Klas: DSW3B - GGZ
Cursuscode: SWOO3B01RD
Docent: X
Datum: 8 mei 2023
,Voorwoord
Mijn naam is X en ik ben 32 jaar. Ik zit in mijn derde leerjaar van de opleiding HBO Bachelor Social Work deeltijd
aan de Hogeschool Rotterdam. Voor het tweede semester van mijn opleiding maak ik een
verantwoordingsdocument waarin er drie competenties nader worden uitgewerkt en toegelicht. De
competenties dragen dan ook bij aan mijn ontwikkelingsproces als volwaardig Social Worker.
Momenteel ben ik 8 jaar werkzaam binnen de geestelijke gezondheidszorg (GGZ). Ik ben begonnen in de kliniek
X, waarna ik na drie jaar de overschakeling naar X heb gemaakt. Daar ben ik, in de beginperiode, in diverse
beschermde woonvormen werkzaam geweest, waarna ik voor mijn opleiding de overstap heb gemaakt naar
een klinische setting.
Op dit moment ben ik werkzaam binnen de kliniek X. De doelgroep is erg uiteenlopend, maar gesteld kan
worden dat de hoofdproblematiek een lichtverstandelijke beperking (LVB) in combinatie met een
psychiatrische stoornis is. Naast hun psychiatrische stoornis hebben vele patiënten ook een
verslavingsproblematiek, een persoonlijkheidsstoornis, een autistische stoornis, angststoornissen,
gedragsproblematieken en een taalbarrière. Gesteld kan worden dat de complexiteit van de doelgroep hoog is.
Binnen de kliniek X kunnen de patiënten, op zowel vrijwillige- als gedwongen basis, terecht voor een klinische
opname, waarbij het herstel van de patiënt centraal staat. Daarnaast zal er onder deskundige begeleiding
gewerkt worden naar een terugkeer in de maatschappij.
Binnen X zijn strikte regels wat betreft het benoemen van de patiëntgegevens, ofwel de naam van de patiënt.
Om die reden zal er een fictieve naam gebruikt worden in plaats van de authentieke naam van de patiënt.
,Competentie 1: De social worker informeert zich
Vertrekpunt
Door de cursus kwaliteit van het leven weet ik dat het positieve gezondheidsmodel een bijdrage kan leveren
aan het in kaart brengen van de signalen van de patiënt (Kennisplein Zorg voor Beter, 2022b). In dit
verantwoordingsdocument wil ik naast het positieve gezondheidsmodel ook gebruik maken van andere
hulpmiddelen die mij kunnen helpen bij het verhelderen van de signalen. Daarnaast wil ik, middels een
onderzoek, leren om de waargenomen signalen te onderbouwen met literatuur. Vervolgens hoop ik een
passende mogelijkheid te realiseren wat zal bijdrage aan de duurzaamheid van haar herstel en behandeling.
Situatie
Viv (22) is een Hindoestaanse vrouw met een lichtverstandelijke beperking (Blanken et al., 2017). Naast haar
lichtverstandelijke beperking kampt zij met faalangsten en een verslavingsproblematiek (Blanken et al., 2017).
Viv is de laatste tijd wat rustelozer en prikkelbaarder aanwezig. Viv heeft namelijk te horen gekregen dat zij uit
moet stromen naar een passende woonvorm. Viv oogt niet alleen erg gespannen, maar zij uit zich ook geregeld
verbaal- en fysiek agressief naar haar omgeving.
Signaleert en verheldert
Binnen de kliniek X is het gebruikelijk om bij elke patiënt, bij binnenkomst, een signaleringsplan op te stellen
(Delfland, 2023). Het signaleringsplan omvat een beschrijving van vroegtijdige signalen, ook wel voortekenen
genoemd, die als waarschuwingssignaal opgevat kunnen worden. Daarmede bevat het plan een beschrijving
van korte interventies, ofwel maatregelen, die een patiënt en/of professional in kunnen zetten wanneer een
crisis dreigt. Een signaleringsplan kan een crisis voorkomen door op tijd de juiste hulp te vragen of aan te
bieden (Ministerie van Volksgezondheid & Welzijn en Sport, 2021). Om die reden is het signaleringsplan, bij de
complexiteit van de doelgroep, van belang. Ook met Viv heb ik in het begin van haar opname een
signaleringsplan opgesteld, waarbij na toestemming van Viv ook haar ouders betrokken werden. Artikel 9 van
de beroepscode beschrijft dat de sociaal werker toestemming moet vragen aan de patiënt voordat hij aan
derden informatie over hem vraagt of verschaft (Meij & Luttik, 2018). Dit maakt dat het signaleringsplan vanuit
meerdere perspectieven belicht werd, wat bijdroeg aan de volledigheid van het signaleringsplan.
