Dit is een grondige samenvatting van het vak 'sociale psychologie' dat wordt behandeld in 2BA rechten. De samenvatting omvat zowel de notities bij de slides die behandeld werden in de les, alsook het boek erin verwerkt.
SAMENVATTIN
G SOCIALE
PSYCHOLOGIE
: RECHTEN
2BA RECHTEN
Azra Tok
Downloaded by Azra Tok (azra.tkx@gmail.com)
,SOCIALE PSYCHOLOGIE
HOOFDSTUK 1: INLEIDING
1. DE MENS IS EEN SOCIAAL DIER
We zijn verzot op nadenken over onszelf en anderen en over hoe te reageren in sociale situaties. Anderen
observeren, hun gedrag analyseren en proberen voorspellen hoe iemand zich zal gedragen is een fulltime
activiteit (iedereen is een beetje amateurpsycholoog en omdat sociale relaties zo belangrijk zijn, is iedereen
dagelijks bezig met sociaalpsychologische vraagstukken)
- Eenzaamheid is een van de ergste dingen wat een mens kan overkomen.
Zie eveneens de belangstelling voor sociaalpsychologische thema’s in de media.
Vbn.:
- De negatieve reacties van volwassenen op Greta Thunberg. Deze reacties vinden wij interessant
omdat we alles wat mensen drijft interessant vinden.
- Docent wil studenten klimaatcontract laten tekenen dat examen vervangt. Wat drijft die man om dat
te doen?
- Jan Smit heeft veel bewondering voor zijn vriend Christoff: ”Ik kan nog veel leren van hem; hij plaatst
andere mensen steeds voorop.” Beiden zijn echter charmezangers, respectievelijk van Nederland en
België.
- Hut van Temptation Island. Waarom zijn kijkers geïnteresseerd in zo’n programma vol met onzin? Dit
bewijst dat mensen nog steeds interesse hebben in mensen waar niets inzit.
2. SOCIALE PSYCHOLOGIE: DEFINITIE EN VERWANTE DISCIPLINES
2.1 DEFINTIE VAN SOCIALE PSYCHOLOGIE
De sociale psychologie hanteert de methode van de psychologie (= gerichtheid op het individu)
– De sociale psychologie kijkt naar de mens in al zijn facetten. Dit is eerder uitzonderlijk, want er zijn
heel wat psychologische takken die naar één facet kijken van de mens.
– Enkel wanneer we ‘het innerlijk’ van de actoren begrijpen, kunnen we correcte uitspraken doen
over wat mensen drijft. Innerlijk? Denkprocessen, affect en motivatie.
Alle takken binnen de psychologie benadrukken bovendien de wetenschappelijke methode, waarbij dikwijls
experimenten worden uitgevoerd om theorieën te toetsen.
Definitie:
Sociale psychologie is een wetenschappelijke studie naar de wijze waarop gedachten, gevoelens, motivaties en
gedragingen van mensen beïnvloed worden door de aanwezigheid van anderen en hoe wij zelf een invloed
uitoefenen op hoe andere personen denken, voelen en zich gedragen (Allport, 1985).
Kenmerken:
– Wetenschappelijke studie: ze hanteren vaak experimenten en gevalideerde vragenlijsten als basis
van wetenschappelijke kennis. Ze toetsen hun theorieën door het systematisch analyseren
, volgens geijkte procedures. Zo komen we tot kennis die we kunnen overdragen waarop anderen
kunnen voortbouwen (dat is de bedoeling van standaardisering)
Experiment? = een vorm van onderzoek waarbij de onderzoeker controle heeft over de
gebeurtenissen en deelnemers volkomen toevallig aan condities worden toegewezen
– Andere mogelijkheden om het sociaal functioneren van mensen te begrijpen: puur persoonlijke
ervaringen (idiosyncratische kennis; unieke kennis). Het is kennis dat niet-cumuleerbaar is.
Dergelijke kennis laat sociaalpsychologen niet toe om theorieën op te bouwen
Omdat sociale psychologie eerder wetenschappelijk dan anekdotisch en eerder systematisch dan
toevallig is, leidt ze tot inzichten die we onmogelijk louter intuitief of door ervaring kunnen
verwerven
– Het effect van anderen: beïnvloeden en beïnvloed worden. Het gaat over wat de andere met ons
doet, en wat wij aan de andere veroorzaken. Wij laten ons dus op continue wijze beïnvloeden
door onze sociale omgeving.
2.2 DE KRACHT VAN DE SITUATIE
Wij laten ons op continue wijze beïnvloeden door onze sociale omgeving
– Experiment 1: Raegan-Mondale debat: the age issue.
