Samenvatting Het Nederlands recht, een Maastrichtse inleiding
Editie 2019
Hoofdstuk 1 Recht begrijpen
Recht Een geheel van rechtsregels
Rechtszekerheid Als de regels duidelijk is en wordt gehandhaafd, dan weten we precies
wat er gaat gebeuren als aan de voorwaarden is voldaan. Iedereen kan er aanspraak op
maken dat het leven deze rechtszekerheid heeft.
Materieel recht Dit gaat over de inhoud (de wat-regels)
Formeel recht Dit gaat over de procedure (de hoe-regels)
Rechtsbronnen Plaatsen waar rechtsregels gevonden kunnen worden.
Rechtsregels De regels die gelden, de regels waaraan degenen tot wie de regels zich
richten (de normadressaten), zich moeten houden en de regels die gevolgen hebben als aan
de voorwaarden is voldaan.
- Regels van wetgevers
o Grondwet
o Wet in formele zin (art. 81 Gw)
o Wet in materiële zin (avv’s)
Wet in formele zin Wet gevormd door de regering en de Staten-Generaal
Wet in materiële zin Alle regelgevingsproducten die algemeen verbindende
voorschriften bevatten.
Het gaat voor het merendeel om supranationaal recht van supranationale organen.
Daarmee wordt bedoeld dat de beslissingen van die organen en dat recht gelding
hebben, zelfs zonder dat het eigen rechtsstelsel met die specifieke beslissingen of
specifieke rechtsregels heeft ingestemd.
Supranationaal orgaan Het orgaan kan beslissingen nemen die staten binden ook
als die staten er niet mee instemmen.
Intergouvernementele samenwerking Een internationaal orgaan kan alleen
beslissen wanneer de instemming van alle betrokken staten wordt verkregen.
- Internationale verdragen
o Eenieder verbindende bepalingen hebben rechtstreekse werking (art. 93 Gw)
o Overige bepalingen hebben alleen werking tussen verdragspartijen
- Rechterlijke uitspraken
o Jurisprudentie: alle rechterlijke uitspraken die rechtsregels bevatten die
erkend kunnen worden
o Jurisprudentie geeft inzicht in de uitleg en toepassing van rechtsregels
- De gewoonte
, o Vereiste van constante gedragslijn en opinio iuris
o Naar Nederlands recht slechts aanvullende functie
- Het ongeschreven recht
o Geconcretiseerd in rechtspraak
o Bijv. ‘de maatstaven van redelijkheid en billijkheid’ en ‘de maatschappelijke
betamelijkheid’.
Common law Eerdere rechterlijke uitspraken schrijven de rechter voor hoe hij in een
nieuwe zaak moet beslissing. Wanneer de oude regel tot een ongewenst resultaat leidt, dan
mag er alleen een nieuwe regel worden geformuleerd wanneer de nieuwe casus op
essentiële punten afwijkt van de oude casus.
Civil law Codificatiegedachte Het recht moet uitputtend worden vastgelegd in
wetboeken.
Wanneer de regelgeving van de hogere regelgever voorgaat, is de regeling van de lagere
regelgever onverbindend. Dit houdt in dat die regel, voor zover deze in strijd is met de
hogere regeling, niet tot het geldende recht behoort.
Rechtssubject Een rechtssubject is een drager van rechten, bevoegdheden en plichten.
Voor rechtssubjecten geldt dus dat zij kunnen profiteren van rechtsregels, maar voor hen
geldt ook dat zij tegelijkertijd door rechtsregels verplichtingen krijgen opgelegd.
Rechtsbevoegdheid Drager kunnen zijn van rechten en plichten
Handelingsbekwaam Heeft de bevoegdheid om de rechten die aan het recht kunnen
worden ontleed, ook zelf uit te oefenen. (art. 1:234 BW)
Natuurlijke personen Mensen van vlees en bloed.
Rechtspersonen Organisatorische verbanden waarvan een regeling bepaalt dat aan dat
verband rechtspersoonlijkheid toekomt.
Subjectief recht Wat rechtssubjecten aan het recht ontlenen
Objectief recht Het geldende recht, waaraan het subjectieve recht wordt ontleend.
Rechtshandeling Is een handeling waaraan het recht het door de betrokkene of
betrokkenen beoogde rechtsgevolg verbindt, omdat de betrokkene of betrokkenen dat
gevolg ook op het oog had(den).
Verbintenissen
Door een verbintenis wordt iemand verbonden tot een bepaalde prestatie.
Rechtsvordering De crediteur kan bij het uitblijven van de prestatie de rechter verzoeken
de debiteur daartoe te veroordelen.
Natuurlijke verbintenis Een verbintenis zonder rechtsvordering.
,Vernietigbaarheid Heeft betrekking op rechtshandelingen. Het recht geeft aan in welke
gevallen de rechtshandelingen vernietigbaar zijn. Wanneer een rechtshandeling door een
vernietiging wordt geannuleerd, betekent dat dat die rechtshandeling voor het recht nooit
bestaan heeft. De vernietiging heeft terugwerkende kracht, tenzij de wet in een bijzonder
geval anders bepaalt.
