ARTYKUŁ PRZEGLĄDOWY • REVIEW ARTICLE
Regulacje prawne zawodu kosmetologa:
Więcej pytań niż odpowiedzi
Legal regulations for the profession of cosmetologist:
More questions than answers
Olga Dębska1, Sławomir Dębski2, Radosław Śpiewak1
1
Zakład Dermatologii Doświadczalnej i Kosmetologii, Wydział Farmaceutyczny,
Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Kraków
2
Kancelaria Notarialna, Włoszczowa
Estetol Med Kosmetol 2012; 2(3): 72-76
DOI: http://dx.doi.org/10.14320/EMK.2012.015
Streszczenie
Przy podejmowaniu problematyki regulacji prawnych zawodu kosmetologa istotne są stale rosnące oczekiwania klientów (pacjentów)
w odniesieniu do kompetencji i przygotowania zawodowego kosmetologów. Celem pracy było opisanie problemów związanych z brakiem
uregulowań prawnych wykonywania zawodu kosmetologa w obowiązującym w Polsce systemie prawnym, a także zaproponowanie
w jakim kierunku powinny zmierzać działania w tym zakresie, z jakich osiągnięć i doświadczeń można korzystać oraz jakie aspekty
należy uwzględnić. Materiał i metody: Przeanalizowano status prawny (ustawy oraz rozporządzenia) dotyczące wykonywania
zawodu kosmetologa w Polsce. Wyniki: Aktualnie nie ma regulacji prawnych jasno określających status i reguły wykonywania zawodu
kosmetologa. Potwierdzenie statusu zawodu kosmetologa jako zawodu medycznego i objęcie go obowiązującą Ustawą o niektórych
zawodach medycznych wydaje się prostsze, szybsze i w sposób pewniejszy gwarantujące osiągnięcie zamierzonego celu. W przypadku
przyjęcia koncepcji, że zawód kosmetologa nie jest zawodem medycznym, jedyną właściwą drogą uregulowania omawianej materii byłoby
podjęcie prac nad stworzeniem odrębnej ustawy. Tworzenie od podstaw odrębnej ustawy dawałoby szansę na pełniejsze i kompleksowe
uregulowanie zasad wykonywania zawodu kosmetologa, z drugiej jednak strony byłoby drogą dłuższą, wymagającą znacznie większych
wysiłków przy braku gwarancji osiągnięcia zamierzonego celu. Wnioski: Kosmetolog w ramach pracy wykonuje zabiegi na ludziach,
w związku z tym stworzenie prawnych ram funkcjonowania tego zawodu leży w żywotnym interesie społecznym. W obecnym porządku
prawnym zawód kosmetologa nie jest uregulowany w sposób gwarantujący bezpieczeństwo indywidualnych klientów (pacjentów), ani
osób praktykujących ten zawód. Konieczne są dalsze badania i analizy, które dostarczą danych niezbędnych dla konstruktywnej dyskusji
nad deinicją zawodu kosmetologa oraz stworzenia niezbędnych ram prawnych jego funkcjonowania.
Słowa kluczowe: zawód kosmetologa, status prawny, kompetencje, obowiązki, regulacje prawne
Abstract
While discussing the problems of legal regulations governing the profession of cosmetologist, one has to consider the ever-increasing
expectations of the customers (patients) with regard to professional skills and competences of cosmetologists. The aim of this study
was to describe the current problems resulting from the lack of regulation of the cosmetologist’s profession in the Polish legal system,
as well as to propose the possible direction in which further initiatives in this area should be aimed, and from which achievements and
experience can be learnt, and what aspects should be taken into account in the irst instance. Material and methods: The legal Polish
regulations (Acts, directives) have been reviewed that directly or indirectly relate to the execution of the cosmetologist’s profession.
Results: At present, there is still a lack of legal regulations which clearly and unequivocally set the professional rules for cosmetologists.
