1. Hoe verloopt de normale sociaal-emotionele ontwikkeling bij
kinderen/jongeren?
Swaab, H.8
Binnen sociale cognitie wordt vaak verwezen naar verschillende
vaardigheden:
- Herkennen van gezichten
- Interpreteren van gezichtsuitdrukkingen
- Decoderen van sociale signalen in lichaamshouding
- Kijkrichting en stemintonatie
- Inlevingsvermogen/mentaliseren
De ontwikkeling van gezichts-(expressie) herkenning
- Het brein is al heel vroeg in de ontwikkeling in staat om informatie uit
gezichten te verwerken
- Bij pasgeborenen is automatische oriëntatie op gezichten te zien en
voorkeur voor het kijken naar sociale stimuli, zoals gezichten ipv naar
niet-sociale complexe visuele patronen (biologische predispositie)
- Pasgeborenen zijn in de eerste week al in staat om gezichten te
onderscheiden op basis van:
o Identiteit, zoals bekende en onbekende gezichten
o Emotionele expressies, zoals blij, droevig, verrast
o Aantrekkelijkheid
- Deze neurocognitieve vaardigheid maakt sterke ontwikkeling door in
kindertijd
- Met 3 maanden kunnen kinderen gezichten categoriseren en prototypen
herkennen
- Voorkeuren voor positieve t.o.v. negatieve gezichtsexpressies (indicatie
voor betekenisverlening) is al te zien op leeftijd van 4-6maanden
- Met 7 maanden zijn kinderen in staat om reeks van gezichtsexpressies te
herkennen
- Vanaf 1 jaar onttrekken kinderen intentioneel specifieke sociaal-
emotionele informatie af aan gezichten. Zo bepalen ze waarin iemand is
geïnteresseerd, beoordelen ze sociale verhoudingen en leren ze van de
ervaring van een ander, waardoor ze ontdekken welke voorwerpen in de
omgeving gevaar op kunnen leveren of hoe voorwerpen heten
- Kinderen van 3 jaar zijn in staat om acties en bewegingen van mensen te
extraheren uit een patroon van bewegende lichtpuntjes dat wanneer het
stilstaat niet meer is dan een betekenisloze puntenwolk
- Het op deze manier toelichten van intentionele acties, zoals lopen of
grijpen, illustreert dat kinderen op deze leeftijd in staat zijn om
zogenoemde “biologische bewegingen” te ontdekken en dat ze
automatisch sociale betekenis kunnen verlenen aan relatief abstracte
stimuli al optimaal op 5-jarige leeftijd
- Het ontwikkelen van sociaal-cognitieve capaciteiten in deze fase lijkt een
belangrijke invloed te hebben op de ontwikkeling van sociaal gedrag
- Kleuters die vaardig zijn in het herkennen en interpreteren van emotionele
gezichtsuitdrukkingen laten bv. vaker prosocial gedrag zien
,- Tussen 3 en 12 jaar wordt context van de situatie steeds meer in acht
genomen bij het bepalen van iemands emotionele gezichtsuitdrukking.
Ook ontstaat een sterkere koppeling en integratie van sociale signalen
van verschillende modaliteiten, zoals stemgebruik (auditief) en
gezichtsuitdrukking (visueel)
- Tussen 5 en 16 jaar vindt een toename plaats in de efficiëntie van het
analyseren van identiteit en emotionele uitdrukkingen van gezichten
- Een review van ontwikkelingstrajecten van deze vaardigheid laat een
tijdelijke stilstand zien in de ontwikkeling rond 10-12 jaar (tijdelijke
plateaueffect door reorganisatie in informatieverwerkingsstrategieën, die
effectiever is)
o Kinderen jonger dan 1- jaar gebruiken een detailgerichte strategie
voor het analyseren van gezichten
o Kinderen boven de 10 jaar zijn, net al volwassenen,
overgeschakeld naar een gestaltmatige, holistische strategie
Ontwikkeling van kijkrichting volgen
- Kinderen tot 6 maanden letten niet alleen op de ogen, maar speciaal op
kijkrichting
- Rond 2-3 maanden gaan kinderen het aankijken gebruiken in de
communicatie
- Het aankijken, maar niet het wegkijken, van een volwassene zorgt voor
een sociale reactie zoals lachen bij kinderen tussen 3 en 6 maanden
- Vanaf 6 maanden gaan kinderen een kijkrichting volgen en zowel de ogen
als het hoofd draaien
- Tussen 6 en 12 maanden leren kinderen om de kijkrichting van iemand te
