Summary
Samenvatting Basisboek Huiselijk geweld (Signaleren, melden, aanpakken)
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting Basisboek Huiselijk geweld, vierde herziende druk 2019. Hoofdstuk 1 t/m 9 en hoofdstuk 11.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
6 reviews
By: noorjansen1998 • 4 year ago
By: lisandraa11 • 4 year ago
By: peterdevalk • 4 year ago
By: Rosagerbensma • 4 year ago
By: annerunia • 5 year ago
By: bowiesehahn • 5 year ago
Seller
Follow
lisabakkum
Reviews received
Content preview
Basisboek huiselijk geweld (Signaleren, melden, aanpakken)Deel 1: Geweld in gezinnen: met de neus op de feiten
Hoofdstuk 1: Definitie en begripsafbakening
1.1: Geweld in gezinnen: an inconvenient truth
Van alle vormen van geweld komt huiselijk geweld verreweg het meeste voor. Geen enkele
vorm van geweld maakt zo veel slachtoffers. Volgens onderzoek doen zich in ons land elk
jaar 200.000 ernstige incidenten voor. als we de minder ernstige incidenten erbij optellen,
zijn het er zelfs meer dan een miljoen. Van de vrouwen die door geweld om het leven
komen, wordt 51% gedood door de eigen (ex-)partner. Als gevolg van geweld achter de
voordeur vallen er, volgens schattingen, elk jaar zeker 150 dodelijke slachtoffers: 75
vrouwen, 25 mannen en 50 kinderen. Dat zijn drie dodelijke slachtoffers per week.
Ter vergelijking: de politiestatistieken melden per jaar twee of drie incidenten van ‘zinloos
geweld’ waarbij een dodelijk slachtoffer valt.
Geweld in gezinnen vormt een inconvenient truth: veel mensen weten dat het er is, maar
hebben het er liever niet over.
1.2: Kenmerken van geweld in gezinnen
Als de omgeving van slachtoffer en pleger op de hoogte is van het geweld, houdt die vaak
ook uit schaamte de mond erover. Vuile was hang je niet buiten. Dat verklaart waarom er in
veel gevallen al meer dan dertig incidenten zijn geweest voordat de politie eraan te pas
komt.
Als het geweld zich eenmalig voordoet of als er sprake is van hooguit enkele incidenten, gaat
het om incidenteel geweld. Als iemand slachtoffer wordt van herhaald geweld dat wekelijks
of zelfs dagelijks voorkomt, spreken we van structureel geweld. Het geweld doet zich voor in
verschillende vormen:
Fysieke mishandeling
Seksuele mishandeling
Psychische of emotionele mishandeling
Fysieke verwaarlozing
Psychiatrische of emotionele verwaarlozing
Financiële uitbuiting
Huiselijk geweld heeft een cyclisch verloop:
1
,1.3: Gevolgen van huiselijk geweld
De gevolgen van huiselijk geweld kunnen verschillend zijn. We maken een onderscheid
tussen:
Fysieke gevolgen
Psychische gevolgen
Psychosociale gevolgen
Transgenerationele overdracht
Maatschappelijke gevolgen
Hoe ernstig de gevolgen zijn, hangt af van allerlei factoren, zoals de ernst en de duur van het
geweld, de mate van intimidatie, de frequentie van het geweld, de mate van macht en dwang
van de pleger, de mate van opgelegde geheimhouding, de leeftijd van het slachtoffer, de
relatie van het slachtoffer met de pleger en de opvang na het geweld.
Factoren die de ernst van de gevolgen kunnen afzwakken zijn onder meer de
overlevingskracht en draagkracht van het slachtoffer en de steun vanuit de omgeving.
Fysieke gevolgen
Uit het onderzoek bleek dat de lichamelijke klachten variëren van blauwe plekken en
kneuzingen tot snijwonden, botbreuken, hoofdpijn, buikpijn, vermoeidheid, problemen met de
menstruatie, spontane abortus of miskraam, maag-, spier-, en gewrichtspijnen en
gehoorstoornissen.
44% van de slachtoffers had als gevolg van het geweld medische hulp nodig, 1 op de 8
slachtoffers had deze zorg meerdere malen of langdurig nodig.
Psychische gevolgen
Mensen die mishandeld en misbruikt worden, voelen zich vaak letterlijk gebruikt: hun
gevoelens en behoeften worden genegeerd. Hierdoor ontstaat er schade aan het zelfbeeld
en zelfvertrouwen, ook kan het tot trauma’s leiden, niet alleen bij de slachtoffers, maar ook
bij omstanders. Ook het feit dat slachtoffers moeten leven met een geheim kan leiden tot een
negatief zelfbeeld en depressieve gevoelens en gedachten.