Nietig Een nietige rechtshandeling heeft in het geheel nooit bestaan, ook niet tijdelijk.
Ontbinding Dit is alleen mogelijk bij overeenkomsten. Het houdt in dat de overeenkomst
ophoudt te gelden en dat wat al ter uitvoering van de overeenkomst is gepresteerd
ongedaan moet worden gemaakt. Het heeft geen terugwerkende kracht.
Termijnen
Verjaringstermijn
- Hierop moet door de partij die daarbij belang heeft een beroep worden gedaan.
- Kan worden gestuit. Hierdoor stop het verder verstrijken van de termijn en begint de
termijn weer opnieuw te lopen.
- Na het verloop bestaat het recht nog wel, maar kan het niet meer in rechte geldend
worden gemaakt.
Vervaltermijn
- Deze zijn van openbare orde en moeten door de rechter ambtshalve (uit eigen
beweging) worden toegepast.
- Na het verloop van een vervaltermijn is het desbetreffende recht volledig verloren
gegaan.
Proportionaliteit Het bewuste handelen staat in een redelijke verhouding tot het te
bereiken doel.
Subsidiariteit Het doel kan niet op een andere manier worden bereikt dan door het type
handelen waarvoor is gekozen.
Aanvullend recht Alleen wanneer de betrokkenen geen andere afspraken maken, gelden
de regels die de regelgever heeft gesteld.
Dwingend recht Betrokkenen kunnen bij een overeenkomst niet een andere regeling
afspreken. Afwijkende regelingen zijn dan nietig.
Soms is een afwijkende regeling wel toegestaan, maar bijvoorbeeld alleen in een schriftelijke
overeenkomst of bij collectieve arbeidsovereenkomst. Dit heet semi-dwingend of driekwart
regelend recht.
Aantekeningen:
The art of distinguishing Het kunnen onderscheiden van een nieuw te berechten zaak van
een eerder berechte zaak.
De grondwet mag getoetst worden aan een ieder verbindende verdragsbepaling
, Een buurtcomité is geen rechtspersoon
Lingua franca Begrippen die niet voorkomen in de wet.
De crediteur heeft aanspraak op een prestatie. Vorderingsrecht. Wanneer de debiteur
iets niet nakomt en de crediteur hier niet achter aan gaat hoeft de debiteur niets te doen.
Actieve zijde.
De debiteur moet alleen maar presteren. Passieve zijde.
Hoofdstuk 2 Nederlands recht in een internationale context
Staten binden zich ten opzichte van elkaar in verdragen.
Ratificatie: Na goedkeuring van een verdrag kan de staat zich definitief binden door het
verdrag te ondertekenen of anderszins te bekrachtigen.
Dualisme: Er is geen doorwerking van het internationale recht in het nationale recht en het
internationale recht moet eerst worden omgezet in nationaal recht voordat het door de
burger kan worden ingeroepen.
Monisme: Er vindt rechtstreekse doorwerking plaats in het nationale recht en voor zover de
desbetreffende bepalingen zich daarvoor lenen kunnen burgers er beroep op doen.
Pas wanneer uit de tekst van het verdrag of de totstandkomingsgeschiedenis daarvan niet
volgt dat geen rechtstreekse werking is beoogd, moet worden gekeken naar de inhoud van
de bepaling (Artikel 31-33 Weens Verdragenverdrag). De vraag is dan of de bepaling
‘onvoorwaardelijk en voldoende nauwkeurig is om in de nationale rechtsorde zonder meer
als objectief recht te worden toegepast.’ Aan rechtstreekse werking staat niet in de weg dat
er aan de zijde van de overheid eventueel keuze- of beleidsvrijheid bestaat.
Wanneer een bepaling uit het internationale recht rechtstreekse werking heeft, kan hier
beroep op worden gedaan. Wanneer deze bepaling in strijd zou zijn met het al bestaande
Nederlandse recht, moet worden uitgemaakt met welke bepaling het conflict zal worden
opgelost. Nationale regels moeten buiten toepassing blijven wanneer de toepassing daarvan
onverenigbaar is met rechtstreeks werkende bepalingen van internationaal recht. In dit
geval zijn de nationale regels onverbindend.
Totstandkoming Europese Unie:
EGKS Dit werd als eerste opgericht voor de verhandeling van grondstoffen.
EEG Vrij verkeer van goederen, personen diensten en kapitaal. Hierin kwam de
beslissingsbevoegdheid te liggen bij de Europese Commissie, het Europees Parlement en het
Hof van Justitie. Dit is met een aantal aanpassing overgenomen voor de Europese Unie.
Regelgeving van de Europese Unie
- Verordening: Hebben een algemene strekking en zijn verbindend in alle onderdelen.
Deze zijn zo geformuleerd dat er geen omzetting naar nationaal recht hoeft plaats te
vinden. Nationale wetgeving in strijd met een Europese verordening moet buiten
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Nadjasiebers. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.85. You're not tied to anything after your purchase.