Other
Jaar 3 stem: kennisdoelen (blok B)
- Course
- Institution
De kennisdoelen van stem, jaar 3. Volledig document met alle informatie die je nodig hebt. Veel succes!
[Show more]
Seller
Follow
praatjuf
Reviews received
Content preview
Kennisdoelen Stem Blok BDe student beschrijft de overeenkomsten en verschillen tussen de organische (neurologische)
stoornis spasmodische dysfonie en de niet-organische stoornis MTD voor wat betreft akoestische,
fysiologische en gedragsmatige aspecten.
Spasmodische dysfonie wordt vaak als MTD gediagnosticeerd, omdat het breekbaar klinkt. Artsen en
logopedisten behoren beter onderscheid te maken. Mensen reageren erop (vaak ook emotioneel) en
als behandelaar denk je dan aan een psychogene factoren.
Symptomen als geknepenheid en heesheid komen bij MTD en spasmodische dysfonie overeen. Het
komt bij beide voor en daarom is het lastig om het verschil te maken.
Spasmodische dysfonie
Bij SD raakt het gehele communicatieproces ernstig gestoord. Het wordt ook wel stem stotteren
genoemd. Ze scoren vaak hoog op de VHI waarin ze een zelf-evaluatie geven. De diagnose wordt
meestal gesteld op het oor. De adductor versie, welke het meest voorkomt, kenmerkt zich door een
perceptieve indruk van geforceerde, geknepen stemgeving met plotselinge, regelmatige blokkades
waardoor de stem blijft haperen en dus ook steeds wegvalt. De vloeiendheid en spraak-
verstaanbaarheid wordt hierdoor zeer beperkt.
Het spreken kost veel moeit, schorre stem die eerder zwak is dan krachtig, is vaak laag en soms ook
hees. Wanneer de problemen liggen in de abductie (abductor spasmodische dysfonie), dan zijn er
afone momenten, vooral bij de stemloze klinkers.
De signaal-ruisverhouding is significant verlaagd bij SD-patiënten ten opzichte van normale
proefpersonen welke na de behandeling weer toeneemt.
Bij mensen met SD wordt globaal een chaotische hyperactiviteit in de intrinsieke larynxspieren
gevonden met normale actiepotentialen. Bij SD is er een verhoogde latentietijd tussen het begin van
het toenemen van de spieractiviteit in de intrinsieke larynxspieren en het begin van de hoorbare
geluidsemissie. De intrinsieke larynxspieren zijn de spieren aan de binnenkant van de larynx die
zorgen voor de eigenlijke stemplooi trilling.
Extra taken rondom stem en spraak hebben invloed op de ernst met patiënten met spasmodische
dysphonia en er is een verhoogde ernst van de stem gebleken op basis van de context van de stem.
Zinnen die bestaan uit stemhebbende medeklinkers leidden tot meer en ernstige pauzes van de
stem. De stem valt letterlijk weg. Dit is in tegenstelling tot zinnen met stemloze medeklinkers, die
minder adductor problemen veroorzaken.
Abductie: cricoarytenoideus posterior (moeilijker)
Adductie:
M. cricoarytenoideus laterlis
M. arytenoideus transversus
M. arytenoideus obliquus
M. vocalis
MTD
MTD wordt gezien als een functionele stemstoornis waarin de activiteiten van de intrinsieke en
extrinsieke larynxspieren anders verloopt. Er is namelijk sprake van spanning, welke hoorbaar is in de
stem. De oorzaak van MTD is vaak onduidelijk. Vaak wordt gedacht aan psychologische en
persoonlijke factoren die als oorzaak gezien worden.
De behandeling voor MTD is het richten op gedrag in de stemtherapie om de laryngeale
spierspanning te verminderen. Als deze behandeling niet werkt, vraag je jezelf af of het aan de
diagnose ligt of misschien de combinatie tussen de behandelaar en de factoren van de cliënt.