Het gaat over een populaire acteur, namelijk Raegan, die heel grappig is en veel oneliners gebruikt. Hij
is daarnaast ook president geweest.
Vraag: Van waar komt Raegan zijn succes? Wat kan men doen om daar achter te komen?
• De tape wordt gefabriceerd met oneliners en publieksreactie:
o Rond 60% vindt hem goed.
o Dit is een positieve beoordeling van Raegan. Hij heeft de
presidentsverkiezingen dan ook met glans gewonnen.
• De tape wordt gefabriceerd zonder oneliners en wel
publieksreactie.
o Rond de 60% vindt hem nog steeds goed.
o De oneliners zijn dus niet de reden dat Raegan zo goed maakt. De
echte reden is namelijk dat het publiek laat blijken Raegan goed te
vinden.
• De tape wordt gefabriceerd met oneliners zonder publieksreactie:
o Raegan’s beoordeling daalt aanzienlijk. Hij heeft
dus gewonnen omdat het publiek hem draagt
Het publiek in de zaal bepaalt hoe sterk de prestatie van de kandidaat overkomt (de
kracht van de reactie van anderen)
De sociale invloed van het publiek op de mens. Als het publiek meegaat in de televisiestudio, dan
denkt men dat hij goed bezig is, ook al horen we niet precies wat Raegan zelf zegt/ doet.
2
, – Experiment 2: Obama versus Romney:” Horses and Bayonets” (plannen over het leger). Tijdens
dit
debat mocht het publiek geen enkele reactie geven. Het moest gewoon stil kijken: niet lachen, niet
applaudisseren…
Anders dan bij Raegan vs. Mondale was er geen enkele publieksreactie, want in Amerika weten ze dat
dit ervoor zorgt dat presidenten gekozen worden. De uitspraak van Obama over het leger wordt op
een bepaald moment meer dan 100 000 keer per minuut getweet.
Mensen worden dus inderdaad beïnvloed door anderen
– Experiment 3: Stanford Prison Experiment van Phil Zimbardo.
Phil Zimbardo heeft een universiteit omgebouwd tot een gevangenis. Zij die gevangenen waren,
werden uit hun bed gehaald door een politiesirene. Na enkele dagen hebben vier mensen het
experiment verlaten omdat ze er teveel stress van kregen. Degene die cipier was speelde zijn rol
namelijk té goed. Phil Zimbardo heeft bij dit experiment mensen opgezet om agressief te zijn, wat in
principe niet mag.
Uit dit experiment blijkt dat slechte mensen niet worden tegengehouden. In dit soort situaties maakt
het dan ook niet uit wie cipier is, want slechte situaties maken goede mensen slecht.
Zimbardo stelt dat er in dit soort situatie helemaal geen psychopaten nodig zijn om het ondragelijk
te maken. Het experiment illustreert de macht van de situatie. Hieruit kan men zich afvragen of men
mensen moet vervolgen die strafbare gedragingen hebben gepleegd die veroorzaakt werden door
de situatie.
– Experiment 4/ Bennington college studie (Newcomb)
In deze studie werd de situatie van het hoger onderwijs als uitgangspunt gekozen. Onderzoekers gingen na of de
participatie aan het hoger onderwijs onder studenten politiek progressieve houdingen bevordert. Ze kwamen
van een zeer welgestelde achtergrond en meestal conservatief. De afstand tussen de ‘kroost’ en de ouders werd
steeds groter.
Dus ook 1 van de contexteffecten op uw eigen manier van denken is het feit dat het hoger onderwijs de
studenten massaal progressiever maken (illustratie van hoe de sociale context ervoor zorgt hoe je zelf bent)
Andere toepassingsgebieden: zie verdere hoofdstukken.
- Eerste indrukken (vooroordelen? = negatieve gevoelens tegenover andere personen gebaseerd op hun
lidmaatschap van bepaalde sociale groepen).
- Conformiteit.
- Blinde gehoorzaamheid: men kan mensen zodanig ver krijgen dat ze de overheid zullen gehoorzamen
en hiervoor zelfs hun eigen behoeften aan de kant zullen leggen.
2.3 SOCIALE PSYCHOLOGIE EN VERWANTE DISCIPLINES
SOCIOLOGIE
= studie van groepsfactoren, kenmerken van mensen die hen binden aan groepen. Het gaat ook over instituten
Vbn.: SES (Sociaal Economische Status), nationaliteit, etnische achtergrond… .
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller azratok. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $16.94. You're not tied to anything after your purchase.
