Dit document bevat alles wat je nodig hebt voor de module Onderwijspsychologie.
- Samenvatting Effectiever leren met leerstrategieën
- Samenvatting Interventies in het onderwijs
- Informatie van de digitale leeromgeving (uitgewerkte memotrainer- en proeftentamen vragen, informatie uit de kenniscl...
Samenvatting Effectiever leren met leerstrategieën
Inleiding
Leren betekent dat mensen zich nieuwe kennis, inzichten en/of vaardigheden eigen maken.
Studievaardigheden: zijn bijv. een kaart leren lezen of iets opzoeken op internet. In het
begin kost dat wel moeite, maar naarmate leerlingen het vaker doen, gaat het steeds meer
vanzelf.
Leerstrategieën: een leerling moet deze actief en bewust in zetten. Bijv. het plannen van een
opdracht, het terug kijken op fouten en het verbinden van zelfbedachte voorbeelden van de
leerstof.
Zelfregulerend lerend vermogen: het vermogen om het eigen leren in goede banen te
leiden, te beoordelen en zo nodig bij te sturen.
De leerstrategieën
1
,Het is sterk aan te raden om voldoende aandacht te besteden aan leerstrategieën. Dat kan
op verschillende manieren:
- Leerlingen expliciet training in het gebruik van een of meerdere leerstrategieën; de docent
legt uit wat de betreffende leerstrategie inhoudt en hoe en wanneer de leerling deze kan
inzetten. Dit wordt ook wel ‘strategie-instructie’ genoemd.
- Tools inzetten die leerlingen stimuleren om bepaalde leerstrategieën in te zetten; dit doe je
idealiter door de hele schoolperiode heen.
Het probleem van hoogbegaafde leerlingen komt ongeveer hierop neer:
- Deze leerlinge hebben op de basisschool niet geleerd om te leren, omdat dat niet nodig
was. Met snel begrip en goed geheugen kwamen ze er ook wel.
- Deze leerlingen stromen vaak door naar het gymnasium of het vwo, waarbij het verschil in
wat er van hen wort verwacht maximaal is.
Pygmalion-effect: fenomeen dat de prestaties van leerlingen verbeteren als een docent
daarover positieve verwachtingen koestert.
Golem-effect: negatieve verwachtingen van docenten kunnen er onbedoeld voor zorgen dat
leerlingen slechter gaan presteren.
Als docent is het dan ook de uitdaging om je bewust te zijn van:
A: de vooroordelen die je hebt over bepaalde groepen leerlingen
B: de verwachtingen die je hebt van individuele leerlingen uit de groepen
C: de manier waarop je deze leerlingen stimuleert tot leren
Descriptieve normen: geeft aan wat in een bepaalde context (zoals klas) goed of slecht is.
Oftewel: wat ‘hoort’ en is afgesproken.
Injunctieve normen: geeft aan wat mensen denken dat anderen daadwerkelijk doen.
2
,Sociaal leren: de leerling krijgt een vaardigheid onder de knie door te kijken hoe een ander
(het rolmodel) een taak met succes volbrengt.
Deel I – Metacognitieve kennis
Metacognitie: het vermogen om na te denken over je eigen gedachten en manier van
redeneren en leren.
Theory of Mind (ToM): het inzicht dat andere mensen er andere ideeën, meningen,
voorkeuren, gedachten, behoeften en gevoelens op kunnen nahouden dan jijzelf. Voor het
vierde jaar denken kinderen dat iedereen zo denkt als zijzelf.
De ontwikkeling van de metacognitie hangt sterk samen met de ontwikkeling van de
prefrontale cortex, het voorste gedeelte van de hersenen.
Hoofdstuk 1 – Overzien
Waaraan kun je zien dat een leerling de strategie ‘overzien’ inzet?
- De leerling kan uitleggen welke verschillende manieren er zijn om iets te leren.
- De leerling kan uitleggen welke stappen je moet nemen om iets te onthouden.
- De leerling kan uitleggen op welke manier je het best een bepaalde taak kunt uitvoeren of
een bepaald probleem kunt oplossen
- De leerling kan een medeleerling advies geven over hoe hij een taak het best kan
aanpakken.
Strategie-instructie. Het volgende stappenplan dient als leidraad en is gebaseerd op een
training waarvan wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat deze effectief is:
Stap 1 – Leerstrategieën bespreken.