The acceptance of the status of the profession of cosmetologist as one of the medical professions and placing it within the jurisdiction
of the Act of auxiliary medical professions seems a more simple, fast and reliable way of achieving the intended goal. In case
of deeming the profession of cosmetologist as a non-medical profession, passing a dedicated legal Act into the body of legislation
would be necessary. Although the latter option would provide an opportunity for creating a regulation better itting to the profession
of cosmetologist, it would also require more time and efort without any guarantee of achieving the intended objective. Conclusion:
The professional activities of a cosmetologist include procedures carried out on live people; therefore, strict rules for the execution
of duties within this scope should serve the vital public interest. At present, however, the profession of cosmetologist is not regulated
in any way that would ensure the safety of both the individual customer (patient) and the cosmetologist. There is a need for further
research and analysis to provide facts that would facilitate a constructive discussion on the deinition of the profession of cosmetologist,
as well as the creation of the necessary legal regulations.
Keywords: cosmetologist, legal status, competence, obligations, legal regulations
Copyright © 2012 the Authors (text) and Radosław Śpiewak (layout & journal compilation). All rights reserved.
Mimo podejmowanych prób w tym zakresie, w Polsce jest tworzenie warunków do nauki na poziomie studiów
nadal brakuje uregulowań prawnych, które w jasny wyższych na kierunku Kosmetologia w renomowanych
i nie budzący wątpliwości sposób określałyby zasady uczelniach medycznych (m. in. Uniwersytet Jagielloński,
wykonywania usług przez kosmetologów. Dzieje się tak Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Uniwersytet Medyczny
mimo dynamicznego rozwoju kosmetologii jako dzie- w Poznaniu). Brak jednoznacznie określonych ram
dziny nauki i stale rosnącego zainteresowania studio- działania w przyszłym zawodzie jest jedną z istotnych
waniem na tym kierunku [1]. Odpowiedzią na ten popyt przyczyn niepokoju studentów kosmetologii i trudno-
72 copyright © 2012 the Authors (text) and Radosław Śpiewak (layout & journal compilation) • all rights reserved
, Regulacje prawne zawodu kosmetologa
ści w opracowaniu programu zapewniającego studen- ującej ten zawód, czy też może dokonać zmiany obo-
tom wykształcenie zgodne z przyszłymi obowiązkami wiązującego stanu prawnego, w szczególności Ustawy
i uprawnieniami [2]. o niektórych zawodach medycznych.
Cel pracy Dotychczasowe próby regulacji zawodu
Celem pracy było opisanie problemów związanych z nie- Podejmując próbę zainteresowania ustawodawczych
dostatkiem uregulowań wykonywania zawodu kosme- i wykonawczych organów państwa kwestią uregulowa-
tologa w obowiązującym w Polsce systemie prawnym, nia statusu zawodowego kosmetologa nie można nie
a także zaproponowanie, w jakim kierunku powinny wspomnieć o najważniejszej dotychczas inicjatywie,
zmierzać działania w tym zakresie, z jakich osiągnięć czyli podjętej w 2005 roku próbie stworzenia norm
i doświadczeń można korzystać oraz jakie dodatkowe prawnych dla wybranych zawodów medycznych, w tym
aspekty należy uwzględnić. Przy podejmowaniu tej pro- zasad uzyskiwania tytułu specjalisty w nieuregulowa-
blematyki istotne są stale rosnące oczekiwania klientów nych wcześniej dziedzinach ochrony zdrowia. Efektem
(pacjentów) w odniesieniu do kompetencji i przygoto- tych prac był projekt ustawy o niektórych zawodach
wania zawodowego kosmetologów. medycznych zawierający rozwiązania dotyczące zawodu
kosmetologa [3], przekazany do uzgodnień zewnętrz-
