Deze samenvatting bevat de e-module en kennisclips helemaal uitgewerkt. Ook zit er nog een samenvatting van de boeken bij. Zelf door dit te leren het vak afgesloten met een 9.7,
E-Module Systeem en krachtgericht werken
Les 1 – Theorie
De algemene systeemtheorie stelt dat je de wereld kunt zien als een verzameling hiërarchisch
geordende systemen. De mens is een systeem op zich en maakt deel uit van allerlei groepen mensen. De
systemen zijn een samenhangend geheel en als er iets veranderd in een onderdeel van een systeem
heeft dat effect op het hele systeem. Ook beïnvloeden onderdelen van een systeem elkaar over en
weer. In de hulpverlening betekent het werken vanuit de systeemtheorie dat je beseft dat een cliënt
niet op zichzelf staat, maar onderdeel is van verschillende systemen. In de begeleiding is het daarom
ook belangrijk om aandacht te geven aan de interacties van de cliënt met de omgeving. Boek: Mameren-Broers – Hoofdstuk 2
Les 1 – Casus
Leonie en Jan hebben beiden een goede opleiding en hadden tot voor kort beiden een goede baan.
Helaas raakte Jan zijn baan kwijt en lukte het hem niet om een nieuwe baan te krijgen. Het
gezinsinkomen gaat snel achteruit en ze komen in de financiële problemen. Naast de financiële
problemen krijgen ze huwelijksproblemen. Ze zijn het met name oneens over de aanpak en benadering
van hun 15-jarige zoon Jonas die lage cijfers haalt op school. Naar buiten toe proberen ze schijn op te
houden en doen ze alsof er niets aan de hand is. oWelke ontwikkeling in de samenleving past bij het gedrag van de ouders van Jonas?
Opvoeding is een kwestie van persoonlijke keuzes en verantwoordelijkheid. Boek: Jumelet en Wenink – Pagina 25
oJonas gaat naar een bureaucratisch georganiseerde school. Dergelijke scholen zijn effectiever
dan scholen die zich op de sociale gemeenschap oriënteren. Deze bewering is niet waar. Scholen
die zich op de sociale gemeenschap oriënteren zijn effectiever dan bureaucratisch
georganiseerde scholen. Boek: Jumelet en Wenink – Pagina 29
Les 2 – Theorie In de ideale situatie is er een mix tussen drie vormen van sociaal kapitaal.
1.Social bonds: relaties binnen de eigen groep.
2.Social bridges: relaties met groepen die anders zijn.
3.Social links: relaties met instellingen, waaronder overheidsdiensten.
Er zijn ook negatieve kanten aan sociaal kapitaal, zoals het in stand houden van ongelijkheden of de
geslotenheid van een bepaalde groep. Scholen hebben een bijzondere rol bij de vorming van sociaal
kapitaal. Zij vormen een motor achter de vorming van sociaal kapitaal, voor onder meer jeugdgroepen
en verbindingen tussen generaties. Boek: Jumelet en Wenink – Hoofdstuk 2 en 4
Les 2 – Casus Vader Jacob heeft een misstand binnen zijn bedrijf aan de kaak gesteld en is dus een klokkenluider. Dat
wordt hem niet in dank afgenomen. Hij krijgt problemen op zijn werk; hij merkt dat hij wordt
tegengewerkt, krijgt onuitvoerbare opdrachten en zijn collega’s willen niet meer met hem lunchen. Hij
wordt zo in beslag genomen door de problemen op zijn werk dat hij geen tijd meer besteed aan zijn
gezin. Hij besteed zijn avonden en weekenden aan het zoeken naar meer bewijs voor de misstanden op
zijn werk en kan alleen maar daarover praten. Ook is hij de laatste tijd moe en snel gefrustreerd. Jacob is
getrouwd met Marieke en zij hebben samen drie kinderen. Judith (7 jaar), Jonas (9 jaar) en Juliëtte (11
jaar). Marieke is niet gelukkig met het gedrag van Jaco en zoekt steun bij vriendinnen. Een aantal
1 avonden per week spreekt ze met een vriendin af om te kunnen praten. Jacob voelt zich niet gesteund
door Marieke en is teleurgesteld dat zij hierin niet naast hem staat. Hij bespreekt steeds minder met
Marieke en trekt zich terug. oDe systeemtheorie gaat uit van circulaire causaliteit. Welke bewering past daarbij?
