Summary
Psychopathologie samenvatting
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting van H 1,2,3,4,11,15,16,17,18,19,20,21,22,23 De lessen zijn er ook in verwerkt.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
amandaaaxxx
Reviews received
Content preview
Hoofdstuk 1Gedragsstoornis: wordt gedrag aangeduid dat niet is aangepast aan de omgeving of aan de situatie, waardoor
meestal een verstoorde interactie tussen de persoon en de omgeving ontstaat.
→ Het gaat hier om lichamelijke agressie tegen andere personen, destructie, ernstig verbale agressie, zichzelf
verwonden of zeer ontremde seksualiteit
Moeilijk verstaanbaar gedrag (primitive behaviour): onaangepast (maladaptief) gedrag dat niet als een
symptoom van een psychiatrische stoornis gezien wordt.
→ Anderen zijn niet of onvoldoende in staat om het gedrag te interpreteren of de communicatieve boodschap
ervan te duiden.
→ Later is de term challenging behaviour geïntroduceerd, dit betekent uitdagend gedrag.
Gedragsstoornis wordt ook gebruikt als een psychiatrische diagnose bij kinderen en jeugdigen zonder VB.
Hier heeft gedragsstoornis de betekenis van het gedrag gericht tegen de sociale normen. Om verwarring te
voorkomen, wordt nu vaak de term probleemgedrag of gedragsprobleem gebruikt, hiermee wordt gedrag
verstaan dat bij de omgeving als storend, vreemd of inadequaat overkomt.
Psychische stoornis= psychopathologie=probleemgedrag
Relatie gedragsprobleem en psychische stoornis:
1. Gedragsproblemen kunnen de atypische presentatie zijn van een psychische stoornis. Zelfverwondend
gedrag is zo’n voorbeeld
2. Gedragsproblemen kunnen een secundair kenmerk zijn van een psychische stoornis. Bepaalde
gedragingen zoals agressie kunnen een indicator zijn van depressie
De leertheorie is een belangrijke theorie voor de oorzaken van probleemgedrag bij mensen met een VB. De
theorie beweert dat een bepaald gedragspatroon het eindresultaat is van een complex leerproces waarin zowel
de persoon als de omgeving door hun reacties elkaar voortdurend bekrachtigen. Een prototype (voorbeeld) van
probleemgedrag van dit type kan gevonden worden binnen een zwak pedagogisch milieu.
Doordat er meer aandacht besteed werd aan emotionele problemen bij mensen met een VB, heeft dit geleid tot
onderscheid in diagnostisch denken tussen gedragsstoornissen en emotionele stoornissen:
Gedragsstoornissen worden als geëxternaliseerde stoornissen gezien
→ het probleem is in de interactie en voornamelijk de omgeving lijdt eronder.
Emotionele stoornissen worden als geïnternaliseerde problemen gezien
→ het probleem is in de persoon en de persoon lijdt eronder.
De cijfers van psychopathologie bij mensen met een VB zijn verschillend, dit komt door:
• Verschillende onderzoeksgroepen (grootte, samenstelling, leeftijden, niveaus)
• Gebruik van verschillende methoden en instrumenten
• Gebruik van verschillende definities en afkappunten van psychopathologie
• Verschillende informanten
Psychiatrische stoornissen en probleemgedrag (psychopathologie) komen bij mensen met een VB veel vaker
voor dan bij de gewone populatie. De gevonden percentages worden kleiner met de toename van de leeftijd.
Het valt op dat mensen met een VB drie tot vijf keer hoger risico lopen om aan een psychiatrische stoornis of
probleemgedrag te lijden.
