Class notes
Hoorcolleges Verdieping Materieel Strafrecht
- Course
- Institution
Complete hoorcollege aantekeningen van het vak Verdieping Materieel Strafrecht van de master Strafrecht aan de UvA
[Show more]
Seller
Followannepippeling
Content preview
Hoorcolleges Verdieping Materieel StrafrechtHC V W1
Verdieping Materieel Strafrecht
A.vanVerseveld@uva.nl
Week 1: Grondslagen van strafrechtelijke aansprakelijkheid
Functie van het strafrecht:
- Burgers beschermen tegen de willekeur van de overheid Rechtsbescherming
- Rechtshandhaving
Strafbaarstelling: Wanneer maak je iets tot strafbaar
Strafbaarheid
- Menselijke gedraging
- Die valt binnen een wettelijke delictsomschrijving
- Die wederrechtelijk is
- En aan schuld te wijten
350 Sv Zie schema dia
Menselijke gedraging
Klassieke richting: gewilde spierbeweging
Dat uitgangspunt is niet meer houdbaar, omdat de meeste spierbewegingen niet meer
bewust/gewild zijn. Als je alleen maar uitgaat van een gewilde spierbeweging dan zou je niet
aansprakelijk kunnen zijn voor nalaten. Ook zou je niet aansprakelijk kunnen zijn voor
gewilde spierbewegingen van een ander (rechtspersonen).
Waar het om gaat is dat je alleen maar iemand aansprakelijk kan stellen als diegene ook
verantwoordelijk is. Het antwoord kan geven. Je kan alleen maar antwoord geven als je
autonomie hebt.
Discussie: menselijke autonomie/ vrije wil bestaat niet.
Het uitgangspunt is dat ieder mens verantwoordelijk is en autonomie heeft.
Hard determinisme: de neurowetenschappers hebben gelijk. Alles is van te voren bepaald en
je bent een robot die reageert op prikkels van buiten die bepalen hoe jij je gedraagd. Dan is
er dus geen strafrechtelijke aansprakelijkheid
,Compatibilisme: Accepteert dat er een soort van natuurlijkwetenschappelijke mechaniek is
in de hersenen, maar zij weten dit te rijmen met verantwoordelijkheid (het bestaan van
wilsvrijheid of het verantwoordelijk houden van mensen).
Weerlegging standpunten determinisme
Fletcher: A communicative theory of action
Taal is onvoorspelbaar. Er is een oneindige mogelijkheid aan combinaties van woorden en
we verzinnen ook nieuwe woorden. Zodra je een nieuw woord verzint dan weet diegene
direct wat daarmee bedoeld wordt. Dat geldt niet voor een computer. Een menselijke taal
verschilt per cultuur en als jij behoort tot die cultuur dan weet jij precies wat er met een
nieuw woord wordt bedoeld. Fletcher trekt deze theorie door naar een communicative
theory of action. Wat je met taal doet is hetzelfde. Als jij binnen jouw eigen cultuur een
gedraging waarneemt in een bepaalde context dan begrijp je wat er met die gedraging
wordt bedoeld. Praten is net als bewegingen een bepaalde bedoeling overbrengen.
Je hoeft niet per se te weten wat er in het hoofd van het mens om ging om te begrijpen wat
hij met die gedraging bedoelde. We kunnen ons vergissen; slaapwandelaar. Een
slaapwandelaar weet echt niet wat hij doet. Het zelfde geldt voor iemand die onder hypnose
is.
Keiler/Roelf: Strafrecht gaat niet uit van causaliteitscontrole (dat jij een bewuste beslissing
neemt om een bepaald gevolg teweeg te brengen) maar van capaciteitscontrole. Het
strafrecht houdt jou verantwoordelijk als jij de capaciteit hebt om een andere beslissing te
nemen.
Hart: Er moet een relatie zijn tussen verantwoordelijkheid als aansprakelijkehid en
verantwoordelijkheid als capaciteit of vermogen. Je kan pas aansprakelijk zijn als je ook in
staat was om anders te handelen.
Vrije wil in NLS strafrecht
Modern Nederlands strafrecht: compatibilistisch
Uitgangspunt: rationaliteit en autonomie van ieder individu
Uitgangspunt Daadstrafrecht en niet daderstrafrecht. We nemen de menselijke gedraging
als uitgangspunt. Die staat voorop. Daaronder valt ook een nalaten.
Elements of the effence
Harm and fault
Actus reus and mens rea
,Actus reus
- Beschrijvend; de gedraging in de delictsomschrijving (objectieve zijde van het delict)
- Normatief: verband tussen de persoon en de ontstane schade (zo wordt het meestal
niet bedoelt. Causaliteit)
Mens rea
Subjectieve zijde van het delict
- Beschrijvend: door de delictsomschrijving vereiste geestesgesteldheid (bijvoorbeeld
opzet of schuld). De binnenkant van het strafbare feit
- Normatief: blameworthy, verwijtbaarheid
De opbouw van het strafbare feit:
1. Twee ledige structuur Bipartite:
- Actus reus
- Mens rea
Je ziet de strafuitsluitingsgronden niet terug in de structuur van het strafbare feit. De
uitkomst van wat voor uitsluitingsgrond je ook aanvoert is altijd not guilty.
