Samenvatting aardrijkskunde, Wereld: Globalisering
Hoofdstuk 1: De wereld: een mozaïek van regio's
Hoofdvraag: Wat zijn de belangrijkste sociaalgeografische indelingskenmerken
van en processen in de macroregio's?
§ 1.1: De wereld indelen
Globalisering en global village
Door de moderne informatie en communicatietechnologie is het makkelijker om waar ook ter
wereld te communiceren, waardoor de wereld een global village is. Ook zijn er economische
relaties tussen landen. De toenemende vervlechting op sociaal, economisch, politiek en
cultureel gebied wordt globalisering genoemd.
Wereld indelen: cultuur
De wereld is in te delen in cultuurgebieden door bijvoorbeeld taal en religie. De grenzen
tussen cultuurgebieden gaan geleidelijk. Op mondiaal schaalniveau zijn er vier brede
overgangszones te onderscheiden:
• Het grensgebied tussen Noord-Amerika en Latijns-Amerika.
• Enkele landen tussen Noord-Afrika en Sub-Sahara-Afrika.
• Een gebied tussen Europa en de voormalige Sovjet-Unie.
• Een zone tussen Rusland, Oost-Azië en Zuid-Azië.
De bevolking ontwikkelde gaandeweg een eigen cultureel bepaalde identiteit. Taal en religie
spelen hierbij een belangrijke rol. Als het taalverschil te groot is, kan er gebruik worden
gemaakt van een lingua franca. De godsdienst drukt een grote stempel op de normen en
waarden van een samenleving.
Wereld indelen: politiek
Een manier om de wereld in te delen op grond van politiek, is te kijken naar de spreiding van
de politieke macht. Deze verschilt sterk tussen gebieden.
Het democratische gehalte is hier een voorbeeld van. Hierin zijn kenmerken verwerkt zoals:
het houden van vrije verkiezingen, het functioneren van de regering, de mate waarin de
bevolking deelneemt aan de politieke besluitvorming, de politieke cultuur en het omgaan met
mensenrechten.
Wereld indelen: economie
Indicators die je kan gebruiken voor het meten van de mate van economische ontwikkeling
zijn het bruto binnenlands product per inwoner en het bruto regionaal product per inwoner
Je moet daarbij rekening houden met de volgende punten:
• De betrouwbaarheid van de cijfers.
• Is alles wat in een land geproduceerd wordt wel opgenomen in het bbp?
• De koopkracht tussen verschillende landen.
• Is er in een land sprake van grote/kleine regionale ongelijkheid en/of sociale ongelijkheid?
,Een andere manier waarmee je het economische ontwikkelingspeil kunt afleiden is door te
kijken naar de samenstelling van de beroepsbevolking. Het is het beste te meten aan het
aandeel dat in de landbouw werkt en in mindere mate aan de secundaire en tertiaire sector.
Wereld indelen: demografie
De bevolkingsspreiding is ongelijkmatig verdeeld. In sommige gebieden is de
bevolkingsdichtheid veel hoger dan in de rest van de wereld.
De verstedelijkingsgraad ligt ruim boven de 50 %. Welvarende regio's zijn meestal sterk
verstedelijkt. De totale omvang van de stedelijke bevolking is in de rijke regio's kleiner dan in
de arme landen. Het verstedelijkingstempo is in arme macroregio's hoog.
§ 1.2: Scheidslijnen in Europa
Eurazië, of Europa en Azië?
Er ontbreekt een duidelijke natuurlijke en culturele grens tussen Europa en Azië. Na de
Koude Oorlog lijkt de begrenzing richting het oosten te zijn opgeschoven. De meningen zijn
verdeeld over waar de grens ligt.
De geleidelijke overgang van Europa naar Azië hangt samen met de vele contacten tussen
volken in Europa en de samenlevingen in Centraal en Oost-Azië. De spreiding van Indo-
Europese talen (Romaanse, Baltisch-Slavische en Germaanse talen) getuigt daarvan. Van
cultuurhaarden in Azië vond diffusie plaats.