Onderschatting komt voor bij mensen met een VB, dit komt doordat dezelfde psychiatrische diagnostische en
classificatiesystemen gehanteerd worden als bij de algemene populatie (DSM en ICD), hierdoor is de kans op
onderschatting aanwezig, door:
• Diagnostic overshadowing
Probleemgedrag wordt sneller gezien als horende bij de ontwikkelingsproblemen die samenhangen met
de VB dan horende bij een psychiatrische stoornis
• Diagnostische criteria is moeilijk vanwege
o Intellectuele onderontwikkeling: beperkte mogelijkheden tot denken en
communicatiemoeilijkheden van de pers. met een VB maken het lastig voor de onderzoeker
om de gevoelens en de klachten van de persoon goed te begrijpen.
o Psychosociale maskering: beperkte sociale vaardigheden en specifieke levenservaringen zijn
de oorzaak voor een verarming v/d symptomatologie. De personen met een VB vragen zelden
wat er met hen aan de hand is.
o Cognitief verval: in een stresssituatie is een persoon met VB geneigd terug te vallen op een
lager niveau van functioneren en een regressief (achteruitgaand) gedrag te vertonen
o Basaal overdrijven: bij een laag niveau van stress kunnen deze mensen met aanzienlijke
gedragsveranderingen reageren. Er wordt vaak gesproken van gedragsstoornissen.
1
, • Gebrek aan gevalideerde instrumenten
De reden dat psychopathologie vaker voorkomt bij mensen met een VB, kan zijn door:
• Combinatie van biologische, familiaire, sociale vaardigheden
• Beperkte copingvaardigheden (probleemoplossende vermogens)
• Impulsief
• Compensatie laag zelfbeeld/ erbij willen horen
• Opvoedingssituatie (ouders laag opleidingsniveau/VB
• Negatieve sociale ervaringen (pesten)
• Afwijzing leeftijdsgenoten
• Faalervaringen
• Eerder problemen voorspellen latere problemen
Etiologie en pathogenese
De onderzoekers zijn het in het algemeen met elkaar eens dat het hoge percentage van vóórkomen van
psychiatrische stoornissen en probleemgedrag bij deze populatie te maken heeft met een breed scala van
neurologische, psychologische, sociale en persoonlijkheids-risicofactoren, met inbegrip van cognitieve tekorten,
communicatieproblemen, omgevingsproblemen en familiaire belasting. Deze factoren kunnen, op zichzelf, of in
combinatie met elkaar, de kwetsbaarheid voor psychische stoornissen van deze personen vergroten.
De etiologie (de oorzaak van een specifieke ziekte of aandoening) van psychiatrische stoornissen bij mensen
met een VB zijn vaak aspecifiek en hebben te maken met een reeks van factoren en processen. Er zijn een
aantal factoren die in vier categorieën gegroepeerd kunnen worden:
• Biologische
• Sociale
• Psychologische
• Ontwikkelingsaspecten
Bij personen met een VB zijn, in mindere of grotere mate, alle vier de groepen factoren werkzaam bij het
ontstaan van psychische stoornissen.
Hoofdstuk 2
Definitie VB:
Een VB verwijst naar functioneringsproblemen die worden gekenmerkt door significante beperkingen in zowel
het intellectuele functioneren als het adaptieve gedrag zoals dat tot uitdrukking komt in conceptuele, sociale en
praktische vaardigheden. De functioneringsproblemen ontstaan vóór de leeftijd van 18 jaar.
→ Verschillende deskundigen van de zorg voor mensen met een VB vinden dat de definitie van VB (verlaagd IQ
en sociale aanpassingsvermogen) niet helemaal klopt.
Men wijst erop dat bij mensen met een VB het niet alleen gaat om een achterstand in de cognitieve
ontwikkeling en om problemen in het gedrag, maar ook om een achterstand in de persoonlijkheidsontwikkeling
met achterstand van verschillende psychosociale aspecten, zoals emotionele, sociale, seksuele, religieuze en
morele aspecten.
Indeling IQ-scores
→ Volgens de theorie van Piaget.