Marieke vindt dat Jacob alleen maar met zijn werk bezig is en gaat daarom veel naar
vriendinnen. Jacob vindt dat Marieke veel naar vriendinnen gaat en vertelt haar daarom weinig
over zijn werk. Bij circulaire causaliteit is er sprake van wederzijdse beïnvloeding. Marieke
reageert op Jacob en Jacob reageert op de reactie van Marieke. Dit versterkt de reactie van
Marieke op Jacob. Boek: Mameren-Broers – Pagina 96-101
oJacob en Marieke zoeken uiteindelijk hulp. De hulpverlener wil het systeem in kaart brengen.
Welke van de onderstaande kenmerken kunnen er gebruikt worden om in te schatten in
hoeverre het net werk voorziet in hun behoeften?
Affectieve steun, aansluiting, stabiliteit en instrumentele steun. Dit zijn de vier functionele
kenmerken van een sociaal netwerk. Kunnen mensen hun emoties delen en worden deze gezien
door anderen? Geeft hun systeem een gevoel van zekerheid? Dit zijn vragen die beantwoordt
kunnen worden door te kijken naar de functionele kenmerken. De andere opties (omvang,
variatie, dichtheid en bereikbaarheid) behoren tot de structurele kenmerken. Zij geven inzicht in
de structuur van een sociaal netwerk. Boek: Mameren-Broers – Pagina 111 en 112
Les 3 – Theorie
In een pedagogische civil society moeten jongeren zelf via actief burgerschap bijdragen aan deze pedagogische civil society. De informatie over (de mate van) maatschappelijke participatie van jongeren is onvolledig en fragmentarisch. Als het gaat om vrijwilligerswerk in de sport en het kerkelijk en politiek verenigingsleven, scoren de jongeren met 40% hoger dan andere groepen. Er zijn vier criteria te onderscheiden waaraan vrijwillige participatie van jongeren moet voldoen. Boek: Jumelet et al. – Hoofdstuk 25
1.Het moet plezierig zijn.
2.Het moet de leefwereld verruimen. 3.Het moet de competenties vergroten.
4.Het moet als resultaat hebben dat jongeren zich ontwikkelen en groeien naar ‘echte’ functies.
Les 3 – Casus
Een organisatie die zich inzet voor zwerfjongeren zet voor deze jongeren een maatjesproject op. Het
idee is dat als een gewone jongere maatjes wordt met een zwerfjongere, de zwerfjongere geactiveerd
wordt. oWat is een belangrijke valkuil bij dit soort projecten? Dat er te hoge doelen worden gesteld. Boek: Jumelet et al. – Pagina 256
oDe meest essentiële voorwaarde voor vrijwillige inzet in activiteiten en projecten voor jongeren
is plezier. Boek: Jumelet en Wenink – Pagina 254
Les 4 – Theorie
Het gezin is een systeem waarin de onderlinge beïnvloeding veel effect heeft op individuele leden. Niet
alleen huidig gedrag speelt daarin een rol, ook gedrag van eerdere generaties kan invloed uitoefenen.
