EPIDEMIOLOGIE (PROFESSOR SOUBRY)
HOOFDSTUK 1 – INTRODUCTIE: HISTORISCHE CONTEXT, CONCEPTEN EN NUT VAN
EPIDEMIOLOGIE
INLEIDING
Epidemiologie
Legt focus op groepering van mensen, een populatie en niet op individu
< Grieks: studie bij het volk
Subdisciplines
HISTORISCHE CONTEXT EN DE KAPSTOK VAN DE MODERNE EPIDEMIOLOGIE
Studie van ziektes in groepen van mensen i.p.v. mens als individu
Ontwikkelt in jaren 1800
Vroegst gerapporteerde gegevens: 19e eeuw
Oorzaak van cholera-epidemie
Dr. John Snow en William Farr
Dr. Snow ontdekt verband tussen drinken van bronwater verontreinigd door
fecaliën en bepaalde buurten in Londen
o Gecontroleerde interventie uitvoeren: waterpompen in bepaalde
straten afsluiten
Kende de aard van besmetting toen nog niet
Snelle verbetring van de situatie in Londen
Deze aanpak lag mede aan de basis van de moderne
epidemiologie
o Een van de belangrijkste grondleggers van de epidemiologie
Moderne aanpak in epidemiologie
Hypothese opstellen over etiologie van een ziekte
Snow: stelde hypothese op na analyseren van aantal gegevens bv sterfte
volgens geografische ligging (woonst en plaats waterbron), verschillen tussen
regio waar uitbraak was en regio waar er bijna geen uitbraak was
o Hypothese leidde tot inzicht omtrent etiologie ziekte
Glass box theory
1
, o Nadenken over mogelijke processen die achter een ziekte kunnen
schuilen
o Uitgaande van logische verbanden => zo transparant mogelijke theorie
uitwerken
o Snow: geen glasheldere theorie, want er
werd geen biologische oorzaak
gevonden (bacteriële verwekker was
niet gekend)
Legde wel verbanden tussen
symptomen, geografische en
populatiegegevens
- Farr deed dit niet
William Farr
Stelde tabellen op waarbij hij associaties aantoonde tussen sterfte door
cholera en topografische hoogtes van de huizen
o Hoogte was geen mogelijke oorzaak van de ziekte => zijn theorieën
leidden niet tot een oplossing van de epidemie
o Maakte gebruik van black box theorie
Plaatst enkel mathematisch een mogelijke oorzaak (input)
tegenover cijfers omtrent ziekte of sterfte (output) zonder
achterliggende mechanismen in rekening te brengen of grondig
te bestuderen
Observationele epidemiologische studies
Moeilijk om conclusies te trekken omtrent oorzaak-gevolg relaties
o Daarom: zo gedatailleerd mogelijk model van (causale) mechanismen
of pathogenese van de specifieke ziekte bestuderen
Zo kan je ziekteproces beter begrijpen
Als je d.m.v. een experiment (zoals een interventie) een verandering kan
waarnemen in de uitkomst (outcome) => zekerder omtrent de oorzaak van
een ziekte
Epidemiologie is gegroeid uit feit dat mensen samenwonen
Verstedelijking, expansie van populaties, oorlog, natuurrampen zorgden
ervoor dat mens is beginnen stilstaan bij ontstaan van een ziekte in een volk
o Door oorzaak van ziekte te bepalen, verspreiding ervan in kaart te
brengen, subgroepen te identificeren die meest gevoelig zijn aan
gevolgen van blootstelling => ziekte onder controle krijgen of uitroeien
2
, Oorzaak is vaak verschillend, maar feit dat mensen in groepen samenwonen,
contact hebben met elkaar of elkaars levenswijze beïnvloeden => epidemie
op zich zal niet uittroeien, steeds confrontaties met nieuwe epidemieën
o Vorm van epidemie kan tijd, regio of groepsgebonden zijn
o Epidemie kan in grote mate uitbreiden => pandemie
Definitie pandemie (WHO)
Wereldwijde verspreiding van een (nieuwe) ziekte die voldoende ernstig is en
die een grote impact heeft op de gezondheid
Spaanse griep
WOI
Dagelijkse hygiëne is gevolg van de maatregelen die toen genomen werden
SARS
2002-2003 China (+ paar andere landen)
Ziektebeeld: atypische pneumonie veroorzaakt door RNA virus
(Coronaeviridae familie)
Bestrijden: contactonderzoek, bronopsporing, strikte isolatie en
hygiënemaatregelen
SARS-CoV-2
COVID-19
Genetisch verwant aan virus verantwoordelijk voor SARS uitbraak (2003)
Niet alle pandemieën of epidemieën gaan om infectieziektes
Obesitas, kanker, astma, psychische aandoeningen, vele chronische
aandoeningen => epidemiologen onderzoeken dit
Bij infectieziekte kent men meestal duidelijk de oorzaak => niet zo bij
chronische aandoeningen
Obesitas
Abnormale of buitensporitge vetophoping die de gezondheid schaadt
WHO:
o BMI ≥ 25: overgewicht
o BMI ≥ 30: zwaarlijvig = obesitas
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller gnk27. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.23. You're not tied to anything after your purchase.