Graad van VB IQ Ontwikkelingsleeftijd Cognitieve fase
Zeer ernstig VB 0-20 Tot 2 jaar Sensomotorisch
Ernstig VB 20-35 2-4 jaar Preoperationeel
Matige VB 35-50 4-7 jaar Prelogisch
Lichte VB 50-70 7-12 jaar Concrete operaties,
logisch
Zwakbegaafd 70-85
Mensen met een VB hebben vaak een onevenwichtige opbouw van het IQ: performaal en verbaal IQ →
disharmonisch intelligentieprofiel
Een IQ-grens van 70 is discutabel
Psychische gezondheid definitie:
• ‘A state of psychical, mental and social wellbeing and not merely the absence of disease or infirmity’
• Toestand van succesvolle adaptatie aan de bestaande culturele normen
• Objectief in staat zijn tot liefhebben en werken, positief denken, volwassen zijn, zich goed voelen
• Adequate copingsmechanismen hanteren
In het geval van mensen met een VB moet benadrukt worden dat de VB een ontwikkelingsstoornis is en geen
psychische ziekte. Wat betreft mensen met een VB, kunnen de volgende voorwaarden voor de psychische
gezondheid gesteld worden:
• Een evenwichtige persoonlijkheidsstoornis; zijn de drie aspecten (cognitieve, sociale en
emotionele) tot hetzelfde niveau ontwikkeld. Bij gevallen waarin dit niet in evenwicht is, is de persoon
meer kwetsbaar voor ongunstige prikkels en loopt hij verhoogd risico op een psychische stoornis.
2
, • Een eigen plaats en rol in de omgeving; een omgeving wat voldoet aan de behoefte van de
betrokken persoon en dat de rol van de persoon in de interactie met zijn omgeving door hemzelf en
door anderen als positief erkend moet worden.
• Functioneren volgens eigen vermogens; de persoon moet in de gelegenheid zijn om met zijn
omgeving tot een optimale interactie te komen. De positieve ervaringen leiden tot een positief
zelfbeeld.
• Een positief toekomstperspectief;
Als aan al deze voorwaarden is voldaan en als de persoon lichamelijk gezond is, kan men spreken van een
psychisch gezond persoon, onafhankelijk van zijn ontwikkelingsniveau.
Psychische gezondheid bij mensen met een VB is steeds meer een onderwerp dat onder de aandacht komt bij
professionals (wetenschappers, beleidsmakers). Thema’s als normalisatie, sociale integratie en inclusie passen
bij dit onderwerp.
Probleemgedrag: wordt gedrag verstaan dat bij de omgeving als storend, vreemd of inadequaat overkomt.
→ Over probleemgedrag zal gesproken worden in gevallen waar op basis van een afwijkende
persoonlijkheidsvorming, of door disfunctioneren van bepaalde hersengebieden, of door ongunstige
omgevingsomstandigheden, of door een combinatie van deze factoren, een gedragspatroon ontstaat waardoor
het welzijn en de sociale rechten van de persoon zelf, of van andere in zijn omgeving, benadeeld of geschaad
worden.
Psychiatrische stoornissen: worden verstoringen van de psychische gezondheid bedoeld, die in verschillende
woordenboeken en dergelijke aangeduid worden als krankzinnigheid, ziekte van de geest, psychische
stoornissen, psychopathologie, psychische ziekte, psychiatrische ziekte en emotionele stoornis.
Een psychiatrische stoornis bij de gewone volwassen populatie kan betrekking hebben op verstoring van
verschillende facetten van de psychiatrische activiteit. Het gaat hier meestal om verstoring van een of meer
aspecten, zoals:
• Gevoelsleven
Verstoring van gevoelsleven spreekt men als het gaat om langdurig extreem negatief (depressief) of
positief (manisch) gevoel, of om een gebrek aan gevoel (apathie).
• Gedachten
Het gaat om stoornissen van gedachten als deze qua vorm (te traag, te snel, geblokkeerd) of qua
inhoud (hallucinaties, wanen) gestoord zijn.
