Summary
samenvatting filosofie - sociaal werk
- Course
- Institution
- Book
19/20 behaald op het examen in juni met deze samenvatting
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
lauradecock28
Content preview
FilosofieInhoudsopgave
Hoofdstuk 1 – De oorsprong van de filosofie....................................................4
Inleiding.......................................................................................................................... 4
Omschrijving en indeling van de filosofie........................................................................5
Tussen religie en wetenschap......................................................................................5
Drie grote vragen en domeinen...................................................................................5
Het huis van de filosofie...............................................................................................5
De pre-socratische filosofie............................................................................................. 6
1 – Thales van Milete................................................................................................... 6
2- Anaximander van Milete..........................................................................................6
3 – Pythagoras............................................................................................................. 6
4- Parmenides en herakleitos.......................................................................................7
5 – Democritos............................................................................................................. 7
Filosofie binnen het hoger onderwijs...............................................................................7
Hoofdstuk 2 – Socrates en de sofisten.............................................................8
Situering........................................................................................................................ 8
De sofisten...................................................................................................................... 8
Rondtrekkende leraars................................................................................................. 8
Protagoras – “de mens is de maat van alles”...............................................................8
Kritiek van Plato op de sofisten (negatieve aspecten).................................................9
Socrates.......................................................................................................................... 9
Socrates, de ‘Horzel’.................................................................................................... 9
De socratische gespreksvoering..................................................................................9
Mensbeeld.................................................................................................................. 10
Thema: waarheid.......................................................................................................... 11
De ‘dictatuur’ van het relativisme?............................................................................11
Kinderen van Apate.................................................................................................... 11
Universalisme, relativisme en waarachtigheid...........................................................11
Filmpjes bekijken........................................................................................................ 12
Hoofdstuk 3 – De grot van Plato....................................................................12
Situering....................................................................................................................... 12
Zijn en schijn................................................................................................................. 13
De wereld van de vormen.......................................................................................... 13
De allegorie van de grot............................................................................................. 14
Kennisleer en ethiek...................................................................................................... 15
Drie soorten van weten.............................................................................................. 15
Ethiek: “het goede kennen is het goede doen”..........................................................15
Mensbeeld en politiek................................................................................................... 15
Menner en paarden: visie op de menselijk ‘ziel’.........................................................15
Mensbeeld en politieke utopie...................................................................................15
Thema: de aard van de werkelijkheid...........................................................................16
Hoofdstuk 4 – De teologie van Aristoteles......................................................18
Situering....................................................................................................................... 18
1
, Hilomorfisme: de vorm zit in de dingen........................................................................18
De vorm in de dingen................................................................................................. 18
Teleologische visie..................................................................................................... 19
Trapsgewijze opbouw van de natuur..........................................................................19
Ethica: deugdenleer...................................................................................................... 19
4 kardinale deugden.................................................................................................. 20
Eudaimonia................................................................................................................ 20
Ethische en intellectuele deugden.............................................................................20
Deugdenleer: de weg van het midden.......................................................................20
Het begrip: Catharsis................................................................................................. 20
Politiek: de mens is een politiek dier.............................................................................20
Thema: over doel en zingeving.....................................................................................21
Hoofdstuk 5 – De tuin van Epirucus...............................................................23
Situering: de hellenistische en romeinse periode..........................................................23
Het epicurisme.............................................................................................................. 23
Kosmologie: materialisme.......................................................................................... 23
Levenskunst............................................................................................................... 24
Thema: geluk................................................................................................................ 25
Maakt geld gelukkig?................................................................................................. 25
Verschillende betekenissen van geluk?......................................................................25
Een gedachte-experiment= de ervaringsmachine van nozick....................................25
Hoofdstuk 6 – De stoïcijnen en het Lot...........................................................26
Situering....................................................................................................................... 26
het Stoïcisme................................................................................................................ 27
Kosmologie: Pantheïsme............................................................................................ 27
Alles is bepaald, het lot bepaalt.................................................................................27
Levenskunst............................................................................................................... 28
Thema: vrijheid............................................................................................................. 28
Handelingsvrijheid en wilsvrijheid..............................................................................28
Vrijheid en verantwoordelijkheid................................................................................29
Spinoza en Libet omtrent vrije wil..............................................................................29
Het liberalisme........................................................................................................... 30
Hoofdstuk 7 – Michel de Montaigne, kind van de renaissance.........................30
Situering: de middeleeuwse filosofie als dienstmaagd van de religie...........................30
De renaissance of wedergeboorte van de oudheid.......................................................31
Economische groei en nieuwe ontdekkingen.............................................................31
Nieuw wereldbeeld..................................................................................................... 31
Nieuw mensbeeld....................................................................................................... 32
