10.1 Het linkeratrium
Het LA heeft een complexe vorm. De vier binnenkomende longvenen (twee aan weerszijden:
rechterbovenste en rechter- onderste longvene en linkerbovenste en linkeronderste long- vene)
bepalen deels de vorm van het dak en van de achterzijde van het LA. De achterzijde ligt tegen de
aorta descendens en de slokdarm. Bij volumetoename van het LA bolt het LA naar boven en naar
links uit. Vormveranderingen van de thorax of een afwijkende thoraxanatomie beïnvloeden
eveneens de vorm. van het LA.
10.1.1 Het normale linkeratrium
De klassieke manier van opmeten van de grootte van het LA vindt plaats in de pLAX. De maximale
voor-achterwaartse diameter wordt aan het einde van de LV-systole gemeten achter de
aortawortel (zie► H. 31). Deze diameter is normaal bij vrouwen 27-38 mm en bij mannen 30-40
mm, ofwel 15-23 mm/m2 (tabel 10.1). Deze meting is van oudsher een M-modemeting Bij meten
in het 2D-beeld is het raadzaam om deze diameter te meten van de aortawortel tot de LA-
achterwand, twee tot drie centimeter boven de mitralisring, en niet willekeurig tangentieel te
meten (figuur 10.1). De 2D-meting is te prefereren boven de M-modemeting. Deze meting wordt
voornamelijk nog gebruikt voor de ESC-risicocalculator op plotse dood bij de hypertrofische
cardiomyopathie. Bij een toegenomen volume en door de asymmetrie van het LA is een
eendimensionale meting minder betrouwbaar. Bij het standaard echocardiografisch onderzoek
wordt dan ook het volume berekend met de gemodificeerde methode van Simpson (zie H. 11 voor
het principe van deze methode) of met een 3D-volumemeting (zie► H. 4). Bij de biplane
methodiek wordt de basis van elk vlak gevormd door de mitralisklepannulus en niet door het dak
van het LA (figuur 10.2). Het normale maxi- male LA-volume dat met deze methode wordt
berekend bedraagt 22-52 ml bij vrouwen en 18-58 ml bij mannen, maar moet altijd geïndexeerd
worden en bedraagt dan 16-34 ml/m2 bij beide geslachten. Een LA-volume van > 34 ml/m2 is
vergroot en heeft prognostische betekenis (verhoogde kans op het ontwikkelen van hartfalen,
atriumfibrilleren en mortaliteit na een infarct). Bij een groot slagvolume kan er een fysiologische
dilatatie worden gezien zoals bij atleten, zwangerschap, hyperthyreoïdie en bij een per- manente
bradycardie.
Figuur 10.1 M-modemetingen van het LA kunnen verschillende uitkomsten hebben, afhankelijk
van de meetrichting (links). Ook een sterk vergroot LA kan gemist worden met alleen een M-
modemeting door de vorm van het vergrote LA (rechts).
,Figuur 10.2 Meting van het volume van het LA uit twee vlakken met gebruikmaking van de
methode van Simpson. De lengteas van het LA moet in de ap4CH ongeveer gelijk zijn aan die in
de ap2CH.
Kader 10.1 Parameters die kunnen worden bepaald in het kader van beoordeling van de LA-
functie
Reservoirfunctie: positieve volumeverandering (LA-vulling): ➡reservoirvolume (of expansievolume
of vullingsvolume): LAV-LAV (ml); - expansie-index: ([LAVmax - LAVmin]/LAV) x 100 (9%); -
diastolic emptying index: ([LAV -LAV)/LAV) X 100 (%). max
Legenda: LAV maximale LA-volume (gemeten aan het einde van de LV-systole): LAV minimale LA-
volume (gemeten aan het begin van het QRS-complex); LAVLA-volume vlak voor de LA-contractie
(gemeten aan het begin van de P-top).
, Figuur 10.3 (links) Echocardiogram van het LA en de aortawortel (pSAXao). Het LAA
(linkerhartoor, Ih) is te zien opkrullend naar voren gericht. Gezien de relatie met de vlak erbij
gelegen apc, is het logisch dat bij het meten van de stroomsnelheid in het Ih systolisch 'storing'
vanuit de apc wordt geregistreerd.
Figuur 10.4 (rechts) Groot LAA (1h), zowel zichtbaar op de ap4CH (rechts) als op de ap2CH.
Normaal is het Ih het best zichtbaar op de ap2CH.
De functie van het LA kan ook worden bepaald door volume- metingen van het LA en door
strainanalyse (zie ook verder). Voor de volumemetingen worden naast het maximale LA-volume
ook het minimale LA-volume (timing: begin QRS-complex) en het pre-ejectie- of pre-A-LA-volume
(timing: begin van de P-top) berekend. De berekeningen die kunnen worden uitgevoerd om de LA-
functie te bepalen, worden weergegeven in ▸ kader 10.1. De dikte van de atriumwand is met
echografie niet betrouw- baar te meten. Wel kan de dikte van het atriumseptum worden
beoordeeld. Bij vettige degeneratie (lipomatose) van de atrium- wand neemt de dikte van het
atriumseptum toe. Omdat het fossa- -ovalismembraan hierbij dun blijft lijkt het atriumseptum dan
steeds meer op een fors uitgevallen halter (zie ook▸ H. 23 en figuur 21.23 en figuur 21.24).
10.1.2 Het linkerhartoor
Het hartoor van het LA (= LA-appendix = LAA) is met echo goed te zien. Op de PSAXao is het LAA,
rechts in beeld, omhoog gekruld (figuur 10.3). In de ap2CH-opname of in een vlak daar dichtbij is
eveneens een goede indruk van het LAA te krijgen. Soms is het LAA ook zichtbaar in de
ap4CH(figuur 10.4). Met TEE is het LAA voor- al goed te zien op een 0°-doorsnede op LA-hoogte,
maar er kan ook een 80-100°-doorsnede gebruikt worden (figuur 10.5). Door de komst van
devices die het hartoor afsluiten (onder ande- re het Watchman-device; figuur 10.7) bij patiënten
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller AnneVH. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.05. You're not tied to anything after your purchase.
