MET DEZE SAMENVATTING HEB JE HET BOEK NIET MEER NODIG!! zeer gedetailleerde samenvatting van het vak Grondwettelijk recht, gegeven door Stefan Sottiaux. Deze details worden zeker op het examen gevraagd en heb je dus echt nodig!!
A. Eerste func-e: democra-sche organisa-e vd overheidsmacht
= posi'eve func'e à GW brengt OH tot stand door 1) creëren ve regering 2) bevoegdheden vd
verschillende OH-organen vast te leggen
• GW = primaire rechtsbron vh rechtssysteem
• Vormt feitelijke macht in juridisch gelegi'meerde macht, rechtsmacht of bevoegdheid
• Aannemen ve GW à pol gemeenschap cons'tueert rechtsgemeenschap
• Bevat fundamentele regels voor de organisa'e en werking van de staatsmachten
Moderne GW-concept: instemming vh volk à volk kan zichzelf nt besturen à nood aan OH à
georganiseerd door GW
B. Tweede func-e: beperken vd OH macht
= nega'ef karakter
Modern, liberaal grondwetsidee à gema'gd bestuur & bestrijden willekeur
Machtsmisbruik tegengaan & vrijheid vd burgers beschermen à hoe?
• Verdelen OH macht in verschillende ambten
• Inperken OH macht dr vd fundamentele rechten en vrijheden
a. Machtenscheiding
Horizontale machtenscheiding (B): verdeling binnen één en hetzelfde overheidsverband aan verschillende
ambten of organen worden toebedeeld
• Trias poli*ca (Montesquieu): kunnen elkaar halt oproepen
à 3 overheidsfunc'es:
o Wetgevende macht à opstellen van algemene regels
1
, o Uitvoerende macht à beoogt die regels te doen naleven
o Rechterlijke macht à beslechten van geschillen omtrent de toepassing van die regels
• Absolute machtenscheiding, later: evenwicht
• Checks and balances: samenwerking ene controle op elkaar
• Amerikaan James Madison
Amerika
à presiden'eel regime à UM (President) & WM (het Congres) afzonderlijk gekozen
= ver doorgedreven scheiding
o UM kan vetorecht op WM & veto mogelijks overstemd door 2/3 vh Huis v.
Afgevaardigden & Senaat
Frankrijk
• Gn wisselwerking & controle
Gevolgen:
o Controle geldigheid bestuurshandeling door de rechter = verboden à moesten zichzelf
controleren (Conseil d’Etat) (nu: RvS wel ona]ankelijke instan'e)
= model v jurisdic;oneel dualisme
= naast elkaar bestaan v rechtscolleges
§ Angelsaksische systeem
à gwne rechter wel bevoegd
= model v jurisdic;oneel monisme
o Verbod v. rechterlijke Gwheidscontrole v we^en
WANT rechter zou ander domein WM betreden
(tot Conseil Cons'tu'onnel)
Uit angst vr parlementen van >< common law (posi'eve herinnering)
Hamilton à “RM controle op WM”
• Machtsmisbruik tegengaan & vrijheid individu waarborgen
• Arbeidsverdeling & func'onele specialisa'e
o Professionals
o Tss rechters & andere pol instellingen à WEL absolute scheiding à moeten volledig
ona]ankelijk zijn
Ver;cale machtenscheiding (B): spreiding over verschillende omgeschreven territoriaal omschreven OH
verbanden
• Tss verschillende territoriaal omschreven bevoegdheden
• ‘gelaagde rechtsorde’
• Gn concentra'e vn macht tot één OH à verschillende OH banden
• Lokaal - regionaal - suprana'onaal - interna'onaal
• Federalisme (B) = spreiding bevoegdheden tss autonome rechtsordes
• Decentralisa;e (B) = verdeling aan ondergeschikte (lokale) besturen
• Ver'cale verdeling à regels opgenomen in GW EN verschillende grondwe^en per laag mogelijk
à cons;tu;oneel pluralisme (B)
• Kan democra'sch gehalte v besluitvorming versterken
• Subsidiariteitsbeginsel = OH moet zich nt inladen met taken die ook door lagere instan'es
afgehandeld kunnen worden + kan helpen cons'tu'oneel bestel te verstevigen bij verschillende
geografisch gelegen groepen
2
, b. Verankering vd rechten en vrijheden
Recht op persoonlijk vrijheid à sleutelbepaling in elk mensenrechteninstrument
Vandaag: veel grondrechten (Titel II “de Belgen en hun rechten”), Mensenrechtenverdragen (EVRM)
Trias Poli*ca à verdeling bevoegdheden & machtsmisbruik vermeden
Grondrechten à inhoudelijke beperkingen (regering gn beslissingen tegen individuele vrijheid)
Klassieke liberale rechten: schermen burger af vd overheid
Sociaaleconomische rechten: verplicht OH ih nemen van bep beslissingen
C. Overige func-es
• Programmatorische func'e à door de staat na te streven doelstellingen (v bevorderen materiele
gelijkheid & bescherming leefmilieu)
• Streven nr na'e- of staatsvorming
D. Besluit: de grondwet al maatschappelijk contract
Grondwet = fic'eve overeenkomst tss vrije individuen om een georganiseerde poli'eke gemeenschap te
vormen (mensen staan vrijheid af aan OH en deze moet deze waarborgen met het geweldsmonopolie)
Gehoorzaamheid <-> goed bestuur en bescherming individuele vrijheden
Waarom sluit mens dit contract?
HOBBES: “mens wilt slechte natuurtoestand ontvluchten dus sluit het een maatschappelijk contract”
à hier soevereine macht onbeperkt
>< LOCKE: gezag moet begrensd zijn want regering is er door de gra'e vd ingestemden
§2 Grondwet in materiele en formele zin
GW in materiele zin = geheel v regels voor beperking & organisa'e vd OH
GW in formele zin = de specifieke tekst die we de GW noemen die met een bijzonder gezag is bekleed
Bijzonder gezag à 2 eig:
1) Slechts op bijzondere wijze mogelijke wijziging, afscherming gewone meerderheidsbesluitvorming
2) GW = hiërarchisch hoogste rechtsregel binnen een rechtssysteem
3
, §3 enkele belangrijke classifica.es
Façade GW vs democra'sche GW
3 classifica'es
A. Grondwet en democra-evorm
directe democra'e
o Bevolking maakt zelf we^en & burgers rechtstreekse deelname aan poli'eke besluitvorming
o Bindende/nt-bindende volksraadpleging
Representa'eve / indirecte democra'e
o Volk kiest vertegenwoordigers die in hun plaats poli'eke beslissingen nemen
o Prak'sch, professionalisering vd poli'ek
o Nadeel: beperkte invulling à gepleit voor aanvulling vd par*cipa*eve en delibera*eve
democra'e
Par*cipa*eve en delibera*eve democra'e
o Volk rechtstreekse betrekking bij beleid
o Door volksraadplegingen
o Uitwisseling argumenten tss geïnformeerde burgers
o Burgertop
o Kwaliteit vd argumenta'e & de discussie à daarna verkozen poli'ci met de conclusies vd groep
aan de slag
o Nadeel: elitair
Meerderheidsdemocra'e
o Meerderheid stemt en beslist
o Elke stem evenveel gewicht
Consensus- of pacifica'edemocra'e
o Gebaseerd op de consensus tss verschillende segmenten vd samenleving
o Geen permanente minorisa'e ve groep
o Vb: alarmbelprocedure
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rechtenstudent2005. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $15.10. You're not tied to anything after your purchase.
