ARBEIDSRECHT
DEEL 1: Inleiding
1.1 Begrip en grondslagen
Begrip = het recht dat van toepassing is op arbeidsprestaties geleverd in ondergeschikt
verband
Dubbele ongelijkheid:
o Feitelijk: aanname van marktongelijkheid ( bij onderhandeling OK)
o Juridisch: werknemer bevindt zich t.o.v. werkgever in juridische ondergeschiktheid
=> arbeidsrecht = tegengewicht superieure positie werkgever
o Maar mag niet te eenzijdig worden opgevat
Sociaal recht = arbeidsrecht + SZ-recht (niet in elk land bekend)
1.2 Inbedding vh arbeidsrecht in het burgerlijk recht
BW heeft transversale werking => BW is v toepassing op arbeidsrecht
o Nuance: bijzondere wetten gelden onverminderd
o Boek 5 (verbintenissen), boek 1 en boek 8 = zeer relevant
1.7 §3 BW: “werkdag” = alle dagen buiten zater-, zon- en feestdag
o Maar in arbeidsrecht zaterdag wel werkdag
o => notie in arbeidsrecht gedefinieerd
1.3 Bronnen vh arbeidsrecht
Hiërarchie
o Dwingende bepalingen van de wet
o De algemeen verbindend verklaarde collectieve arbeids-OK
1. Gesloten in Nationale arbeidsraad
2. Gesloten in paritair comité
3. Gesloten in paritair subcomité
o Niet algemeen verbindend verklaarde collectieve arbeids-OK, wnr de werkgever de
OK ondertekend heeft of aangesloten is bij een organisatie die deze OK heeft
ondertekend
1. Gesloten in Nationale arbeidsraad
2. Gesloten in paritair comité
3. Gesloten in paritair subcomité
4. Gesloten buiten paritair orgaan
o Geschreven individuele OK
o Niet algemeen verbindend verklaarde collectieve arbeids-OK, gesloten in een paritair
orgaan, wnr de werkgever, hoewel hij de OK niet ondertekend heeft of niet
aangesloten is bij een organisatie die deze OK heeft ondertekend, behoort tot het
ressort vh paritaire orgaan waarin de OK gesloten us
o Het arbeidsreglement
o De aanvullende bepalingen van de wet
o De mondelinge individuele OK
o Het gebruik
Meergelaagdheid
o Regionale bronnen
1
, Gemeenschap: professionele vorming, opleiding, gebruik van talen voor
sociale betrekkingen tussen de werkgevers en hun personeel
Gewesten: tewerkstellingsbeleid, arbeidsbemiddeling,
tewerkstellingsprogramma, doelgroepenbeleid, reglementering inzake de
tewerkstelling buitenlandse arbeidskrachten
o Internationale bronnen
UVRM, IVESCR
Internationale Arbeidsorganisatie
+- 200 conventies en +- 200 aanbevelingen
Raad van Europa
EVRM, Europees sociaal handvest
Europese Unie
Sociale politiek: regulering en minimale bescherming
Interne markt: de-regeulering
Werkgelegendheid: coördinatie en governance
1.4 Handhaving
Arbeidsinspectie: verscheidenheid aan federale en regionale diensten
Arbeidsgerechten (578 GerW)
Sociaal Sw
Verjaring: rechtsvorderingen die uit OK ontstaan verjaren 1 j na het eindigen van deze OK, 5 j
na het feit waaruit deze vordering is ontstaan zonder dat deze termijn 1 jaar na het eindigen
van deze OK mag overschrijden (15 Arbeidsovereenkomstenwet)
DEEL 2: De arbeidsovereenkomst (AOK)
2.1 Begrip
AOK = basis van samenwerken tussen privépartij/werknemer (altijd NP) en werkgever (soms
RP soms NP)
o Onderworpen aan regels BW:
Bindende kracht (1134/5.69)
Geldigheidsvoorwaarden (1108/5.27)
o Statutaire tewerkstelling niet mogelijk onder AOK
o In principe enkel private sector
>< publiekrechtelijke sector => statuut (1 AOKW)
Wezenskenmerken
o (1) Overeenkomst
o (2) Loon
Gratis prestaties = vrijwilliger (sommige arbeidsrechtelijke regels ook op hun
v toepassing)
o (3) Arbeid
In beginsel elke arbeid
o (4) Ondergeschikt verband
3 statuten om arbeid te verrichten
o Bijna 5 miljoen in BE
o (1) Werknemers
= focus in arbeidsrecht
2
, = iemand die werk verricht onder OK in kader van ondergeschikt verband
(gezagsrelatie)
Die gezagsrelatie wordt contractueel afgesproken = juridisch
o Enige juridische relatie samen met ouderlijk gezag waarbij
iemand gezag heeft over andere contractpartij
Gezag heeft vss uitingswijzen
Doorgaans aangenomen dat werknemer de zwakkere partij
+- 4 miljoen in BE
o (2) Zelfstandigen