Stap 2 – Leerstrategieën toespitsen: grijp bij elke belangrijke taak en bij elk vak terug op de
poster met leerstrategieën.
Stap 3 – Oefenen
Stap 4 – Evalueren: als de leerlingen een bepaalde taak zelfstandig hebben uitgevoerd, dan
wordt (naast een inhoudelijke nabespreking) besproken hoe het ging met de ingezette
leerstrategieën. Vragen die gesteld kunnen worden na een lastige som of leesopdracht:
- Hoe heb je dit probleem opgelost/de taak uitgevoerd? Elke stappen heb je gezet? Welke
leerstrategie(ën) heb je gebruikt?
- Hoe beviel dat? Vond je het moeilijk of makkelijk?
- Wanneer is het handig om het op deze manier te doen?
- Wanneer kun e het beter niet zo doen? Wat kun je beter doen?
Stap 5 – Steeds meer loslaten
Hoofdstuk 2 – Jezelf kennen
Waaraan kun je zien dat een leerling de leerstrategie ‘jezelf kennen’ inzet?
- De leerling kan aangeven wat hij moeilijk of makkelijk vindt aan een opdracht en waarom.
- De leerling kan vertellen wat hij over een bepaald onderwerp al weet en wat nog niet.
3
, - De leerling kan uitleggen hoe hij een opdracht tot een goed einde heeft gebracht.
- De leerling kan uitleggen wat voor hem de beste of snelste manier is om een bepaalde taak
uitte voeren.
- De leerling kan aangeven waar hij nog vaker mee moet oefenen.
- De leerling kan uitleggen hoe hij dingen het best onthoudt.
Leerlingen die de leerstrategie ‘jezelf kennen’ te weinig of op de onjuiste manier inzetten,
schatten het eigen leren dikwijls verkeerd in. Dit kan leiden tot:
- Zelfoverschatting: een leerling denkt te positief over zichzelf en pakt daardoor taken op die
hij nog niet aankan.
- Zelfonderschatting: een leerling denkt ten onrechte dat hij iets niet kan (dit komt minder
vaak voor)
Better-than-average effect: denken dat je op allerlei gebieden beter presteert dan andere
leerlingen (dit komt met name voor bij leerlingen die beneden gemiddeld presteren).
TIPS:
1. Inzicht in het eigen denken: Praat- en doewolkje en denkwolkje invullen in bepaalde
situatie. Wat deed/zei de leerling en wat dacht de leerling in deze situatie.
2. Hardop nadenken: Leerlingen de eigen gedachten hardop laten uitspreken of eventueel
noteren om meer inzicht te krijgen in de manier waarop ze een probleem oplossen of een
opdracht maken.
3. Verwachtingen toetsen aan de realiteit: Leerlingen vragen om voor een opdracht of
proefwerk een inschatting te maken van hoe ze denken het te gaan doen.
4. Feedback geven: Om in te schatten hoe goed je ergens in bent, is feedback op hoe je het
doet of hebt gedaan noodzakelijk.
Om te kunnen bijdragen aan de persoonlijke metacognitieve kennis van een leerling dient
feedback te voldoen aan een aantal kenmerken:
- De feedback is helder en concreet
- De feedback wordt zo snel mogelijk na het beoordelingsmoment gegeven
5. Een leerlingenprofiel gebruiken: Maak een profiel met daarin een overzicht van de
prestaties op de belangrijkste vaardigheden of onderdelen van een vak.
6. Een portfolio gebruiken: Stel een portfolio samen, een (digitale) map met daarin werkjes
en opdrachten die een leerling op school heeft gedaan.
Deel II – Metacognitieve vaardigheden
Hoofdstuk 3 – Vooruitkijken
Waaraan kun je zien dat een leerling de leerstrategie ‘vooruitkijken‘ inzet?
- De leerling houdt zorgvuldig zijn schoolagenda bij.
- De leerling gaat gestructureerd te werk.
- De leerling komt op tijd op school.
- De leerling heeft een nette werkplek.
- De leerling levert schoolwerk op tijd in.
- De leerling verspreidt het leren voor een poefwerk of de voorbereiding van een
spreekbeurt over de tijd i.p.v. het uit te stellen tot het laatste moment.
- De leerling kan redelijk accuraat inschatten hoeveel tijd een bepaalde taak kost.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Coco1995. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.