volgen en buiten het eigen visueel veld uiteindelijk te fixeren op het object
waar de aandacht van de ander op gericht is
o Is in staat om gedeelde aandacht te gebruiken en kijkrichting
samen met gezichtsexpressies van iemand anders te combineren
om informatie te verzamelen over de omgeving
De ontwikkeling van mentaliseren
- Om intenties van mensen te begrijpen, is het voor kinderen dus niet alleen
noodzakelijk om de kijkrichting te bepalen, maar ook hieraan de
emotionele toestand van die persoon te koppelen, zoals af te leiden is uit
emotionele gezichtsexpressies. Deze vaardigheid ontstaat aan het einde
van het eerste jaar
- “Mentaliseren” is de capaciteit om te beseffen dat andere mensen andere
gedachten, gevoelens en intenties kunnen hebben
- De meeste kinderen kunnen normaliter vanaf hun 3e levensjaar op basis
van het gedrag van anderen bepaalde gedachten, gevoelens en
bedoelingen van anderen afleiden. Ze geven zo betekenis aan het gedrag
van iemand en leren gedrag van anderen te begrijpen
- Het zich kunnen verplaatsen in de gedachten, gevoelens en intenties van
anderen, wat nodig is om gedrag van anderen te kunnen verklaren en
voorspellen, wordt gezien vanaf ongeveer 4 jaar
, - Vanaf ongeveer 5-6 jaar zijn kinderen ook in staat tot tweede-orde
mentaliseren; wat denkt persoon A dat persoon B aan het denken is
- Rond het 6e levensjaar wordt het mentaliseren normaliter volledig
beheerst en zijn kinderen in staat om dit expliciet toe te passen op het
verklaren en voorspellen van gedrag van anderen
o Ze leren ook “misleiding”
- Tussen het 3e en 5e levensjaar is er een sterke ontwikkeling in de
vaardigheid om anderen meer te beoordelen op hun gedrag dan op hun
gezichtsuitdrukking
De ontwikkeling van empathie
- Al vanaf de geboorte zijn jonge kinderen in staat om automatisch
informatie uit de omgeving te ordenen in termen van emotionele lading,
zoals bedreigend en niet-bedreigend, prettig en onprettig, positief en
negatief
- Emotionele resonantie is deels gebaseerd op het neurale spiegelsysteem,
wat verwijst naar een gedeelde representatie in het brein van ervaringen
van iemand zelf en van een ander. Zulke spiegelsystemen functioneren al
op de leeftijd van 6 maanden
- Als kinderen 2-3 jaar zijn, leren ze emoties en gedachten van anderen in
te schatten, oftewel ze leren mentaliseren, waardoor een koppeling kan
ontstaan tussen het begrijpen van emoties van anderen en eigen ervaren
emoties
- Het kunnen monitoren, beoordelen en aanpassen van de duur en
intensiteit van emotionele reacties is gedurende de ontwikkeling
medebepalend voor het empatisch kunnen reageren op anderen
- Pasgeborenen zijn geheel afhankelijk van hun verzorgers om hun emoties
te reguleren. Rond 3 maanden wordt voor het eerst enige vrijwillige
controle over emoties zichtbaar. Rond 12 maanden resulteert dit in de
eerste tekenen van doelgerichte controle over ervaren emoties door groei
in motorische en communicatieve vaardigheden
- Later in de ontwikkeling is het kunnen aansturen van emoties grotendeels
ook afhankelijk van de ontwikkeling van EF
2. Welke klinische beelden zijn af te leiden uit de hierboven genoemde
uitspraken? Welk beeld van het autisme spectrum ontstaat er?
Carr, H.9
- Interpersoonlijke aanpassing
o Onvermogen om relaties aan te gaan en te behouden
o Onvermogen om te begrijpen wat anderen denken of voelen en
empathie te tonen
o Gebrek aan begrip voor regels van sturen van sociale interactie
o Gebrek aan wederkerigheid in sociale interactie
- Taal
o Vertraging in taalontwikkeling
o Ongeveer 1/3 van kinderen met ASS ontwikkelen taal, maar
verliezen dit aan het einde van het tweede jaar
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ivakurtic. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.35. You're not tied to anything after your purchase.