Staatkundige verbrokkeling
Het aantal grenzen van Europese staten veranderden vaak door geopolitieke, culturele en
economische factoren.
Geopolitiek wordt gebruikt om de machtsverhoudingen tussen (groepen) landen te
beschrijven. Bijvoorbeeld: de staatkunde in Oost-Europa veranderde door het afnemen van
de politieke invloed van de voormalige Sovjet-Unie. De culturele verscheidenheid in de
Europese landen speelde ook een rol in het ontbreken van staatkundige stabiliteit. Bij
beperkte natievorming kan regionalisme en later zelfs separatisme optreden. Economische
groeiverschillen tussen gebieden zorgen ook voor nieuwe scheidslijnen.
Eenwording en blokvorming
In Europa proberen soevereine landen door blokvorming meer economische en/of politieke
macht te krijgen. De EU is hier een voorbeeld van, dit is een groot samenwerkingsverband
tussen Europese landen.
Na de Koude Oorlog traden veel Midden- en Oost-Europese landen toe tot de EU.
Tegenwoordig neemt de verdeeldheid onder EU-staten weer toe door financiële problemen,
vluchtelingenstroom en de Brexit
Eenwording en blokvorming
In Europa proberen soevereine landen door blokvorming meer economische en/of politieke
macht te krijgen. De EU is hier een voorbeeld van, dit is een groot samenwerkingsverband
tussen Europese landen.
Hoofdvraag: Wat zijn de belangrijkste sociaalgeografische indelingskenmerken
, van en processen in de macroregio's?
§ 1.1: De wereld indelen
Globalisering en global village
Door de moderne informatie en communicatietechnologie is het makkelijker om waar ook ter
wereld te communiceren, waardoor de wereld een global village is. Ook zijn er
economische relaties tussen landen. De toenemende vervlechting op sociaal, economisch,
politiek en cultureel gebied wordt globalisering genoemd.
Wereld indelen: cultuur
De wereld is in te delen in cultuurgebieden door bijvoorbeeld taal en religie. De grenzen
tussen cultuurgebieden gaan geleidelijk. Op mondiaal schaalniveau zijn er vier brede
overgangszones te onderscheiden:
● Het grensgebied tussen Noord-Amerika en Latijns-Amerika.
● Enkele landen tussen Noord-Afrika en Sub-Sahara-Afrika.
● Een gebied tussen Europa en de voormalige Sovjet-Unie.
● Een zone tussen Rusland, Oost-Azië en Zuid-Azië.
De bevolking ontwikkelde gaandeweg een eigen cultureel bepaalde identiteit. Taal en religie
spelen hierbij een belangrijke rol. Als het taalverschil te groot is, kan er gebruik worden
gemaakt van een lingua franca. De godsdienst drukt een grote stempel op de normen en
waarden van een samenleving.
Wereld indelen: politiek
Een manier om de wereld in te delen op grond van politiek, is te kijken naar de spreiding van
de politieke macht. Deze verschilt sterk tussen gebieden.
Het democratische gehalte is hier een voorbeeld van. Hierin zijn kenmerken verwerkt zoals:
het houden van vrije verkiezingen, het functioneren van de regering, de mate waarin de
bevolking deelneemt aan de politieke besluitvorming, de politieke cultuur en het omgaan met
mensenrechten.
Wereld indelen: economie
Indicators die je kan gebruiken voor het meten van de mate van economische ontwikkeling
zijn het bruto binnenlands product per inwoner en het bruto regionaal product per
inwoner.
Je moet daarbij rekening houden met de volgende punten: - De betrouwbaarheid van de
cijfers. - Is alles wat in een land geproduceerd wordt wel opgenomen in het bbp? - De
koopkracht tussen verschillende landen. - Is er in een land sprake van grote/kleine
regionale ongelijkheid en/of sociale ongelijkheid?
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller anouk228. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.08. You're not tied to anything after your purchase.