• Willen
Komen voor in de vorm van verstoringen van wensen, strevingen en motivaties
• Handelen
Betekent een veranderde manier van omgaan met de eigen materiele omgeving, waardoor de persoon
zijn eigen activiteiten van vroeger niet meer volledig en met voldoening kan verrichten.
• Besef van de eigen persoon
Gaat het om verval of om verandering van de mening over bijvoorbeeld de eigenwaarde, de eigen
bestemming, de eigen positie in de omgeving of over het bestaan van de eigen persoon in de
omgeving.
• Besef van de realiteit
Kan verstoord zijn en wel in verschillende opzichten, waarbij verschillende toestanden kunnen
ontstaan, van negeren van de werkelijkheid tot het toedichten van andere kwaliteiten aan de
werkelijkheid.
• Functioneren in de omgeving
Worden ongunstige veranderingen bedoeld in de activiteiten in verband met de sociale positie van de
persoon, zoals het functioneren in de werksituatie, in het eigen gezin, buitenshuis.
Een psychiatrische stoornis kan gesteld worden bij een verstoring van een of meer van deze aspecten. Hoe
meer van deze aspecten verstoord zijn, des te ernstiger is de psychiatrische stoornis.
Bij mensen met een VB wordt ervan uitgegaan dat in gevallen van psychiatrische stoornissen dezelfde
psychosociale aspecten als bij de gewone populatie aangetast worden. Het verschil ten opzichte van de gewone
populatie is dat de subjectieve beleving van de stoornis en de uitingsvorm (symptoom) ervan anders zijn,
afhankelijk van het ontwikkelingsniveau van de persoon. De symptomen van de verstoring van bepaalde
cognitieve, sociale en emotionele aspecten kunnen pas opvallen nadat deze aspecten tot een bepaald niveau
ontwikkeld zijn. Op lagere ontwikkelingsniveaus worden psychiatrische stoornissen voornamelijk geuit door
onaangepast gedrag, zoals agressiviteit, onrust en destructiviteit. Subjectief lijden van de persoon in deze
gevallen worden overschaduwd door interactieproblemen, met als gevolg dat deze mensen niet als psychisch
lijdend, maar als gedragsproblematisch of gedragsgestoord gediagnosticeerd worden.
Hoofdstuk 3
Ontwikkelingsperspectief
Ontwikkelingsperspectief is een nieuwe, snelgroeiende wetenschappelijke discipline die leunt op de
ontwikkelingsneurowetenschap, cognitieve neurowetenschap, moleculaire en celneurobiologie, moderne
neuropsychiatrie, ontwikkelingspsychologie en affectieve neurowetenschap. De taak van het
ontwikkelingsperspectief is ontdekking van bio-psychosociale en ontwikkelingsprocessen die leiden tot de
adaptatie van de persoon op de omgevingsomstandigheden, als ook tot verstoring van psychosociale
3
, ontwikkeling en psychopathologie. Ontwikkelingsperspectief wordt gebruikt voor de verklaring van het
fenomeen van verstandelijke beperking.
Itard en Seguin kunnen gezien worden als de eerste ontwikkelingsgerichte hulpverleners voor mensen met een
VB. Zij waren van mening dat door een goede educatie een verstandelijke beperking te bestrijden was. Deze
ontwikkelingsgeoriënteerde richting kreeg een ernstige terugslag. Dat gebeurde onder invloed van
neurologische ontdekkingen over beschadigingen in het centraal zenuwstelsel, die leidden tot het idee dat een
verstandelijke beperking altijd ontstaat als volg van een beschadiging aan hersenweefsel. Omdat in
therapeutische zin niets tegen hersenbeschadiging te doen was, dacht men dat de behandeling van deze
mensen geen zin had. Deze defect-theorie heeft grote negatieve gevolgen gehad voor mensen met een VB.