Inferieur. Amerikaans recht gebruikt een tweeledige structuur.
Onrechtvaardige uitkomst: Schipbreuk. De overlevenden waren 3 mensen. Er was geen
redding en geen land en geen uitzicht. Toen hebben ze besloten om de kleinste en de
zwakste op te eten. Uiteindelijk zijn ze gevonden en gered. Toen zijn deze mannen vervolgd
voor het om het leven brengen van de knecht. Het onderscheid tussen
schulduitsluitingsgronden en rechtvaardigingsgronden is er niet.
2. Drieledige structuur Tripartite:
- Vervullen delictsomschrijving (actus reus en mens rea)
- Wederrechtelijkheid en
- Schuld (verwijtbaarheid)
Het Duitse en Nederlandse recht. Als aan de delictsomschrijving is vervuld dan gaan we
ervan uit dat het wederrechtelijk is en dat het aan schuld te wijten is. Maar je kan er wat
tegenin brengen; strafuitsluitingsgronden.
Dit is van belang om tot een rechtvaardige uitkomst te komen.
Er is een gradatie van strafbaar gedrag.
Fletcher’s Continuous track of increasing responsibility
, Accident – negligence (culpoze gedraging) – intention (opzettelijke gedraging) – bad motive
Fletcher – Accidents and Negligence
Waarom is dolleus handelen strafwaardiger dan culpoos handelen?
- Onderscheid tussen harmfull consequenses and harmfull conduct. Het onderscheid
tussen materieel omschrijven delicten (het veroorzaken van een gevolg) en formeel
omschreven delicten (alleen de gedraging al is strafbaar).
- Alleen de materieel omschreven delicten kan je nalaten. Only crimes of harmfull
consequences can occur negligently.
- Door sommige auteurs geuite bezwaren tegen aansprakelijkheid voor negligence:
1. Nalatigheid is geen vereiste geestesgesteldheid. Als je met opzet handelt dan is
het je bedoeling om een bepaald gevolg teweeg te brengen. Bij nalaten is daar
geen sprake van. Je bent er totaal niet van bewust. Het is alleen onbewuste
schuld. Je realiseert je niet dat je gevaarlijk bezig bent.
2. Je hebt geen keuze gemaakt om de risicos te aanvaarden, omdat je er niet
bewust van bent geweest. Het hebben gemaakt van een keuze is voor deze
auteurs een voorwaarde voor strafbaarheid
3. Als jij zegt jij had moeten handelen in deze situatie en dat heb je niet gedaan, dan
is dat een objectieve/normatieve standaard. Je legt het gedrag van de persoon
naast de lat van de reasonable person. Dat is onrechtvaardig.
Flecther: Dan ben je nooit meer strafrechtelijk aansprakelijk. Het zou een
geindividualiseerde standaard moeten zijn. Daarmee plaats je de verdachte in dezelfde
situatie en geef je de verdachte dezelfde capaciteiten als een reasonable person in dezelfde
situatie. Daarbij laat je ruimte voor bijvoorbeeld excuses
(schulduitsluitingsgronden/rechtvaardigingsgronden).
Fletcher – The structure of culpable intentions
Basis principle: the required union of act and intent. Het uitgangspunt is dat je niet alleen de
handeling hebt verricht, maar met de vereiste geestesgesteldheid.
Purposely: willens en wetens. Het was de bedoeling.
MPC: ‘knowingly’ : Dan heb je opzet. Opzettelijk gehandeld. Je hebt gehandeld terwijl je
zeker wist dat het gevolg zou intreden. Het opzet was er niet op gericht maar je weet als ik
dit doe dan gaat ook dat gebeuren. Noodzakelijkheidsbewustzijn valt ook onder opzet. Je
hebt het geweten. Hoe waarschijnlijker het gevolg zou intreden, des te waarschijnlijker dat
de verdachte knowlingly heeft gehandeld.
Dolus eventualis: voorwaardelijk opzet. Je aanvaard willens en wetens de aanmerkelijke kans
dat dat gevolg zou intreden. Het is niet alleen het weten, maar we willen ook iets zeggen
over dat de verdachte de aanmerkelijke kans heeft aanvaard. Het willens. Hiermee kom je
dichter in de buurt bij de vraag waarom dolleus handelen strafwaardiger is dan culpoos
handelen. Je kijkt naar wat er in het hoofd van de verdachte om ging.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller annepippeling. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.05. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
75632 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now