Specifieke taken rondom MTD zijn onvoldoende onderzocht. De auteurs geven aan dat de
toekomstige ontwikkelingen in de differentiaaldiagnose van ADSD en MTD alleen plaats kunnen
vinden als de gevoeligheid en specificiteit van de diagnostische test bekend is,
Pagina 1 van 19
,Kennisdoelen Stem Blok B
Er wordt niet volledig uitgesloten dat iemand een gemixte spasmodische dysfonie kan hebben (zowel
ADSD als ABSD) of spasmodische dysfonie met daarbij MTD. Bij MTD is de toonhoogte wat beperkt.
De stembanden zijn minder mobiel en minder flexibel. Het bereik is veel kleiner. Iemand met SD
durft soms wat minder goed.
Waar valt spasmodisch dysfonie onder?
Neurologisch; stoornis in het aansturen van de spieren. In dit geval gaat er dus iets mis met de
aansturing, waardoor je ongecontroleerde spieractiviteit krijgt en dat uit zich in die perceptuele
slechte stem. Er zijn problemen met de opening en sluiting van de stembanden. Doordat er
problemen zijn met de coördinatie, is er steeds sprake van spieractiviteit die niet gewenst of niet
gepast is. Dit uit zich in de perceptuele slechte stem.
Je hebt verschillende vormen, maar wij hebben het over de adductievorm. Adductiespieren zijn
verantwoordelijk voor de sluiting van de stemspieren (ADSD).
Spasmodische dysfonie is spastisch. Abductor zijn de spieren die behoren tot het openen en sluiten
van de stembanden. ADSD is de meest voorkomende vorm. De spieren worden vaak dichtgedrukt
zonder dat je het niet wilt. Hierdoor klinkt het ook zo geknepen.
ABSD komt veel minder voor. Dit gaat over de abductor. De spieren die daarvoor zorgen worden niet
goed aangestuurd, waardoor het hees/afoon wordt. Hier gaan de stemplooien vaker open dan dat je
wilt en de stem valt weg.
Er gaat wat mis met de zenuwen in de hersenen, maar we weten niet waarom het gebeurd. Het kan
erfelijk zijn, maar dat hoeft niet per se. Het kan ook plotseling ontstaan en je kunt er weinig aan
doen. De oorzaak kun je zien als het aansturen van spieren.
Stel dat je de oorzaak niet weet (dat het neurologisch is → iets mis is met de aansturing), dan zijn er
vele aspecten die leiden naar een psychogene stoornis.
• Het gebeurt namelijk plotseling, geen duidelijke oorzaak.
• Organisch is het helemaal in orde, want op laryngoscopie is er niks te zien.
• Wat kan nog meer een reden zijn dat er zo lang gedacht is dat het psychogeen is? Het klinkt
alsof je te maken hebt met een persoon die niet lekker in zijn vel zit en niet stabiel klinkt, dus
dan zou je je ook wel zo voelen.
• Komt vaker voor bij vrouwen, dit speelt ook een rol om te denken dat het psychogeen is.
Bij ADSD komt het ook voor dat er compensatiegedrag plaats gaat vinden, waardoor er MTD kan
ontstaan. Op een of andere manier moeten wij er achter komen dat het om ADSD gaat, want de
perceptuele kenmerken kunnen ook voorkomen bij MTD. Belangrijk is om te weten wat de
overeenkomsten en verschillen zijn tussen MTD en ADSD. Het is belangrijk om de
differentiaaldiagnose goed te stellen voor de keuze van je behandeling. Om te voorkomen dat je de
verkeerde behandeling gaat kiezen, is het belangrijk om deze uit elkaar te halen. Als je iemand met
SD op een manier van MTD behandeld, dan heeft dit geen effect
Er is vaak gedacht dat het psychogeen zou kunnen zijn. Dit heeft te maken met de plotselinge
oorzaak. Als je naar de stemplooien zou kijken, dan zie je niets afwijkend. Als er organisch niets is,
dan zit het vaak tussen de oren. Het klinkt labiel, alsof je te maken hebt met een persoon die niet
lekker in z’n vel zit. Als je zo klinkt, zou je je vast ook wel zo voelen. Het komt vaker bij vrouwen voor.