Psychosociale gevolgen
Uit onderzoek is gebleken dat 11% uiteindelijk scheidt wanneer de partner de pleger is. Ook
is er onderzocht dat 3% van de slachtoffers hun baan verliest en dat 2% vaak lang niet naar
het werk toe kan. Veel slachtoffers van huiselijk geweld melden zich regelmatig kortdurig
ziek.
Transgenerationele overdracht
Partnergeweld in gezinnen met kinderen heeft niet alleen gevolgen voor pleger en
slachtoffer, maar ook voor de kinderen. Als bij partnergeweld de politie wordt ingeschakeld,
blijken er bij ruim de helft van de gevallen kinderen thuis te zitten. Bij 25% zijn kinderen
daadwerkelijk getuige van het geweld van de ouders: zij zien of horen het.
In zaken waarbij actief casemanagement wordt ingezet, zijn bij 74% kinderen betrokken
geweest bij het geweld tussen hun ouders en zijn ze vrijwel allemaal getuige geweest. Er is
een grote kans dat deze kinderen op latere leeftijd zelf gewelddadig worden, maar ook is er
kans dat zij later zelf slachtoffer worden van huiselijk geweld. Op die manier worden geweld
en slachtofferschap van de ene generatie op de andere overgedragen, dat wordt
transgenerationele overdracht genoemd.
2
,Uit onderzoek blijkt dat er per gezin gemiddeld 71 geweldsincidenten vooraf gaan voordat er
een melding wordt gemaakt bij Veilig Thuis, dit is per jaar, dat is dus meer dan één keer in
de week.
Maatschappelijke gevolgen
Huiselijk geweld heeft ook in de maatschappij gevolgen. Het brengt bijvoorbeeld grote
maatschappelijke kosten met zich mee. Daarbij kun je denken aan kosten voor hulp en
opvang voor slachtoffers, kosten voor behandeling van plegers en kosten voor de inzet van
politie, justitie en reclassering. Ook het bedrijfsleven maakt kosten doordat slachtoffers zich
ziek melden of minder productief werken.
1.4: Huiselijk geweld vanuit verschillende perspectieven
Bij de aanpak van huiselijk geweld zijn veel instanties betrokken: politie, justitie,
maatschappelijk werk, vrouwenopvang, jeugdzorg, gezondheidszorg en geestelijke
gezondheidszorg. Omdat er zo veel instanties zich bezighouden met huiselijk geweld, is het
belangrijk om te beseffen dat huiselijk geweld vanuit verschillende perspectieven bekeken
kan worden want bij verschillende perspectieven horen verschillende theorieën die elk een
andere oorzaak van huiselijk geweld geven. Ook kunnen de theorieën verschillen over de
vraag hoe je huiselijk geweld het beste kan aanpakken. Je kan huiselijk geweld vanuit vier
perspectieven benaderen.
Huiselijk geweld als uiting van psychopathologie
Er is lang gedacht dat relationeel geweld en kindermishandeling bijna volledig kon worden
verklaard vanuit de psychopathologie en de psychiatrie: wie zo iets deed moest wel gestoord
zijn, was de redenering.
In een aantal gevallen is er inderdaad sprake van een psychiatrisch ziektebeeld. Een deel
van de plegers van partnergeweld is ronduit psychopathisch. Dat is ook het geval bij
kindermishandeling.
Er was er tijdlang veel aandacht besteed aan moeders die leden aan het syndroom van
Münchhausen by proxy. Dit zijn moeders die in staat zijn om hun kind ernstig te mishandelen
in de hoop daar zelf aandacht mee te krijgen.
Vanuit de gedragstheorie kan geweld een aangeleerde manier van communiceren in het
gezin zijn. Dit betekent dat het ook kan worden afgeleerd. Plegers van huiselijk geweld wordt
nieuw gedrag aangeleerd: geweldloze reacties belonen. Aan plegers wordt geleerd om bij
dreigend geweld een time-out te nemen, even weg te lopen en niet op de uitdagingen te
reageren, om op die manier geweld te vermijden.
