Summary
Samenvatting Psychogerontologie
- Course
- Institution
Hiermee heb ik een 18/20 gehaald. Dit is een samenvatting van het vak Psychogerontologie master I. Het wordt gedoceerd door Eva Dierckx.
[Show more]
Seller
Follow
ryostox
Reviews received
Content preview
Psychogerontologie1. BELANGRIJKE THEMA’S EN BEGRIPPEN BIJ VEROUDERING .......................................... 2
2. FYSIEKE VERANDERINGEN BIJ NORMALE VEROUDERING .......................................... 11
3. FYSIEKE GEZONDHEID: ZIEKTEBEELDEN .................................................................... 19
3.1 Ziekten van het cardiovasculaire systeem ........................................................................................ 19
3.2 Kanker ............................................................................................................................................. 20
3.3 Ziekten van het musculoskeletale systeem ...................................................................................... 21
3.4 Diabetes .......................................................................................................................................... 21
3.5 Ziekten van het ademhalingsstelsel ................................................................................................. 22
4. COGNITIE EN GEZOND OUDER WORDEN ................................................................... 22
5. COGNITIE EN PATHOLOGISCH OUDER WORDEN ........................................................ 30
6. ZELFBESCHADIGING BIJ OUDERE VOLWASSENEN ...................................................... 40
7. LEVENSEINDE EN ROUW ........................................................................................... 43
7.1 Levenseinde .................................................................................................................................... 43
7.2 Rouw ............................................................................................................................................... 47
8. VROEGTIJDIGE DETECTIE VAN ALZHEIMERDEMENTIE ............................................... 48
9. PERSOONLIJKHEID ..................................................................................................... 52
9.1 Psychodynamisch perspecFef .......................................................................................................... 52
9.2 Traitbenaderingen ........................................................................................................................... 54
9.3 Sociaal-emoFonele benaderingen ................................................................................................... 56
9.4 CogniFef perspecFef ....................................................................................................................... 58
10. SUCCESVOL OUDER WORDEN................................................................................ 60
Bron: lessen en powerpoints gegeven door prof. Eva Dierckx 1
, 1. Belangrijke thema’s en begrippen bij veroudering
Psychogerontologie = de psychologie van het ouder worden en het sociaal-emo:oneel
func:oneren van ouderen
Kennismaking met de wereld van de oudere
- Medische wereld hee? ervoor gezorgd dat mensen langer kunnen leven
o Gemiddelde levensverwach:ng s:jgt
o Maar de extra jaren die erbij komen, zijn niet noodzakelijk jaren met een
goede levenskwaliteit
- Rond de 80 jaar gaat de quality of life van ouderen enorm naar beneden
o Meer aandoeningen gaan optreden
- Elke oudere zal geconfronteerd worden met func:everlies, een ander uiterlijk, een
verhoogde kwetsbaarheid
o Dit wordt ook wel frailty genoemd
- Frailty = broosheid
o Dit is de toestand van toenemende kwetsbaarheid bij ouderen
o Er is een verminderde 'reservecapaciteit’ waardoor kleine kwalen
gemakkelijker belangrijke gezondheidsproblemen kunnen veroorzaken
o 2 zienswijzen:
§ Medisch: fysiek
• Bv.: grijpkracht meten, wandelsnelheid meten, …
§ Mul:dimensionaal: fysiek, sociaal, psychologisch
- De zorg is niet gericht op het aanpakken van chronische problemen
o Ouderen vertonen vaak veel comorbiditeit
o De gezondheidszorg is nog te veel bezig met het diagnos:ceren van 1 ding
§ Het diagnos:ceren van meerdere dingen is zeer moeilijk
- Sandwichgenera:e = mensen die zorgen voor hun ouders, maar ook voor hun eigen
kinderen en zelfs voor hun kleinkinderen
o Dit zorgt voor enorm veel werk en druk op die genera:e
Vergrijzing
- Verschillende termen om ouderen te benoemen
o Bv.: senioren, bejaarden, …
o De oudere popula:e verkiest de term ‘ouderen’
- Verschillende lee?ijden:
o Chronologische lee?ijd (= kalenderlee?ijd):
§ 65-74 jaar: jonge ouderen
§ 75-84 jaar: oude ouderen
§ Ouder dan 85 jaar: oudste ouderen
§ Ouder dan 100 jaar: centenarian
§ Ouder dan 110 jaar: super centenarian
o Func:onele lee?ijd:
§ Biologische lee?ijd
• Gebaseerd op de kwaliteit van de werking van de
lichaamssystemen/organen
Bron: lessen en powerpoints gegeven door prof. Eva Dierckx 2
, •Biologische lee?ijdstest: levensverwach:ng nagaan en hoe
gezond men gaat ouder worden
• Voorbeeld dat dit niet al:jd overeenkomt met de
kalenderlee?ijd: mensen met progeria
o Dit is een verouderingsziekte waardoor mensen zeer
snel oud worden
o Elk jaar worden ze 8 à 10 jaar ouder
§ Kinderen van 8 jaar zien/zijn er 80 jaar oud
§ Psychologische lee?ijd
• Gebaseerd op het func:oneren op psychologische/cogni:eve
tests (geheugen, intelligen:e, leercapaciteit, …)
• Voorbeeld dat dit niet al:jd overeenkomt met de
kalenderlee?ijd: mensen met jongdemen:e
§ Sociale lee?ijd
• Gebaseerd op welke sociale rollen een persoon inneemt
(familie, werk, gemeenschap)
o Zo hee? een gepensioneerde een hogere sociaal lee?ijd
dan een werkende persoon
• Voorbeeld dat dit niet al:jd overeenkomt met de
kalenderlee?ijd: topsporters zijn gepensioneerd op 30 jaar
o Opgelet: de chronologische lee?ijd wordt het meest gehanteerd
§ Nadeel: de chronologische lee?ijd weerspiegelt de diversiteit onder de
ouderen niet goed
• Zo zijn er mensen met de chronologische lee?ijd van 50 jaar
die zich 80 jaar voelen, maar ook omgekeerd
§ De func:onele lee?ijd toont die diversiteit en heterogeniteit veel beter
- Vergrijzing van de bevolking
o Grote s:jging van het aantal ouderen
o Dubbele vergrijzing = vergrijzing van de vergrijzing
§ Binnen de groep van ouderen begint ook de groep van oudste ouderen
toe te nemen
o Bevolkingspiramide:
§ Vroeger had dit de vorm van een piramide
• Brede basis (veel jonge mensen) en een smalle top (weinig
ouderen)
§ Nu hee? dit niet meer de vorm van een piramide
• Het midden en de top zijn breder geworden
§ Oorzaak: de babyboomers behoren nu tot de ouderen
o De provincies aan de kust bevaden de meeste ouderen
§ Vooral zeer eenzame ouderen zonder sociale ondersteuning
- Levensverwach:ng
o Neemt al:jd maar toe
o Gemiddeld: 81,7 jaar
o Vrouwen leven nog steeds langer dan mannen
o België staat op de 23ste plaats van alle landen met het grootste percentage
ouderen
§ Azia:sche landen hebben het grootste percentage
Bron: lessen en powerpoints gegeven door prof. