CELLEER
SITUERING VAN DE CEL
= 1e leven op aarde
= ééncellige in oerzee (bacteriën)
Later:samenwerken + differentiëren
ontstaan meercellige organismen
manteldiertjes > ongewervelden > vertebrata
Menselijk lichaam:± 200 biljoen cellen
>100 soorten
100 miljard hersencellen Microbioom:nog 20 à 100 triljoen bacteriën in & op mens
HIËRARCHISCHE OPBOUW VH MENSELIJK LICHAAM
Werking menselijk lichaam & geest = berust op samenwerking vd cellen
Werking cellen = berust op scheikundige reacties
gestuurd door specifieke eiwitten = enzymen
codes liggen vast in DNA
Ieder menselijke cel heeft hetzelfde DNA
gebruikt beperkt deel ervan
selectie maakt differentiatie mogelijk
Set van gebruikte genen bepaalt het celtype !
CEL = KLEINST LEVENDE EENHEID
= levende structuur
Onderscheid van dode structuren:- vermogen zichzelf in stand te houden
spontane afbraak tegen gaan geprogrammeerde aanmaak door onttrekking bouw- & brandstoffen
- vermogen te groeien & voort te planten
ONDERVERDELING EUKARYOTE CEL
Celkern:- opslag erfelijke code
- noodzakelijk voor sturing anabolisme
Celmembraan:- afscherming van cytoplasma + selectieve uitwisseling voor metabolisme
- communicatie tussen organisme & cel
controle vd cel
Cytoplasma + organellen: - celmetabolisme anabolisme
katabolisme DE STRUCTUUR & FUNCTIE VD PLASMAMEMBRAAN, CYTOPLASMA & CELORGANELLEN
CELMEMBRAAN
= 3 – 13 nm
Barrière, selectief transport, communicatie, verankering & zelfherkenning
BARRIÈREFUNCTIE
Scheiding intracellulair & extracellulair vocht
hebben andere samenstelling
constante samenstelling = vitaal belang !
nood aan celmembraan
Fosfolipiden dubbellaag = 2 lagen fosfolipiden + cholesterol
gespiegeld aan elkaar
Cholesterol:- polaire OH-groep
- apolaire vertakte C27-staart
bestaat deels uit ringen
Fosfolipiden = glycerol-brug met: - polaire/hydrofiele fosfaat-groep
- 2 apolaire/hydrofobe vetzuren
Dubbellagen = barrières = membranen in water
waterafstotende staarten naar elkaar toegekeerd maakt membraan ondoorgankelijk voor water Door fosfolipidenlagen liggen nog membraaneiwitten
+ oligosachariden = korte KH-ketens TRANSPORTFUNCTIE
= selectief passief transmembranair transport vn hydrofiele stoffen dankzij kanalen & carriers
Micro-transport = transport vn molecule per molecule
Macro-transport= blaasjestransport = zeer veel moleculen in één beweging
inwaarts = endocytose; fago-& pinocytose
uitwaarts = exocytose Passief transport= spontaan = van hoge nr lage concentratie
geen energie-input nodig vetoplosbare moleculen: diffusie doorheen membraan
opgeloste moleculen: - klein: diffusie langs poriën/kanalen
- groot: diffusie door carriers
water: door waterkanalen (osmose)
Actief transport= niet-spontaan = van lage nr hoge concentratie
energie-input nodig (ATP)
micro: pompeiwitten = ABC’s = ATP Binding Carriers
macro: blaasjestransport conc (mmol/l) in:ECVICV
[K+]5150
[Na+]14510
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller 1gH. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.48. You're not tied to anything after your purchase.