Huiselijk geweld als uiting van machtsverschillen
Na de jaren 70 ontstond er een nieuwe kijk op huiselijk geweld. De tweede emancipatiegolf
was aan de gang en er kwam meer aandacht voor de machtsverschillen tussen mannen en
vrouwen. Vrouwen wilde baas in eigen buik zijn, in die tijd ontstonden blijf-van-mijn-lijfhuizen.
Geweld in gezinnen, met name partnergeweld, werd vooral gezien als een gevolg van de
machtsverschillen tussen mannen en vrouwen.
Een inhaalslag van vrouwen om een gelijkwaardige positie in te nemen zou volgens
Römkens niet zonder gevaar zijn: als vrouwen een sterkere positie innemen, bestaat de kans
dat mannen geweld gebruiken om hun machtsverlies te compenseren.
Stereotiepe ideeën over mannelijkheid en vrouwelijkheid hebben nog steeds veel invloed.
Daarom is het vanuit dit perspectief goed verklaarbaar dat vrouwen veel vaker het slachtoffer
zijn van huiselijk geweld dan mannen.
3
, Machtsverschillen zijn er niet alleen tussen mannen en vrouwen, maar ook tussen ouders en
kinderen. Kinderen zijn namelijk afhankelijk van hun ouders. Er kunnen ook
machtsverschillen voorkomen tussen volwassen kinderen en hun oudere ouders, die
misschien afhankelijk zijn van de zorg van hun kinderen. Daarom kunnen ook
kindermishandeling en ouderenmishandeling voor een deel geduid worden als een
problematisch gevolg van machtsverschil.
Huiselijk geweld, gedefinieerd vanuit het strafrecht
Strafrechtdeskundigen hebben een vrij rechtlijnige kijk op menselijk gedrag: gedrag dat in het
Wetboek van Strafrecht genoemd wordt, deugt per definitie niet. Als bepaald gedrag niet in
het Wetboek van Strafrecht voorkomt, is er een grote kans dat het wel oké zal zijn. En
gedrag dat niet deugt, maar niet genoemd wordt in het Wetboek van Strafrecht, moet er
alsnog in worden opgenomen. In het Wetboek van Strafrecht komt het begrip ‘huiselijk
geweld’ niet voor, maar het begrip ‘geweld’ wel. Met geweld wordt bedoeld: een
ongeoorloofde schending van iemands persoonlijke integriteit.
Er wordt een onderscheid gemaakt tussen:
1. Mishandeling en andere vormen van fysiek geweld.
Mishandeling kan variëren van ‘eenvoudige mishandeling’(een klap die geen
zichtbare sporen achterlaat) tot moord en doodslag. Fysiek geweld kan bestaan uit
verwaarlozing tot seksueel misbruik.
2. Psychisch geweld
Er zijn veel vormen van psychisch geweld. Plegers van psychisch geweld zijn in de
praktijk vindingrijk en kunnen lugubere manieren verzinnen om iemand angstig te
maken.
3. Belaging (of stalking)
Belaging is een specifieke vorm van psychisch geweld. Bij belaging wordt iemand
opzettelijk en herhaaldelijk lastiggevallen.
Huiselijk geweld vanuit systeemtheoretisch perspectief
Een specifieke kijk op huiselijk geweld en kindermishandeling is de benadering vanuit
systeemtheoretisch perspectief. De systeemtheorie ziet huiselijk geweld niet als de daad van
één gezinslid tegen een ander, maar als een verschijnsel dat zich in de wisselwerking tussen
beiden voordoet.
De systeembenadering is van oorsprong een benadering uit de mechanica en de
cybernetica. Zij bestudeert allerlei verschijnselen als een geheel, met een onderlinge
samenhang en een wisselwerking met de omgeving.
Een gezin is niet een verzameling van individuen die toevallig onder één dak wonen, maar
een samenhangend geheel dat functioneert in een maatschappelijke context en dat - in
veranderde omstandigheden - probeert de interne balans te bewaren.
In een systeemgerichte benadering is er geen sprake van één individuele cliënt, maar is het
hele gezinssysteem de cliënt. Interventies zijn gericht op de onderlinge gedragspatronen en
interacties tussen de betrokkenen. het doel van de interventies is: herstel van de relatie of
een harmonieuze beëindiging van de relatie. Daarom moeten alle leden van het gezin of de
familie ook bij de hulpverlening betrokken worden.
De systeembenadering ‘contextualiseert’ huiselijk geweld, dat wil zeggen: huiselijk geweld
wordt gezien als iets dat ontstaat en kan blijven bestaan in een specifieke context. Zo kan
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lisabakkum. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.96. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
75632 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now