Hierop is arbeidsrecht minder v toepassing
Sluit OK met iemand voor geven werkzaamheden maar werkt zelfstandig,
niet onder gezag
o (3) Ambtenaren
Aangesteld door OH, vereist specifiek statuut => continuïteit openbare dienst
kan behouden worden
Werkt niet via OK, werkt o.b.v. een aanstelling
Aanstelling = eenzijdig door OH
>< OK = wederkerig
+- 600.000 in BE
!! Kan verwarrend worden wanneer men met OH arbeids-OK sluit =>
werknemersstatuut ondanks werkt voor OH
Plaats van arbeids-OK in hiërarchie (art 51 CAO-wet 5 dec 1968)
o (1) Dwingende wet (dus bijna alle wetten uit arbeidsrecht)
o (2) CAO AVV
AVV = algemeen verbinde verklaring
AVV wilt zeggen dat OH kan CAO “bekrachtigen” zodat krijgt kracht van KB
o (3) CAO niet-AVV en ondertekend
o (4) geschreven individuele AOK
o (5) CAO niet-AVV en niet ondertekend
o (6) arbeidsreglement
o (7) aanvullende bepalingen van de wet
o (8) mondelinge AOK
In veel gevallen sluit je contract met wetgever en wordt dat achteraf
mondeling gewijzigd => als tegenstelling tussen geschreven en mondeling,
dan gaan geschreven voor op mondelinge
MAAR Cassatie 10 september 1984:
Als je een geschreven arbeids-OK hebt die door een latere
mondelinge afspraak wordt gewijzigd (bv loonsverhoging/
loonsverlaging) dan gelden de later overeengekomen mondelinge
afspraken en gaan die voor op de eerdere schriftelijke
En dit gaat niet in tegen de hiërarchie
< gunstigheidsbeginsel
o Principe waarbij we aanvaarden dat elke rechtsbron die de
rechten vd werknemer verbetert voorgaat op al de rest
(ongeacht wat uw hiërarchie)
o Principe bestaat niet in BE (wel in NL en DUI)
o (9) gebruik
3
, o VOORBEELD: Stel jij heb individuele afspraak dat 30 vakantiedagen krijgt maar CAO
past zich aan en zegt max 25 dagen kan krijgen
=> hiërarchieconflict (2 en 4)
Aangezien we geen gunstigheidsbeginsel kennen wordt het 25 dagen
o UITZONDERING: op afwezigheid gunstigheidsbeginsel
Art 6 Wet Arbeidsovereenkomstenwet (3 juli 1978)
“Alle met de bepalingen van deze wet en van haar uitvoeringsbesluiten
strijdige bedingen zijn nietig voor zover zij ertoe strekken de rechten van de
werknemer in te korten of zijn verplichtingen te verzwaren.”
!! staat enkel in Wet Arbeidsovereenkomstenwet
DUS NIET VOOR HET HELE ARBEIDSRECHT
=> Dus opzegtermijnen of opzegvergoedingen mogen wel verlengd of
verhoogd worden maar niet ingekort of verlaagd
2.2 Ondergeschikt verband
2.2.1 Algemeen
Wetgever benoemt wel “ondergeschikt verband” maar definieert dit nooit
“gezag”
o Cassatie: wanneer u werkt onder gezag, leiding en toezicht
=> grote vrijheid en autonomie staat niet in de weg van bestaan van gezag
Economische afhankelijkheid ≠ niet relevant
Gaat om juridische afhankelijkheid t.o.v. werkgever
o Feit dat mogelijkheid bestaat tot gezagsuitoefening is voldoende
Moet niet op werkelijke dagelijkse basis uitgeoefend
≠ opgeven elke zelfstangheid t.a.v. werk
o => is vaag => in de praktijk wordt dus nagegaan of er idd gezagsrelatie is en zien of
dat is werknemer of zelfstandige
Afleiden uit omstandigheden in geval van discussie
< feitelijke beoordeling, < aanwijzingen, < rechtsfeiten
VB uit RS: Controle op de arbeid, organisatie van de activiteit, plaats
tewerkstelling, werkrooster, vergoedingswijze, exclusieve tewerkstelling,
concurrentiebeding, bevelen en instructies, …
Belang van de arbeids-OK
o 2 partijen sluiten OK onder gezagsrelatie (NP bij vennootschap)
o Wat is hierop van toepassing:
Wetgeving arbeidsrecht
Collectieve AOK (CAO) => per definitie van toepassing
Voorrang op datgene wat contractueel afgesproken is
Wordt gemaakt door de vakbonden
Sociale zekerheid werknemers
=> werkgeversbijdrage en werknemersbijdrage berekend op
brutoloon
o => contractuele vrijheid bestaat maar deze WG is hier wel op v toepassing
Geval Leekens
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller student2883. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.81. You're not tied to anything after your purchase.