Summary
Samenvatting Begrippenlijst Taal en Tekststructuren
- Course
- Institution
Begrippenlijst van het vak inleiding tot de taal en tekststructuren met steeds een voorbeeld vanuit de cursus!
[Show more]
Seller
Follow
jadebeersaerts
Content preview
InleidingObjecttaal Taal die bestudeerd wordt
Metataal Taalwetenschap, Taal gebruiken om over taal te spreken
Semiotisch systeem Een systeem van tekens en symbolen is waarmee mensen betekenis
overbrengen.
Performatieve Taal en handeling vallen samen, het spreken op zich realiseert de
werkwoorden handeling.
Bv: ik open de vergadering
Connotatie Bijbetekenis of emotionele lading die een woord naast de letterlijke
betekenis (denotatie) oproept.
bv: thuis = waar iemand woont, warmte.
Retorisch Het gebruik van taal om te overtuigen of een effect te creëren, vaak
door middel van stijlfiguren of welsprekendheid.
Bv: yes we can – Obama
Semiotiek Algemene tekenleer/ betekenis in taal
Bv: Een verkeersbord met een rood kruis betekent "verboden
toegang". Het bord zelf is een teken (signifiant), en de betekenis
(signifié) is het concept van een verbod. Semiotiek analyseert hoe we
dit teken interpreteren en begrijpen.
Semantiek Het principe dat taaltekens (zoals woorden en zinnen) betekenis
dragen. Deze betekenis is echter arbitrair omdat er geen intrinsieke of
natuurlijke verbinding is tussen een woord en wat het representeert.
Taaltekens De basisbouwstenen van taal die betekenis overbrengen. Ze bestaan
uit twee delen
- Signifiant (de vorm, zoals een woord of geluid)
- Signifié (de betekenis of concept dat eraan gekoppeld is).
Bv: Het woord "boom" is een taalteken,
Signifiant: De letters "b-o-o-m" of de klank wanneer je het uitspreekt.
Signifié: Het concept van een hoge plant met een stam en bladeren
Cultuurwetenschap Cultureel verband, intentionele menselijke handeling
>< natuurwetenschap
Fonetiek De fysieke eigenschappen van spraakgeluiden, zoals hoe ze worden
geproduceerd en waargenomen.
Bv: Onderzoek naar hoe verschillende talen de "r" uitspreken, kan een
aspect van fonetiek zijn
Fonologie Richt zich op de systematische organisatie van spraakgeluiden in een
taal en de betekenisverschillen die deze geluiden kunnen veroorzaken.
Hoe geluiden (fonemen) worden georganiseerd in een systeem en
welke rol ze spelen bij het onderscheiden van woorden.
Bv: Het verschil tussen de uitspraak van "pat" en "bat" in het Engels
illustreert een fonologisch contrast tussen /p/ en /b/. pat en bat
Fonemen: kleinste betekenisonderscheidend element in taal.
, Morfologie De studie van de vormen van woorden en hoe deze worden gevormd
en gestructureerd naargelang functie in de zin.
Morfemen: kleinste betekenisdragended element in taal.
Syntaxis = zinsleer
Etymologie Oorsprong van woorden
Psycholinguïstiek Als je het woord "hond" ziet en daarna snel moet reageren op het
Semantic priming woord "kat", zal je reactietijd waarschijnlijk sneller zijn dan wanneer je
zou reageren op een ongerelateerd woord zoals "stoel". Dit komt
doordat "hond" en "kat" semantisch verwant zijn (beide zijn dieren),
wat leidt tot een snellere verwerking en herkenning van "kat".
DEEL I TAAL
Inleiding
Taalvermogen Aangeboren vermogen van tekens en regels om deze om te zetten in
betekenisdragende elementen om gedachten te articuleren
Universeel
Bv: Japans geboren kind die hier opgroeit kan ook perfect Ned.
Geheel van tekens Op basis van spraakorgaan voorgebrachte tekens waarvan de mens
gebruik maakt.
Turbotaal Snelheid, efficiëntie en vaak een informele of simplistische stijl. Het
wordt vaak gebruikt in contexten waar snelle communicatie essentieel
is, zoals sociale media, sms'en of reclame.
Etymologische veranderingen
Bv: LOL, gaat wel, boeien..
Bargoens Dieventaal
Registers Informeel, formeel, neutraal
Lecten - Dialecten
- Regiolecten
- Sociolecten soc. groep bv: medische jargon
- Etnolecten etnische groep bv: ebonics
- Idiolecten
Hoofdstuk 1: taal als systeem
Teken element dat een betekenis vertegenwoordigt of overdraagt binnen
een communicatiesysteem. Het kan verschillende vormen aannemen,
zoals woorden, symbolen, gebaren, geluiden, enzovoort.
Icoon Een teken dat zijn referent vertegenwoordigt door gelijkenis of
overeenkomst. Het lijkt op wat het representeert.
Index Een teken dat direct verband houdt met zijn referent door een causaal
of fysiek verband. Het is vaak een gevolg of aanwijzing van iets anders.
, Symptoom Een teken dat zijn referent vertegenwoordigt door een conventionele
of arbitraire afspraak. Er is geen natuurlijke of directe relatie tussen
het teken en zijn betekenis; de relatie is geleerd.
Bv: Het woord "boom" is een symbool voor het object met een stam en
bladeren. Er is geen intrinsieke reden waarom dit specifieke geluid of
deze letters "boom" moeten betekenen; dat is afgesproken binnen de
taalgemeenschap.
Gemotiveerd (of betekent dat er een natuurlijke of gemakkelijke te begrijpen relatie is
iconisch) tussen een teken en zijn betekenis. Deze relatie is minder willekeurig
en vaak gebaseerd op gelijkenis of direct verband.
Bv:
- Onomatopeeën = deels arbitrair
- Door historische evolutie (piepen pigeon) = arbitrair
- Gelede woorden = gemotiveerd
- Telsystemen = gemotiveerd
- Klanksymboliek/ klanknabootsing = gemotiveerd en creatief
Gelede woorden Woorden die uit meerdere morfemen bestaan, waarbij elk morfeem
een eigen betekenis of grammaticale functie heeft.
- Afleiding
- Samenstelling
Bv on + mogelijk, samengestelde woorden,…
Volksetymologie Een proces waarbij mensen de oorsprong of betekenis van een woord
opnieuw interpreteren op basis van woorden of elementen die hen
bekend zijn, vaak door foute associaties. Dit leidt soms tot een
veranderde vorm van het woord.
Bv: Het woord "ekster" komt van het Latijnse "pica". In sommige
dialecten werd "ekster" echter verward met "eckel", wat in het Duits
"schobbejak" (schurk) betekent. Hierdoor werd "ekster" geassocieerd
met iets negatiefs, wat leidde tot het spreekwoord "zo zwart als een
ekster".
Fonostemen Klanken krijgen ene esthetische waarde
Fon iconografie Bv gl, sl
Ideofonen Fon en morf die een bepaald idee weergeven
Morf iconografie Bv: Afrikaanse talen donder = do dododo
Fonemen Kleinste betekenisonderscheidende elementen
- Taalspecifiek
- Contrasterend
Bv: Paard en Baard, bAk en bEk en bOk
Morfemen Kleinste betekenisdragende elementen
- Vrije morfeen: huis
- Gebonden morfeen: baar
Verschil woord en vrije morfeem??
Structurele ambiguïteit Verwijst naar een situatie waarin de grammaticale structuur van een
zin meerdere mogelijke interpretaties toelaat, wat kan leiden tot
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jadebeersaerts. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.17. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
55628 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now