Doordat Viv wat gespannen oogde en verbale- en fysieke uitschieters had besloot ik om het signaleringsplan
erbij te pakken. Dit deed ik om te verhelderen of datgene wat ik waarnam ook overeenkwam met de signalen
in haar signaleringsplan. Tot mijn verbazing kwamen er meerdere ontrustende signalen naar voren. Gesteld kan
worden dat Viv in de kleur rood van haar signaleringsplan zit, wat inhoudt dat het niet goed met haar gaat (zie
bijlage 5 voor het signaleringsplan).
Om te achterhalen op welke domeinen Viv haar ontrustende signalen plaatsvonden en/of invloed hadden
besloot ik om met Viv, aan de hand van het positieve gezondheidsmodel van Machteld Huber, in gesprek te
gaan (Kennisplein Zorg voor Beter, 2022b). Het positieve gezondheidsmodel gaf mij namelijk een bredere kijk
op haar signalen en gezondheid, wat mij hielp bij het verhelderen van haar gedrag. Het positieve
gezondheidsmodel toonde aan dat Viv op meerdere aspecten, zoals fysiek-, mentaal en sociaalmaatschappelijk
participeren erbarmelijk scoort (zie bijlage 6 voor de uitwerking van het positieve gezondheidsmodel). Viv geeft
aan dat haar spanningen de overhand nemen en dat haar emoties alle kanten opschieten. Ook ik heb deze
signalen waargenomen. Gesteld kan worden dat Viv moeite heeft met het reguleren van haar emoties. Dit
maakt dat Viv soms agressief en onvoorspelbaar kan reageren. Haar agressieve uitspatting hebben weer effect
op haar sociale gebied, aangezien vele mede patiënten haar weren. Dit zorgt ervoor dat haar eigenwaarde
afneemt, waardoor zij zich onzeker voelt. Haar onzekerheid kan op bepaalde momenten overheersend
aanwezig zijn, waardoor zij haar mede patiënten fysiek aanvalt. Een gevolg hiervan is dat zij moet worden
gesepareerd. Tevens geeft Viv ook aan dat haar spanningen ertoe leiden dat zij slecht eet en slaapt, wat haar
raakt op fysiek gebied.
Middels het sociaalecologisch model van Bronfenbrenner wilde ik verhelderen in hoeverre haar gedrag effect
had op niet alleen Viv zelf, maar ook haar omgeving (Kuiper & Zijsling, 2020). Gesteld kan worden dat Viv op
micro-, meso- en macroniveau belemmeringen ondervindt. Op microniveau ervaart Viv een wispelturigheid aan
emoties, wat gepaard gaat met hevige spanningen. Dit uit zich in agressieve uitschieters. Tevens zorgen haar
spanningen voor een ontwricht slaap- en eetpatroon. Op mesoniveau reageert Viv haar onzekerheden, emoties
en spanningen af op haar medepatiënten. Dit uit zich in verbale- en fysieke agressie, wat scheldpartijen en
, vechtpartijen omvat. Een gevolg van één van haar vechtpartijen is dat een medepatiënt aangifte heeft gedaan,
waardoor Viv met de politie in aanmerking is gekomen. Dit maakt dat haar agressieve uitspattingen ook effect
heeft op macroniveau. De organisatie ervaart ook hinder door het gedrag van Viv. Bij meerdere agressieve
incidenten is de organisatie namelijk genoodzaakt om de veiligheid van haar personeel en patiënten te
waarborgen, waardoor Viv gesepareerd moet worden. Gesteld kan worden dat door haar gedrag niet alleen
haar behandeling staak loopt, maar ook het uitstroomproces voortdurend uitgesteld wordt.
Onderzoekt
Om te achterhalen welke factoren bijdragen aan de complexiteit van de problematiek zal ik middels een actieve
benadering, waarbij ik initiatief neem en vooruit kijk om problemen te voorkomen, en vanuit een zeer ruime
denkwijze, waarbij alle aspecten van het vraagstuk worden meegenomen in het denkproces, de situatie
onderzoeken. Aan de hand van een literatuuronderzoek wilde ik achterhalen of mijn bevindingen en de
vastgestelde signalen met elkaar overeenkwamen. Een opvallende factor is namelijk dat Viv pas
probleemgedrag vertoonde nadat haar is medegedeeld dat zij uit moest stromen naar een woonvorm. Om die
reden vind ik het van belang om te achterhalen of het vertoonde zichtbare gedrag een gevolg is van
opgepropte, onderliggende emoties. Uit het literatuuronderzoek is gebleken dat als mensen op een extreme
manier hun emoties uiten er gesproken wordt van externaliserende probleemgedrag (Redactie, 2021). Dit is
een gevolg van een tekort in vaardigheden om controle te houden over gevoelens en emoties, wat ook
voorkomt bij Viv.