De Hongaarse psychiater Nagy noemt dit de relationele ethiek. Hij geeft aan dat er een rechtvaardige
balans moet zijn tussen geven en ontvangen. Als er te weinig wordt ontvangen, dan proberen mensen
een ander te bewegen meer te geven. Als dat niet lukt in de betreffende relatie dan kan dat tekort
meegenomen worden naar een andere relatie. Het intergenerationele doorgeven van de destructieve
aanspraak noemt Nagy de roulerende rekening . Boek: Mameren-Broers – Hoofdstuk 5
2 Les 4 – Casus
Nele (34 jaar) komt in therapie omdat ze problemen ervaart in haar contacten met mensen en vooral
haar partner. Ze voelt zich minderwaardig en kan niet opkomen voor haar mening. Ze is de jongste uit
een gezin van vier kinderen (2 broers en 1 zus). Vader en moeder zijn 12 jaar geleden gescheiden. Vader
had een alcoholprobleem. Hij was een verbitterd man en zonderde zich af van het gezin. Hij vernederde
zijn vrouw en was erg jaloers ten opzichte van har. Er was veel ruzie in het gezin. Haar moeder kon soms
aanvallen van kwaadheid hebben. Zij was samen met haar broers en zus daar bang voor. Alle kinderen
hebben sinds jaren geen contact meer met hun vader. oNele heeft het gevoel tussen de twee ouders in te zitten en zich niet te kunnen positioneren
tegenover de ene zonder deloyaal te zijn tegenover de ander. Zij voelt walging en haat ten
aanzien van haar vader. Welke vormen van loyaliteit spelen hierbij een rol?
Primaire loyaliteit: loyaliteit van kinderen naar hun ouders. In dit geval van Nele naar haar beide
ouders.
Verticale loyaliteit : speelt binnen families over de generaties heen. In dit geval tussen Nele en
haar ouders. Verdiende loyaliteit : loyaliteit die je opbouwt en ook weer kan verliezen. Haar vader heeft
loyaliteit verloren door niet betrouwbaar te zijn. Zijnsloyaliteit: ontstaat door jou plaats in het familiesysteem. Voor alle drie is er sprake van
zijnsloyaliteit vanwege hun positie als ouder of kind. Gespleten loyaliteit : Nele heeft het idee dat ze moet kiezen tussen beide ouders. Er is geen sprake van onzichtbare loyaliteit : dit is loyaliteit die onbewust en onderhuids invloed heeft.
Ook geen horizontale loyaliteit: dit speelt binnen dezelfde generatie tussen broers en zussen. Boek:
Mameren-Broers – Pagina 117-220
oOok Hellinger beschrijft intergenerationele problematiek. Volgens een van de uitgangspunten
van Hellinger heeft Nele geen andere positie dan haar broers en zus. Een van de drie algemene
systemische wetten die Hellinger omschrijft is het principe van ordening. Alles in een systeem
heeft zijn rechtmatige plaats en tijd. Eerder geboren kinderen hebben een andere positie dan
later geboren kinderen en dat heeft gevolgen voor de manier waarop ze zich tot anderen
verhouden. Boek: Mameren-Broers – Pagina 232 en 233
Les 5 – Theorie
De jeugd maakt deel uit van de samenleving. Ze leren al opgroeiend om een actief burger te zijn. Om
jongerenparticipatie beter te kunnen definiëren kan er gebruik gemaakt worden van de
participatieladder voor jongeren van Hart (Hart, 1992). Deze ladder kent acht niveaus. Vanaf niveau 4
kan het participatie genoemd worden, maar het 8e niveau is het del voor volledige participatie. Boek:
Jumelet et al. – Hoofdstuk 24
1.Manipulatie
2.Decoratie
3.Afkopen
4.In opdracht, met informatie
5.Geconsulteerd en geïnformeerd
6.Initiatief bij volwassenen, jongeren beslissen mee
7.Initiatief en leiding bij jongeren
8.Initiatief en uitvoering door jongeren en volwassenen samen
Les 5 – Casus
In een jeugdzorginstelling wordt gebruik gemaakt van het Droomboddaert spel, dat dankzij de speelse
methode zeer geschikt is om feedback van jonge kinderen te verzamelen omtrent hulpverlening. Het
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller BovdK. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.00. You're not tied to anything after your purchase.
