen dedeefferente
efferente
e
arteriole
arteriole diedie
bloed
bloedafvoert.
afvoert.DeDe
vaatjes
vaatjes spelen
spelen eeneen
belangrijke
belangrijke
rolrol
bijbij
dedefiltratie
filtratie
enen
reabsorptieprocessen.
reabsorptieprocessen.
ging
DeDe verschillende
verschillende tubuli
tubuli zijn
zijnerg
erg
belangrijk
belangrijk
voor
voor dede
uitwisseling
uitwisseling van
vanwater
waterenen
opgeloste
opgeloste
de
t de stoffen.
stoffen. Rond
Rond dedetubuli
tubuli ligtligt
een
eenuitgebreid
uitgebreidnetwerk
netwerk vanvancapillairen.
capillairen.
DeDe
uitwisseling
uitwisseling
tussen
tussen dedetubuli
tubulienenomringende
omringende capillairen
capillairen
gebeurt
gebeurt vlot
vlotomdat
omdat dedewand
wand van
van
dede
tubuli
tubuli
slechts
slechts uituit
1 laag
1 laag
epitheelcellen
epitheelcellen bestaat.
bestaat.
Keerzijde
Keerzijde = snellere
= snellere kanskansopopbacteriële
bacteriëleinfectie
infectie
in in
dede
urine,
urine,
want
want
bacteriën
bacteriënkunnen
kunnen
vrijvrij
gemakkelijk
gemakkelijk tottot
in in
dedecapillairen
capillairendringen.
dringen.
. = verhoogde
= verhoogde kans
kansopopurosepsis:
urosepsis: ernstige
ernstige
complicatie
complicatie waarbij
waarbijbacteriën
bacteriën
vanuit
vanuit
dede
urinewegen
urinewegen in in
dedebloedbaan
bloedbaan terechtkomen
terechtkomen -->-->
vooral
vooralbijbij
pasgeborene.
pasgeborene.
kant
nt
3.3.
Omzetting
Omzetting
van
van
Angiotensine
Angiotensine I naar
I naar
Angiotensine
AngiotensineII:II: Diurese
Diurese
○ ○ Angiotensine
Angiotensine
I reist
I reist
naar
naardedelongen,
longen,waar
waarhet
het
wordt
wordt
omgezet
omgezet
in in
het
het
actieve
actieve = Vorming
= Vormingvan
van
urine
urine
hormoon
hormoonangiotensine
angiotensine II door
II doorhet
het
enzym
enzymangiotensine-converterend
angiotensine-converterend enzym
enzym Samenstelling
Samenstellingvan
van
urine
urine
kan
kanerg
erg
wisselen
wisselen enen
weerspiegelt
weerspiegelt
dede
uitwisseling
uitwisseling
vanvan
(ACE).
(ACE). stoffen
stoffen
tussen
tussen
het
het
nefron
nefronenen
dedecapillairen.
capillairen.
Het
Het
proces
proces
van
van
uitscheiding
uitscheiding
in in
dede
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lisannevrolijk. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.59. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
84251 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now