Daarnaast wilde ik onderzoeken of Viv misschien (onbewust) gedrag inzet om een uitstroom naar een
woonvorm tegen te gaan. Dit omdat haar agressieve gedrag opspeelt op het moment dat er een intake of
bezichtiging plaats vindt. Uit de literatuuronderzoek bleek dat dit gedrag ook wel onbewuste zelfsabotage
wordt genoemd (Miljonair, 2022). Omdat ik enige twijfel had of mijn gevonden resultaten overeenkwam met
het gedrag van Viv besloot ik om een dossieronderzoek te doen. Uit haar dossier is gebleken dat het onbewuste
zelfsabotage gedrag vaker voor is gevallen en dit voortkomt uit haar faalangst. Haar faalangst zorgt er namelijk
voor dat zij hevige emoties ervaart en probleem gedrag vertoont om haar uitstroom, met de daarbij horende
verwachtingen en verantwoordelijkheden, probeert te vermijden. Het vermijden van haar uitstroom voorkomt
namelijk een mislukking, ofwel de angst om te falen (Duijndam, 2021). Het dossier toont ook aan dat eerdere
mislukte uitstromingen te linken zijn aan het bovenstaande genoemde gedrag.
Uit eerde lessen, genaamd psychopathologie, die ik tijdens mijn opleiding heb gevolgd weet ik dat
emotieregulatie training een gepaste behandeling kan zijn (Amphia, 2021). Emotieregulatie training kan
bijdragen aan het verminderen van externaliserende probleemgedrag. Daarnaast zal Viv ook meer grip krijgen
op haar emoties, waarna zij haar emoties beter leert te begrijpen. Ik twijfelde of cognitieve gedragstherapie
toegepast kon worden bij faalangst. Om die reden besloot ik het boek Psychiatrie voor de sociaal werker erbij
te pakken (Blanken et al., 2017). Het boek bevestigd dat cognitieve gedragstherapie kan helpen bij iemand met
faalangst. Tijdens deze therapie wordt er namelijk gekeken naar hoe iemand zijn gedachten zijn gedrag kan
beïnvloeden. Dit maakt de behandeling zeer gepast is voor Viv, aangezien haar angst om te falen ervoor zorgt
dat zij agressief gedrag vertoont. Met anderen woorden haar gedachten veroorzaken haar gedrag.
Aangezien ik mij bewust ben van het feit dat ik andere expertises en/of professionals nodig heb om de juiste
zorg te kunnen leveren zal ik een multidisciplinair overleg inplannen. In dit overleg zal ik mijn resultaten
inbrengen, waarna ik ook eventuele trainingen en therapieën voor zal stellen.
Activeert
Voordat ik verdere stappen kon ondernemen was het van belang om mijn bevinding in te brengen in een
multidisciplinair (MDO) overleg, zodat deze door meerdere expertises belicht werden (zie bijlage 7 voor de
notulen). Tijdens dit overleg werd er besproken hoe wij de behandeling van Viv vorm konden geven, zodat dit
bij zou dragen aan haar gestelde doelen, ofwel haar uitstroom. De diverse expertises uit het MDO bevestigde
dat emotieregulatie therapie een belangrijke bijdrage zal leveren in het leren uiten van onderliggende emoties.
Ook zal er, na instemming van Viv, gestart worden met cognitieve gedragstherapie, wat bij zal dragen aan haar
faalangst (Psyned, 2023). Hiermee zal het onbewuste sabotage gedrag verminderd worden.
Om Viv op de hoogte te brengen van de gaande ontwikkelingen plande ik een behandelvoortgangsbespreking
(BVB) in, waarbij haar ouders aansloten. Dit omdat Viv veel spanningen ervaart en haar ouders haar
gevoelsmatig ondersteunen. Viv zegt dat zij zich veiliger voelt in het bijzijn van haar ouders. Tevens zijn haar
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller kimvandervoort. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.88. You're not tied to anything after your purchase.