Volledige samenvatting van 'recht als raadsel'. Prof. Mathijs Notermans en prof. Arthur Willemse. Geslaagd eerste zittijd.
Samenvatting is gebasseerd op het boek 'recht als raadsel'.
HOOFDSTUK I: DE WENS VAN DE SOEVEREIN
John Austin (beveltheorie – 19e eeuw -> rechtspositivisme)
Recht definiëren zonder zich te baseren op bestaand recht en morele waardes
o The existence of law is one thing, its merit or demerit is another
o Beschrijving geven van het recht zonder uitspraken te doen over zijn verdiensten of
tekortkomingen
o -> theorie ‘kaal’
‘Wat is geldigheid? Wat is recht?’
I.1. Bevelen
John Austin
Kritiek op huidige rechtswetenschap
o Vraag aan een rechtswetenschapper met welk onderwerp hij zich bezighoudt en hij
kan vaak geen antwoord bieden
o Indien men wel antwoordt is die ondeugdelijk en onwetenschappelijk
Neutrale omschrijving van het recht -> niet wat het recht is, maar wat het
zou moeten zijn
Recht op neutrale en objectieve manier definiëren
o The province of jurisprudence determined
Lezingen met als doel recht te definiëren
<-> niet-recht
Rechtsregels onderscheiden van andere regels
Recht is een geheel van bevelen van een superieur, die gepaard gaan met de mogelijkheid
sancties op te leggen bij niet-nakoming
o Recht gebaseerd op macht van sanctionering
Gehoorzaamheidsplicht burgers berust hierop
Hoeft niet te berusten op een normatieve aanvaarding van het recht
o Bevel is enkel een bevel als de superieur de mogelijkheid heeft om sancties op te
leggen bij niet-nakoming
o Wetten zijn bevelen en die kunnen enkel ten uitvoer gelegd worden door een
superieur
o Bekijkt het recht van het perspectief van een buitenstaander
I.2. Soeverein
John Austin
Definitie van het recht ruim -> inperken
o Niet alle bevelen voortgebracht door meerderen zijn rechtregels
1
, o Enkel zij die soeverein zijn -> enige rechtsbron
PROBLEMEN met theorie:
o Tal val regels die noch bevelen noch sanctioneren
o Het voelen van een juridische verplichting is niet hetzelfde als moeten handelen
onder dreiging
Gehoorzamen om sanctie te vermijden
o Recht niet altijd te reduceren naar een soeverein
Merendeel van de mensen heeft de gewoonte om te gehoorzamen
o Uitsluiten van gewoonterecht, internationaal recht en natuurrecht doet mogelijk
tekort aan wat het recht is en respectievelijk behoort te zijn
Sluit morele inhoud uit
I.3. Algemeen
John Austin
Belangrijke eigenschap van rechtsregels: moeten algemeen zijn
Een wet is algemeen als:
o Het een bevel is
o Van een hogere autoriteit
o Van toepassing op alle leden van de samenleving
o Ondersteunt door systeem van sancties voor niet-naleving
I.4. De soeverein als enige rechtsbron
John Austin
Bevelen van soeverein zijn enige rechtsbron
2 tegenwerpingen theorie
o 1: recht wortelt in het gewoonterecht
o 2: definitie biedt geen plaats voor recht dat voortkomt uit rechtsspraak
Verweer tegenwerping 1:
o Gewoonterecht karakteriseren op 2 manieren
Feitelijk bestaande morele opvattingen over wat goed en kwaad is ->
positieve moraal
Naleving berust op feitelijke instemming van de betrokkenen
Gewoonterecht aangenomen en bekrachtigd door een wetgever of rechter
-> positief recht
o Gewoonterecht en rechtersrecht kunnen alleen als echt recht beschouwd worden als
ze worden aangenomen en bekrachtigd door een bevel van een soeverein
2
,I.5. Besluit en verdere opbouw van het boek
John Austin
Recht = overheidsrecht
o Uitgevaardigd door soeverein
o Begeleidt door sancties
o Toegepast door rechters op bijzondere gevallen
o Te gehoorzamen door onderdaan
Onderscheid rechtsregels en niet-juridische regels
o Sociale regels kunnen enkel gezien worden als recht als deze worden aangenomen
en bekrachtigd door een soeverein
Voordelen theorie:
o Einde aan gedachte dat het recht geleidelijk aan zou zijn gegroeid en ontstaan uit de
gewoonten en zeden van mensen die met elkaar samenleven
-> opvatting te breed
o Rechtsbegrip ontwikkeld dat niet gevangen is in een cirkelredenering
Recht kan gedefinieerd worden zonder u te beroepen op het rechtssysteem
o Geen beroep doen op rechtvaardigheid van regels om verplichtende kracht te
begrijpen
Wettelijke verplichting komt tot stand dankzij dreiging van sancties
Morele verplichtingen liggen buiten rechtswetenschap
3
, HOOFDSTUK II: DE MACHT DER GEWOONTE
II.1. Het perspectief van de antropoloog
Eugen Ehrlich (rechtssociologie – 19e-20e eeuw)
Levend recht: wat mensen als recht beschouwen en zien als standaarden voor hun handelen
o Veranderd voortdurend -> overeenkomstig met behoeften van mensen die het
gebruiken
o <-> Austin zou zeggen dat dit niets anders zijn dan sociale regels -> positieve moraal
Het ‘echte recht’ = regels die tussen mensen gelden
o Officiële recht is slecht een afschaduwing
= Austin: buitenstaandersperspectief
Rechtswetenschap is pas mogelijk vanuit het standpunt van de antropoloog
o Sociale regels die mensen met elkaar verbinden en die het mogelijk maken hun
handelingen op elkaar af te stemmen
o Rechtsregels zijn hier klein deel van
o <-> Austin: wetenschap van het recht van de overheid
II.2. Wederzijdse verwachtingen
Eugen Ehrlich
- Recht wortelt in het gewoonterecht
- Sociale regels stammen uit de gewoonte
o Raadselachtig:
Uit een gewoonte ontstaat geen verplichting
Niemand bekritiseerd indien gewoonte niet voldaan wordt
Geen normatieve kracht
Lon Fuller (rechtssociologie – 20e eeuw)
- Recht wortelt in het gewoonterecht
o Bestudering van het gewoonterecht stelt ons in staat de functies van het recht te
begrijpen
- Kritiek op doctrine van de opinio necessitatis
o Iets is alleen een regels als degene die volgens deze regel handelt het gevoel heeft
dat hij zo hoort te handelen
o -> slecht antwoord
Onder welke voorwaarden ontstaat er een normatieve lading?
Onder welke voorwaarden ontstaan er verplichtingen?
- Voorwaarden voor normatieve lading:
o De gewoonte van Gilles wordt enkel een normatieve verplichting voor Gilles
wanneer Gilles de indruk heeft gewekt dat Gilles volgens die gewoonte zal handelen
en Jitske haar handelingen hier op afstemt
o De gewoonte heeft normatieve lading verkregen en begint op een regel te lijken
o Bij afwijking van gewoonte reden geven
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller RechtenStudent5. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.40. You're not tied to anything after your purchase.
