Summary
Biologie samenvatting VWO 5 (Biologie voor jou) thema: Planten
- Course
- Level
- Book
Biologie samenvatting VWO 5 (Biologie voor jou) thema: Planten
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
pietervandendries
Reviews received
Content preview
Biologie samenvatting H4Planten
Paragraaf 4.1: Tuinbouw van de toekomst
Een vorm van tuinbouw waarbij planten zich in het donker ontwikkelen tot planten met
lange, slappe, bleekgele stengels en kleine, bleekgele bladeren, heet etioleren.
Paragraaf 4.2: Bouw, groei en ontwikkeling van planten
Wortels, stengels en bladeren zijn de organen van zaadplanten. De bodem levert water en
mineralen en de lucht is de belangrijkste bron van CO2. Elk orgaan van een plant wordt
omgeven door de epidermis (opperhuid) of door kurk. Deze beschermen de plant tegen
waterverlies en infecties. In de wortels groeien epidermiscellen uit wortelharen. In elk
orgaan komen ook transportvaten (bestaan uit houtvaten en bastvaten) voor het transport
van water met daarin opgeloste stoffen voor. Het weefsel tussen epidermis en
transportvaten, heet het vulweefsel (schors en merg). Vulweefsel is betrokken bij
fotosynthese, opslag en stevigheid.
Cellen die specialiseren, organen die veranderen of het ontstaan van nieuwe organen, is
ontwikkelen.
Bij planten vinden delingen plaats in meristemen (in te toppen van wortels en stengels, in
knoppen en in jonge bladeren). De toppen van stengels en wortels worden groeipunten
genoemd. De groeipunten zorgen voor lengtegroei. In stengels komt het meristeem
cambium voor diktegroei voor. Als een cel in het meristeem zich deelt, ontstaan er twee
dochtercellen. Eén van deze cellen blijft in het meristeem, de ander zal zich opnieuw delen.
De cel in het meristeem ondergaat dan celstrekking. Daarbij kan de cel van vorm veranderen
(celdifferentiatie) of een speciale functie krijgen (celspecialisatie). Houtachtige planten
groeien door middel van de deling van het cambium. Naar binnen toe vormt het cambium
houtcellen en naar buiten toe bastcellen. De houtcellen kunnen houtvaten vormen, de
bastcellen bastvaten. Houtvaten ontstaan uit boven elkaar gelegen houtcellen (de
dwarswanden van de cellen verdwijnen door enzymen). Ze zetten tegen de verticale
primaire celwanden dikke secundaire celwanden af van cellulose en houtstof (lignine). Ook
de cellen zelf verdwijnen dan. Bij bastvaten verdwijnen de dwarswanden tussen de cellen
niet, maar komen er openingen in. Ook de cellen verdwijnen niet, wel de celkernen. Dode
bastvaten worden dichtgedrukt.
Uit het cambium ontstaan veel meer houtcellen dan bastcellen. Ieder jaar ontstaat er een
laag hout en een dun laagje bast. Al het hout dat in 1 jaar is gevormd, heet een jaarring. In
de zomer en de lente groeien de bomen snel, en in de winter niet; zo komt er een duidelijke
scheiding tussen de jaarringen (jaargrens). In de lente ontstaan wijde houtvaten met dunne
wanden (voorjaarshout). In de zomer ontstaan nauwere houtvaten met dikkere wanden
(zomerhout).
, Paragraaf 4.3: Transport in planten
Houtvaten vervoeren vooral water en zouten van de wortels naar de bladeren (anorganische
sapstroom). Bastvaten vervoeren water en assimilatieproducten van de bladeren naar alle
delen van de plant (organische sapstroom).
Via wortelharen wordt het grootste deel van water en minerale opgenomen. Door de fijne
vertakkingen ervan neemt het worteloppervlak sterk toe. Houtvaten en bastvaten liggen in
de centrale cilinder. De buitenste laag cellen van de centrale cilinder is de endodermis (voor
selectieve opname van mineralen). Vanaf de wortelharen tot de centrale cilinder vindt het
transport van water en mineralen via celwanden plaats. In de celwanden bebindt zich een
netwerk van poriën die met elkaar in verbinding staan. Door capillaire werking stroomt er
water met mineralen in. De cohesiekrachten die de watermoleculen bij elkaar houden en de
adhesiekrachten tussen de watermoleculen en de celwanden, zijn samen groter dan de
zwaartekracht. De endodermiscellen zijn met elkaar verbonden via een kurklaagje waar
water en mineralen niet doorheen kunnen. De enige manier om hier doorheen te komen is
via het celmembraan van de endodermiscellen. Dit membraan zorgt voor actief transport
van mineralen naar de centrale cilinder. Hierdoor wordt de osmotische waarde in de
centrale cilinder groter dan in de schors. Door osmose komt er dan water in de centrale
cilinder. De kurkbandjes zorgen dat water niet vanuit de centrale cilinder terugstroomt naar
de schors. Zo stijgt het water met mineralen in de houtvaten naar boven (worteldruk).
Wanneer er door worteldruk meer water in het blad binnenkomt dan er verdampt, treed er
druppelen op. Het water met opgeloste mineralen gaat van de houtvaten en de stengel naar
de nerven in de bladeren. Het transport in de houtvaten is voornamelijk het gevolg van
verdamping uit de bladeren en van de capillaire werking.
Waterverplaatsing in een cel hangt af van de osmotische waarde en de druk in de cel
(turgor). De waterpotentiaal is van zowel turgor als osmotische waarde afhankelijk.
Ψ w =Ψ s +Ψ p
waarin geldt :
Ψ w =waterpotentiaal
Ψ s=osmotisch potentiaal
Ψ p =drukpotentiaal( turgordruk)
Waterpotentiaal wordt uitgedrukt in megapascal (MPa). Water beweegt van een hoger
waterpotentiaal naar een lager waterpotentiaal. Er zal net zo lang water naar een (cel met
een) lager waterpotentiaal gaan tot deze 0 is. Bij planten wordt de waterpotentiaal onder
andere veroorzaakt door verdamping van water uit de bladeren. Hierbij verlaat waterdamp
het blad via de huidmondjes. Door de verdamping ontstaat er aan de bovenkant van de
houtvaten een onderdruk, waardoor water naar boven wordt gezogen.
Planten regelen hun waterbehoefte door de huidmondjes te openen of te sluiten. 's Nachts
en bij droogte zijn de huidmondjes dicht. Het openen en sluiten van huidmondjes gebeurt
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller pietervandendries. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.79. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
78075 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now