Materiał i metody nych, czyli zaopiniowania przez zainteresowane nimi
grupy zawodowe. Działania te zostały zaniechane po
Przeanalizowano status prawny (ustawy oraz rozporzą- wygaśnięciu kadencji Sejmu pod koniec 2011 roku, na
dzenia) dotyczące bezpośrednio lub pośrednio wykony- skutek braku zainteresowania tą inicjatywą ze strony
wania zawodu kosmetologa w Polsce. nowego Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej (tabela
1). W przypadku nowych inicjatyw w tym zakresie,
Prawo polskie a regulacje europejskie istotne byłoby ustalenie motywów niepodjęcia dalszych
prac nad omawianym projektem ustawy oraz uzyska-
Przy rozważaniu zakresu i sposobu regulacji dzia- nie deklaracji na temat przyszłych planów Minister-
łalności zawodowej kosmetologa w Polsce niezbędne stwa Zdrowia i Opieki Społecznej w tym zakresie. We
jest uwzględnienie systemu prawa polskiego, jednak wspomnianym projekcie ustawy o niektórych zawodach
warto spojrzeć na rozwiązania, dorobek i doświadcze- medycznych, w przepisie art. 1 ust. 3 proponowano:
nia innych państw, w szczególności europejskich. Klu- „ilekroć w ustawie jest mowa o zawodzie medycznym
czowe znaczenie ma ustalenie, czy dyrektywy i przepisy należy przez to rozumieć zawody wymienione w ust. 1”,
obowiązujące w Unii Europejskiej regulują tę proble- co oznaczało, że tylko zawody wymienione w projek-
matykę i w jakim zakresie muszą być one inkorporo- towanej ustawie miały mieć status zawodów medycz-
wane do prawa polskiego. W przypadku braku takich nych. Innymi słowy inne zawody, nawet te związane
regulacji na poziomie unijnym, rozważenia wymaga, z ochroną zdrowia lecz nie wymienione w projektowa-
czy korzystne byłoby zainteresowanie tą problematyką nej ustawie nie byłyby uznawane za zawody medyczne.
instytucji unijnych w celu stworzenia takich dyrektyw. Z kolei w art. 2 ust. 1 projektu ustawy proponowano
Jest to istotne nie tylko wobec konieczności wdrażania by „wykonywanie zawodu medycznego polegało na
norm i dyrektyw unijnych (chociażby celem uniknię- realizacji właściwych dla danego zawodu medycznego
cia narażenia państwa polskiego na ewentualne nega- zadań służących proilaktyce, zachowaniu, ratowaniu,
tywne skutki zaniechań), ale także po to by nie tworzyć przywracaniu i poprawie zdrowia oraz innych zadań
w tej dziedzinie standardów niższych niż obowiązujące związanych z procesem leczenia, zwanych dalej »zada-
w innych krajach. niami zawodowymi«”. Tę szeroką deinicję można inter-
pretować jako deinicję otwartą, która swoim zakresem
Nowe regulacje a prawo wewnętrzne obejmować miała nie tylko zawody wskazane w tej
ustawie. Za taką interpretacją przemawiałby również
Konstruowanie norm prawnych w omawianym zakresie fakt, że w aktualnie obowiązującym Rozporządzeniu
powinna cechować szczególna staranność, tak by ich Ministra Pracy i Polityki Społecznej zawód kosmeto-
stworzenie nie prowadziło do sprzeczności z podsta- loga jest wymieniany w kategorii „specjaliści ochrony
wowymi zasadami konstytucyjnymi (np. w zakresie zdrowia (z wyjątkiem pielęgniarek i położnych) gdzie
wolności wyboru zawodu lub prowadzenia działalno- indziej niesklasyikowani”[4].
ści gospodarczej), a także uregulowaniami zawartymi
w przepisach niższej rangi (ustawy, rozporządzenia itd.). Perspektywy na przyszłość
Istotne przy tym jest także znalezienie odpowiedzi na
pytanie, czy przy poszukiwaniu optymalnego rozwią- Wspomniana inicjatywa prawnego uregulowania
zania problemu statusu zawodu kosmetologa podążać zawodu kosmetologa stanowi, jak się wydaje, dobry
należy ku stworzeniu nowej, odrębnej ustawy statu- punkt wyjścia do dalszych prac ustawodawczych.
estetologia medyczna i kosmetologia • 2012 • peer reviewed • open access at www.estetologia.pl 73
