Summary
Volledige samenvatting grondwettelijke recht (Sottiaux)
- Course
- Institution
- Book
Volledige samenvatting grondwettelijke recht (Sottiaux)
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
tinethomas
Content preview
Hoofdstuk I: basisbegrippen en centrale thema’s:Voorlopers op Belgische GW:
- Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring, 1776
- Franse GW, 1791 -> als eerste gebaseerd op de mening vh volk -> basis:
volkssoevereiniteit
Geen eenrichtingsverkeer:
Inspiratie Franse en Amerikaanse GW: charters uit onze gebieden
Vb: “plakkaat van verlatinghe” (1581), “Charter van Kortenberg” (1312)
2 functies ve GW
Democratische organisatie vd overheidsmacht
Positieve functie
Reden: beschermen vd collectieve vrijheid
Doel GW:
Gemeenschap constitueert zicht tot een rechtsgemeenschap
Macht juridische legitimeren: macht -> rechtsmacht
Hoe: ambten instellen, bevoegdheden toekennen, trias politica, …
GW = primaire rechtsbron binnen een rechtssysteem
Primair op alle andere wetten -> hoe lagere wetgeving kan worden tot stand gebracht
Vb: hoe een KB tot stand kan komen
GW ≠ democratische staat
Nazi-Duitsland, Iran, Rusland -> hebben allemaal een GW
Maar organisatie overheidsmacht niet
Moderne grondwetsconcept: instemming vd regeerden nodig
Democratie is nooit volledig gerealiseerd -> wel altijd een doel
, Beperking vd overheidsmacht
Negatieve functie
Inspiratie: 2 belangrijkste constitutionele teksten: De L’esprit des Lois + Two Treatises of
Government
VERDELEN VD OVERHEIDSMACHT
1. Horizontale machtenscheiding/ trias politica/ SDM = functioneel
Overheid -> RM & UM & WM
Locke:
- Two Treatises of Government, 1689
Machtenscheiding
Montesquie:
- Alle macht bij 1 persoon = tirannie -> had hier veel schrik voor
- De L’esprit des Lois, 1748 -> “de geest vd wetten”
Veel rechtssystemen met elkaar vergelijken
Superieur: machtenscheiding met checks and balances -> machtsevenwicht
-> toen te vinden in de Engelse Parlementaire Monarchie
2 manieren om “machtenscheiding” in te vullen
- Machtsevenwicht: wederzijdse controle
Checks and Balances
Terug te vinden in 18de – eeuwse Engelse Parlementaire Monarchie
Voorbeeld:
Parlement controleert regering
Totstandkoming wetten:
WM + UM -> parlement maakt wetten + afkondiging door koning
o WM of UM: wetsvoorstel of wetsontwerp
James Madison
- President v Amerika -> belangrijk geweest in idee vd GW
- 1 vd belangrijkste auteurs vd Amerikaanse GW
- 1 vd 3 auteurs vd federalist papers (zie paarse kader!)
,Federalist papers
Pleiten voor het aannemen ve federale GW
Nu uitgegroeid tot belangrijke bron voor de inspiratie vd Amerikaanse GW
Pleitte voor checks and balances
Niet de bedoeling dat er een muur is tss de staatsmachten,
We willen nog steeds wederzijdse participatie en controle
Nuance: Madison verwijst naar Montesquieu
Verwijst onrechtstreeks naar Engelse parlementaire monarchie
Parlementair systeem met checks and balances
VS: presidentieel systeem
President (UM) en parlement (WM) w afzonderlijk verkozen
Heeft ook checks and balances (vb: vetorecht, president kan rechters aanstellen,
…)
Verschil parlementair systeem vs presidentieel systeem (zie verder)
Verschil is niet het feit dat er een president is
Vb: Duitsland = parlementair systeem maar heeft president
- Absolute machtenscheiding: geen wederzijdse controle
Franse GW van 1791:
Uitsluiting van elke wisselwerking tss de machten + wederzijdse controle
RM mocht geen uitspraken doen over geldigheid v bestuurshandelingen (UM)
Vroeger: bestuurlijke rechtscolleges (RvS) (UM)
Nu: afzonderlijke bestuurlijke rechtscolleges (RvS onafhankelijk) (jurisdictioneel
dualisme)
Engeland, anglisacische systeem: jurisdictioneel monisme
GwH is recent -> oorspronkelijk nt toegelaten dat RM de WM zou controleren
, Andere functies vd horizontale machtenscheiding
- Arbeidsverdeling
- Functionele specialisatie
Onafhankelijkheid
Instellingen moeten kunnen regeren onafhankelijk v andere instellingen
Onafhankelijke expertise > democratische legitimiteit
Sommige functies indelen op basis v experten ipv democratische legitimiteit
Vb: monetair beleid -> nationale banken olv economen ipv de OH
Vb: GBA: gegevensbescherming autoriteit
2. Verticale machtenscheiding = territoriaal
Verschillende overheidsniveaus/ territoriale machtenscheiding
Gemeente (lokaal) -> provincie -> gemeenschap & gewest (regionaal) -> federaal ->
supranationaal
2 technieken:
- Federalisme -> taken verdelen aan autonome deelgebieden (gemeenschappen en
gewesten)
- Decentralisatie -> taken verdelen aan ondergeschikte besturen (vb: gemeenten,
provincies)
Taken, bevoegdheden verdelen over verschillende overheden
Tegengewicht bieden aan elkaar
Voorbeelden vd reden:
- Indien er geen regering totstand kan komen op federaal niveau
- Bepaalde lidstaten worden mss autoritair -> nog steeds de EU
Subsidariteitsbeginsel:
Wat op een lager niveau kan worden behandeld -> niet naar een hoger niveau verschuiven
Reden: hoe kleiner de groep waarover iets moet w
Hoe groter de impact vd burger op de besluitvorming
Hoe democratischer
Vb: wat we in Leuven kunnen behandelen, moeten we niet doorschuiven naar de EU
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller tinethomas. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $17.24. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
73091 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now