Soms gaan mensen compenseren, waardoor er nog meer spanning komen. De kenmerken die
genoemd zijn, zijn erg vergelijkbaar met MTD.
Pagina 2 van 19
, Kennisdoelen Stem Blok B
Botox
De botox wordt in de vocalis zelf gespoten bij ADSD via het crycoïd-thyroïdmembraan.
Abductie
• M. cricoarytenoïdeus posterior
Adductie
• M. cricoartytenoïdeus lateralis
• M. arytenoïdeus transversus
• M. arytenoïdeus obliquus
• M. vocalis
Spasmodische dysfonie is een ziekte waarbij de stembanden niet goed bewegen. De stem wordt
hakkelig en het kost kracht om te praten. Een stofje wordt ingebracht door middel van botox.
Normaal gesproken is het na een maand of 3 uitgewerkt. Het gaat met een geïsoleerde naald. Via het
cricotheroid membraan gaat het naar binnen. Het is op zich een makkelijke prik. Het kraakbeen is
achter veel langer dan voor. Je kunt niet echt te ver prikken. Vanuit daar gaat het iets naar boven.
Het gaat dan in de processus vocalis. Er ontstaat verlamming, waardoor het spastische in de spraak
niet meer hoorbaar wordt. De spier wordt definitief platgelegd (vocalis). Het is voldoende om het
resultaat te bereiken. Het heeft geen zin om meer in te spuiten, want dat geeft bijwerkingen. Het is
wel zo dat het bijgehouden moet worden. Hoe meer botox je inspuit, hoe moeilijker het wordt om de
stemplooien dicht te krijgen. Als ze niet meer dicht kunnen, wordt je dus ook hees. Het gaat allemaal
op basis van geluid door middel van elektroden die op een EEG apparaat zijn aangesloten. Men heeft
periodes dat het beter gaat, maar ook weer slechter naarmate het uitwerkt. Je komt er ook nooit
helemaal van af.
Overeenkomsten Verschillen
• Perceptuele kenmerken zijn vrijwel • SD is neurologisch, MTD is functioneel
vergelijkbaar (geknepenheid, heesheid, (meer gedragsmatig)
schorheid, zwak). Het klinkt vrijwel • Bij MTD is in alle gevallen slechte
hetzelfde. fonatie, bij SD zijn het meer momenten.
• Tijdens fonatie hyperactiviteit van de • SD ontstaat plotseling en MTD ontstaat
intrinsieke larynxspieren. geleidelijk.
• De stembanden zijn over het algemeen • Bij SD kan MTD ontstaan, maar
gaaf, misschien bij MTD iets minder. andersom niet.
• Bij MTD is alles zo aangespannen,
waardoor het moeilijker is om te
veranderen in toonhoogte.
Puur op basis van een larynxgoscopie kun je geen differentiaaldiagnose stellen. Bij beide zijn de
stembanden gaaf. Bij MTD kan er supraglotaal meer spanning te zien zijn, maar dit kan ook bij ADSD.
Anamnese
Belangrijkste vragen:
Het is belangrijk om te vragen naar het ontstaan en het verloop van de klacht. ADSD ontstaat
plotseling, MTD geleidelijk. De spanning wordt steeds meer. Het begint wat met kleine klachtjes en
het wordt steeds erger.
Vragen of het voorkomt in de familie, want bij ADSD kan het zijn dat het in de familie ook voorkomt.
Bij MTD is dit minder waarschijnlijk, omdat daar geen genetische achtergrond bij zit.
Pagina 3 van 19
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller praatjuf. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $13.37. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
50843 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now