Michel de Montaigne..................................................................................................... 32
De essays................................................................................................................... 32
De Montaigne als troost voor het gevoel van onvolkomenheid..................................33
Thema: reflectie............................................................................................................ 34
Hoofdstuk 8 - Rationalisme, empirisme en de wetenschappelijke revolutie.....34
Situering....................................................................................................................... 35
...................................................................................................................................... 35
René Descartes............................................................................................................. 35
Baruch de spinoza......................................................................................................... 36
2
, John Locke..................................................................................................................... 37
David Hume.................................................................................................................. 37
Thema: wetenschap...................................................................................................... 38
Inductieve methode................................................................................................... 38
Indeling wetenschap.................................................................................................. 39
Demarcatiecriteria en paradigmatheorie...................................................................39
Wetenschap en technologie op een kruispunt............................................................40
Hoofdstuk 9 – De copernicaanse wending, een rationele ethiek en een nieuw
maatschappijmodel......................................................................................40
Situering....................................................................................................................... 40
De copernicaanse wending van Kant............................................................................40
Kant........................................................................................................................... 40
De zuivere rede en de copernicaanse wending..........................................................41
Kant versus Bentham: twee funderingen van ethiek.....................................................42
De praktische rede en de ethiek van de plicht bij kant..............................................42
Utilitarist Jeremy bentham en zijn gevolgenethiek.....................................................43
Thema: de waarden van de verlichting.........................................................................44
Thema’s in de verlichting........................................................................................... 44
Enkele belangrijke vertegenwoordigers.....................................................................45
Hoofdstuk 10 – Schopenhauer en de wil tot leven..........................................46
Situering....................................................................................................................... 46
Voorspel op de romantiek: Jean-Jacques Rousseau.......................................................46
Arthur Schopenhauer.................................................................................................... 47
Leven......................................................................................................................... 47
De wereld als wil en voorstelling................................................................................47
Pessimisme................................................................................................................ 47
Uitwegen uit het lijden?............................................................................................. 47
Mededogen als grondslag van de ethiek....................................................................48
Thema: de romantiek.................................................................................................... 48
Romantiek versus verlichting.....................................................................................48
Hoofdstuk 11 – Nietzsche, filosoof met de hamer...........................................49
Situering....................................................................................................................... 49
Friedrich Nietzsche........................................................................................................ 50
Leven......................................................................................................................... 50
Apollo en Dionysos..................................................................................................... 50
Taal als interpretatie.................................................................................................. 50
De wil tot macht......................................................................................................... 50
Filosoof met de hamer............................................................................................... 51
De omkering van alle waarden: herenmoraal en slavenmoraal..................................51
“God is dood” en twee vormen van nihilisme............................................................52
De Übermensch......................................................................................................... 52
De idee van de “eeuwige wederkeer”........................................................................52
Thema: het postmodernisme........................................................................................53
Foucault’s archeologie’ van de macht........................................................................53
Hoofdstuk 12 – Emmanuel Levinas en Hannah Arendt: alteriteit en pluraliteit? 54
De filosofie in de 20ste eeuw..........................................................................................54
Het appel van Emmanuel Levinas.................................................................................55
Situering................................................................................................................... 55
3
, Levinas en ‘het gelaat van de ander’.........................................................................55
Van appel tot effectieve hulp.....................................................................................56
Zorgethiek van Tronto................................................................................................ 56
Vier fundamentele deugden in de zorg......................................................................56
Hannah Arendts inter-esse............................................................................................ 56
Situering.................................................................................................................... 56
Totalitarisme.............................................................................................................. 56
De menselijke conditie............................................................................................... 57
De banaliteit van het kwaad......................................................................................57
Thema: over de aard van de mens................................................................................58
Hoofdstuk 1 – De oorsprong van de filosofie
Inleiding
Filosofie komt van filein (= houden van) en Sophia (= Griekse godin van de
wijsheid). De geschiedenis van de filosofie bestaat voornamelijk uit mannen.
Vanaf de 20ste eeuw kwam hier verandering in doordat vrouwen gelijke toegang
kregen tot het onderwijs.
Oorsprong heeft 2 visies:
Filosofie is zo oud als de mensheid (diepgaande vragen stellen,
verwondering is de bron van de zoektocht wat er zich voordoet in de
wereld)
Filosofie is ontstaan in een bepaalde periode in een bepaalde regio
o Westerse filosofie: ontstaan in de 6de eeuw v.Chr. rond de Egeïsche
zee (kruispunt ≠ ontwikkelde culturen)
o Oosterse filosofie:
Upanishaden, Mahavira, Boeddha geschriften in India
Confucius, taoïsme met overlevering van Lao Tse in China
Wij focussen ons op de westerse filosofie ontstaan in de 6de eeuw v.Chr. rond
de Egeïsche zee
Het ontstaan wordt beschreven als het overgaan van mythos naar logos.
Mythos = wereldbeeld gebaseerd op mythen + rijke wereld van goden +
fantastische verhalen
Vb. Ilias, Odysseus, Zondeval, Adam en Eva (wijsheid, diepmenselijke vragen,
metaforen)
Logos = wereldbeeld gebaseerd op een meer rationele verklaring
Toenemend belang van observatie, argumentatie
Natuur uit natuur verklaren
Volgens Xenophanes verschillen we allemaal in visie over de goden omdat we
eigenlijk niks erover weten en dat ook nooit zullen weten dus we maken ons
eigen beeld ervan. De overgang van denken hing samen met de verstedelijking
en daardoor dus een botsing van modellen.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lauradecock28. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.55. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
73314 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now