Summary
Maatschappijleer samenvatting Rechtsstaat
- Course
- Level
Met behulp van deze samenvatting van het hoofdstuk Rechtsstaat ben jij goed op weg naar die voldoende op jouw proefwerk!
[Show more]
Seller
Follow
ilse111
Content preview
MAATSCHAPPIJLEER TOETSWEEK 2OVERZICHT
- H1 rechten en rechtvaardigheid -----> blz 1 - 2
- H2 de grondbeginselen ----------------> blz 3 - 4
- H3 strafrecht: de opsporing -----------> blz 5 - 6
- Wie wordt crimineel? -------------------> blz 7 - 8
- H4 strafrecht: de rechtszaak ---------> blz 9 - 11
- H6 discussies over de rechtsstaat -> blz 12 - 13
- H7 Nederland, de VS en China ------> blz 14 - 15
H1 RECHTEN EN RECHTVAARDIGHEID
Regels en wetten
● Rechtsnormen: zijn gedragsregels die:
○ wettelijk zijn vastgelegd door de overheid
○ verplichtend voorschrijven hoe men in de maatschappij met elkaar behoort
om te gaan
○ het is belangrijk dat de rechtsnormen zo veel mogelijk overeenkomen met de
opvattingen die mensen hebben over goed en kwaad
Wat is rechtvaardig?
● Sommige regels gaan toch tegen het gevoel van rechtvaardigheid in van sommige
mensen
● Soms veranderen rechtsvormen, bijv het homohuwelijk wat eerst niet kon, en nu wel
Ontstaan van de rechtsstaat?
● Rechtsstaat: is een staat, waarin:
○ de wetten worden vastgesteld door een meerderheid van de gekozen
volksvertegenwoordiging en de grondrechten staan in de grondwet
○ de wetten moeten worden nageleefd door zowel burgers als bestuurders
○ de wetten burgers beschermen tegen de macht van de staat/overheid
○ onafhankelijke rechters beoordelen of wetten zijn/worden overtreden
○ geen dictatuur: een land met 1 machthebber of partij die alles bepaalt
● Franse Revolutie zorgde voor afschaffing absolute monarchie: koning alle macht
● ‘Verklaring van de Rechten van de Mens’ (iedereen gelijke rechten)
● Vrijheid van meningsuiting werd uitgebreid
● Kiesrecht werd uitgebreid
○ alle mannen in 1917
○ alle vrouwen in 1919
Rechten en plichten
● In een rechtsstaat zijn er rechten en plichten
● Iedereen moet zich aan de wet houden
○ jongeren hebben leerplicht
○ overheid moet zorgen voor goed onderwijs
○ je moet iemand in levensgevaar helpen, doe je dat niet ben je strafbaar
1
,Rechtsgebieden
● Verschillende rechtsgebieden
Publiekrecht Privaatrecht / burgerlijk recht
- inrichting van de staat - betrekkingen tussen personen onderling
- relatie tussen burgers en overheid
Onderverdeling in: Onderverdeling in:
- staatsrecht (rechten Kamerleden) - personen- en familierecht (huwelijk,
- bestuursrecht (vergunning huis scheiding, etc)
bouwen) - ondernemingsrecht (welke
- strafrecht (welk gedrag strafbaar) voorwaarden om bedrijf te starten)
- vermogensrecht
(koopovereenkomst, nalatenschap)
2
, H2 DE GRONDBEGINSELEN
Basis van de rechtsstaat
● Het doel van de rechtsstaat is om te zorgen voor de veiligheid van de burgers, dit zijn
de doelen:
○ voorkomen van machtsmisbruik door bestuurders → machtenscheiding
○ grondwet gaat uit van gelijkwaardigheid van alle burgers →
discriminatieverbod
○ grondrechten voor alle burgers → grondrechten in de grondwet
○ wetten leggen beperkingen op aan het overheidsoptreden →
legaliteitsbeginsel
Verdeling van de macht
● Trias Politica:
❖ Wetgevende macht:
● maakt de wetten waar burgers en overheid zich aan moeten houden
● parlement en regering
● controleert uitvoerende macht
❖ Uitvoerende macht:
● zorgt dat de wetten worden uitgevoerd
● regering verantwoordelijk
● controleren bijv. leerplichtambtenaren
❖ Rechterlijke macht / rechtsprekende macht
● beoordeelt of burgers of machthebbers wetten hebben overtreden
● doet uitspraak in conflicten
● onafhankelijke rechters
● Geen complete machtenscheiding in Nederland
○ ministers doen wetsvoorstellen (w), maar zorgen ook voor uitvoering (u)
○ rechterlijke macht wel gescheiden van w en u
● Checks and balances: controle / evenwicht, de staatsmachten controleren elkaar, het
parlement controleert of ministers de wetten wel goed uitvoeren.
● In dictaturen worden politici en ambtenaren nauwelijks of niet gecontroleerd
Onafhankelijke rechters
● Rechters zijn neutraal en onafhankelijk, dat zorgt voor bescherming
I. Eerlijke rechtspraak:
A. de eigen mening van rechters speelt niet mee
II. Bescherming tegen ongeoorloofd optreden of nalatigheid van de overheid:
A. bijv. milieuactiegroep dwong met succes bij de rechtbank af dat de
overheid meer moet doen om de CO²-uitstoot lager te krijgen
III. Geen eigen rechter:
A. daders krijgen in een eerlijk proces hun verdiende straf
● Rechters worden voor het leven benoemd, ze kunnen niet ontslagen worden.
● Iedereen kan rechters controleren, zittingen zijn openbaar
● Zwarte toga symboliseert de neutraliteit
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ilse111. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.31. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
74534 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now