• Ze werden overgelaten aan mensen uit andere disciplines
• Er werden internaten gebouwd, waar ze bijeengebracht werden, op afstand van de gewone
maatschappij
In de jaren 70 kwam er een ander denkwijze over mensen met een VB. men benadrukte de humane kwaliteiten
en sociale behoeften van deze mensen en ging ervan uit dat ze in normale omstandigheden een beter leven
konden leiden dan binnen internaten. Deze beweging van normalisatie en sociale integratie heeft
verschillende veranderingen in de zorg voor VB gebracht.
De basale opvatting is dat mensen met een VB volgen dezelfde psychosociale ontwikkeling als andere mensen
maar met het verschil dat het ontwikkelingsproces langer duurt en uiteindelijk een lager eindniveau bereikt dat
bij gewone mensen.
Ontwikkelingsdynamische benadering
Vier dimensies als steunpilaren:
• Biologische dimensie
Genetische en andere biologische afwijkingen van het CZS, waardoor het totaal functioneren van het
stelsel veranderd kan worden
• Functiedimensie
Motorische en sensorische functies, in het bijzonder cognitief, sociaal en emotioneel functioneren.
• Sociale dimensie
De sociale omgeving met de bijbehorende interacties
• Ontwikkelingsdimensie
Sequentieel (opeenvolgend) verloop van de ontwikkeling die bij deze mensen problematisch is en
uiteindelijk op een bepaald niveau blijft steken
Elk van deze vier dimensies staat met alle andere in verband en ze beïnvloeden elkaar. Verandering van één
dimensie heeft verandering van de totale structuur tot gevolg.
Ontwikkelingspsychiatrie is ontwikkelingspsychopathologie
De huidige ontwikkelingspsychiatrie steunt op psychodynamische uitgangspunten, maar betrekt daarbij ook
andere ontwikkelingsaspecten zoals: genetische factoren, organische eigenschappen, neurofysiologische
factoren, culturele invloeden, temperamenteigenschappen, ontwikkelingspatronen.
Alle veranderingen in psychische functies zowel normale als abnormale komen tot stand door veranderingen in
genenfuncties, genoemd genexpressie.
Genexpressie zorgt voor het leggen van de nodige verbindingen tussen zenuwcellen (synapsen), en ook voor
adequate biochemische transmissie door neurotransmitters. Op deze manier ontstaan neurale circuits (aantal
van samenwerkende zenuwcellen) die een bepaald gedrag tot stand brengen.
Ontwikkelingspsychopathologie legt het accent op de onderkenning van normale en abnormale processen in
de ontwikkeling. Benadrukken dat de discipline van de ontwikkelingspsychopathologie bezig is met positieve en
negatieve invloeden van verschillende factoren tijdens de ontwikkeling, alsook met zowel adaptieve als
maladaptieve uitkomsten van de ontwikkeling. Hierbij is wezenlijk dat de maladaptatie niet begrepen wordt als
een ziekte-entiteit, maar als een gevolg van de ontwikkeling.
In de praktijk met mensen met een VB wordt de ontwikkelingspsychiatrische benadering naast andere
benaderingen gebruikt. Hier wordt een psychiatrische stoornis als een gevolg van een maladaptieve reactie op
interne en externe schadelijke prikkels gezien.
Bij de totstandkoming van de psychiatrische stoornis zijn er factoren betrokken:
• De persoon met zijn biologische en psychosociale aspecten
• De aard en intensiteit van de schadelijke prikkels
• De verwerking (coping) van de prikkels
• Het disfunctioneren van het CZS
• Het maladaptief gedrag
Als deze basale factoren en processen tot een ongunstig samenspel komen, kan dat leiden tot een
psychiatrische stoornis.
De verwerking van prikkels
Stress: situatie van bedreigd welzijn waaruit het individu geen uitweg weet en zich hopeloos en hulpeloos voelt
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller amandaaaxxx. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.40. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67163 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now