Class notes
College aantekeningen Straf(proces)recht I (JUR-2STR1)
- Course
- Institution
Uitgebreide en overzichtelijke college aantekeningen Straf(proces)recht I. Tentamencijfer: 8,0.
[Show more]
Seller
Follow
skidnuelp
Reviews received
Content preview
Hoorcollege 1: Doel, aard en deelnemers strafproces7 september 2020
Het strafproces heeft als doel om te onderzoeken of er een strafbaar feit heeft
plaatsgevonden, en als dat zo is of dit aanleiding geeft tot reactie.
Goed om te beseffen: dit loopt vanaf het moment van opsporing tot aan de
uiteindelijke uitspraak van de rechter.
Het straf(proces)recht dient het strafrecht. In het strafrecht zijn verbodsbepalingen
opgenomen, het straf(proces)recht zorgt ervoor dat deze bepalingen tot uitdrukking
kunnen worden gebracht.
Enkele belangrijke doelen binnen het straf(proces)recht:
- Gerechtigheid
- Waarheidsvinding
- Rechtszekerheid
- Rechtsbescherming
- Rechtsvrede: nadat er een strafbaar feit is gepleegd moet er ooit wel weer de
(maatschappelijke) rust en vrede terugkeren in de maatschappij. De zaak
moet een keertje gesloten worden, er kan niet eindeloos door worden gegaan.
Secundaire doelen:
- Speciale preventie
- Generale preventie
Strafvordering is tweeledig: enerzijds wijst de wetgever bevoegdheden toe,
anderzijds worden de uitvoerders beperkt in de manier waarop zij hun bevoegdheden
mogen inzetten.
Bij uitoefening van strafprocesrecht zal er altijd een bepaalde spanning zijn tussen
criminaliteitsbestrijding enerzijds en machtsbeheersing anderzijds.
De criminaliteit moet worden bestreden terwijl je er rekening mee moet
houden dat de overheid zich niet zomaar op alle fronten in vergaande mate
met jou mag bemoeien.
De bovenstaande spanning komt ook naar voren in het (fictieve) crime control v.
Due Process model Efficiëntie vs. betrouwbare en eerlijke strafrechtspleging.
Crime control model: gaat ervan uit dat criminaliteit een gevaar vormt voor
de samenleving en de vrijheden van medeburgers inperkt. Dit moet zo snel
mogelijk gestopt worden.
Due Process model: ziet niet per se criminaliteit als groot gevaar, maar
eerder de almacht van de Staat. Procedures moeten zorgvuldig worden
nageleefd, ongeacht hoe lang het proces daardoor gaat duren.
- Iedere twijfel in het dossier kan al aanleiding geven om een zaak
gewoon weer opnieuw te openen: als het uiteindelijk maar zorgvuldig is
afgehandeld.
, I. Aard van het strafproces: Accustoir vs. Inquisitoir
Accusatoir procedure: het initiatief van het proces ligt bij de partijen. Maar ook de
procesvoering ligt grotendeels bij de partijen zelf.
Doormiddel van debat (tegenspraak) zou men in zo’n procedure moeten
komen tot het ultieme resultaat.
Bijvoorbeeld alle getuigen worden nog een gehoord, alle deskundigen komen
op zitting verklaren etc.
Waar gaan discussie over bestaat, kan aangenomen worden. Waar wel
discussie over bestaat, gaat men de discussie aan en wordt er uiteindelijke
een beslissing over genomen.
- De rechter heeft een hele passieve rol. De rechter hoort alles aan en
neemt vervolgens een beslissing. Hij hoeft zich dus ook niet bezig te
houden met waarheidsvinding.
Van oudsher ligt de verantwoordelijkheid van vervolging bij het slachtoffer. In
de loop der jaren is deze taak overgegaan naar het Openbaar Ministerie. Let
op: niet in alle landen heeft het Openbaar Ministerie dezelfde vorm/ insteek.
Slachtoffer is onafhankelijk van de overheid en kan zelf stappen ondernemen.
De verantwoordelijkheid van waarheidsvinding ligt bij de partijen zelf: zij
moeten alles aanleveren wat ze hebben verzameld. De rechter oordeelt hier
vervolgens over. Partijen kunnen zo ook zelf onderzoek instellen.
Inquisitoire procedure: het initiatief ligt bij de autoriteiten (overheid). Deze
procedure heeft in beginsel een schriftelijke vorm.
In tegenstelling tot de accusatoir procedure is er bij deze procedure al een
hoop voorwerk gedaan en worden deze stukken in de rechtszaal enkel
voorgehouden. Bijna alles gebeurt in het vooronderzoek, de werkelijke zitting
dient als ‘samenvatting’ en mogelijkheid voor de rechter om zijn oordeel te
vellen.
Niet gericht op tegenspraak, maar de verdachte is object van het onderzoek.
De rechter heeft een actieve rol en heeft als voornaamste taak de
waarheidsvinding.
Het OM zet namens de overheid de vervolging in. Het slachtoffer heeft hier
geen invloed op en is afhankelijk van de overheid.
De verantwoordelijkheid van waarheidsvinding ligt bij de rechter. De rechter
heeft allerlei bevoegdheden om aan waarheidsvinding te kunnen doen.
actieve rol van de rechter.
Belangrijk verschil: in een accusatoir procedure staan de verdachte en de OvJ op
gelijke hoogte tegenover elkaar. Bij een inquisitoire procedure is de OvJ geen partij
die tegenover de verdachte staat, maar een partij die onderdeel is van de autoriteiten
die samen met de rechter moet waken over de procesrechten van de verdachte.
Het accusatoir procedure zie je nog in de Verenigde Staten.
Nederland kent van oudsher een inquisitoire procedure, maar begint steeds meer
van de accusatoir procedure over te nemen. Een voorbeeld daarvan is dat de
verdediging tegenwoordig ook getuigen en deskundigen op mag roepen. De
verdediging krijgt steeds meer touwjes in handen.
Nederland is gematigd inquisitoire.
, II. Procesdeelnemers
Onafhankelijke rechter: een rechter die recht spreekt zonder dat hij beïnvloed is
door de politiek, de maatschappij etc.
Onpartijdige rechter: een rechter die recht spreekt zonder vooringenomenheid.
Wij kennen tegenwoordig twee soorten rechters: Rechter-Commissaris en de
zittingsrechter.
Waar de Rechter-Commissaris in het verleden een erg belangrijk figuur was die o.a.
de leider over het vooronderzoek was, is het tegenwoordig niet veel meer dan een
toezichthouder.
Neemt niet weg dat hij nog steeds een onafhankelijk en onpartijdige figuur is
in het vooronderzoek.
Is tevens een arbiter (scheidsrechter). Vooral in het vooronderzoek tussen het
OM en de verdediging.
Hoorcollege 2: EVRM
14 september 2020
Bij zijn actieve rol moet de rechter er altijd alert op zijn dat hij degene is die over de
procesrechten van de verdachte waakt. Bovendien komt door een té actieve rol van
de rechter, soms de onafhankelijkheid in het geding.
I. Procesdeelnemers
a. De Officier van Justitie
De taak van het OM is wettelijke vastgesteld in art. 124, RO: Het openbaar ministerie
is belast met de strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde en met andere bij de
wet vastgestelde taken.
Voorbeeld van ‘andere bij de wet vastgestelde taken’: toezicht houden op
mensen die verplicht moeten worden opgenomen in een psychiatrisch
ziekenhuis.
De Officier van Justitie heeft 2 hoofdtaken:
1. Opsporen. Het geeft leiding over de politie tijdens de opsporing en is zelf ook
tot opsporing bevoegd.
2. Vervolgen. Het OM heeft een vervolgingsmonopolie en bepaalt zelf waarvoor
er wordt vervolgd. Grondslagleer.
De positie van de Officier is dubbel. De Officier van Justitie maakt onderdeel uit van
de staande magistratuur. De Officier is dus magistraat. Dit houdt o.a. in dat ook de
Officier van Justitie dient te waken over de procesrechten van de verdachte.
Anderzijds is en blijft een Officier altijd nog een crime fighter: iemand die hard
optreedt tegen criminaliteit.
, b. De raadsman
Wat houdt de positie van een raadsman in een notendop in? De raadsman verleent
rechtshulp aan de verdachte en moet toezien met de naleving van procesregels. De
verdediging probeert ook te voorkomen dat de rechter (en de politie al vroeg in het
proces) in een tunnelvisie terecht komt.
De verdediging in principieel partijdig en hoeft dus ook niet bij te dragen aan de
waarheidsvinding. Maar: de raadsman mag de waarheidsvinding absoluut niet
bewust hinderen door bijv. de getuigen te beïnvloeden, bewijsmaterieel te
verduisteren etc.
De laatste jaren heeft de advocaat een steeds belangrijkere rol gekregen in het
vooronderzoek. Dit enerzijds omdat hij nu eenmaal veel meer bevoegdheden
toegekend heeft gekregen (bijv. het laten oproepen van getuigen) maar belangrijker
nog wel doordat het EHRM heeft vastgesteld dat een verdachte het recht heeft op
consultatiebijstand.
Trend van de laatste jaren: zoveel mogelijk in het vooronderzoek al gedaan hebben
zodat de zaak op zitting al helemaal uitgeplozen en helder is. Hierbij krijgt de
verdediging steeds meer verantwoordelijkheid.
c. De verdachte
Een zeer belangrijk uitgangpunt ten aanzien van de verdachte in het strafproces is
dat onschuldpresumptie: de verdachte wordt voor onschuldig gehouden tot het
tegendeel is bewezen.
Heeft alles te maken met menselijke waardigheid.
Bewijsregel: bij redelijke twijfel aan schuld, volgt vrijspraak.
- De verdachte hoeft nooit te bewijzen dat hij onschuldig is. Dit ligt altijd
andersom: het Openbaar Ministerie moet bewijzen dat de verdachte
wél schuldig is.
Beperkingsregel: de rechter moet altijd de onschuldpresumptie in zijn
achterhoofd houden en mag dus niet te vroeg conclusies trekken.
De verdachte is autonoom. Het kan zelf zijn rechtspositie bepalen en invullen. Werk
ik vrijwillig mee aan onderzoek? Leg ik een verklaring af of beroep ik mij op mijn
zwijgrecht? Etc.
De overwegingen die een verdachte maakt, kunnen invloed uitoefenen op de
beoordeling en beslissing van de rechter.
- Bijvoorbeeld: er is stevig bewijs tegen de verdachte gevonden. Dit
bewijs wordt aan de verdachte voorgelegd en juist op dat moment
beroept de verdachte zich op zijn zwijgrecht. Dit is vreemd natuurlijk.
d. Het slachtoffer
Het slachtoffer heeft de afgelopen jaren een belangrijke rol toegekend gekregen
binnen het strafrecht.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller skidnuelp. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.86. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
59523 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now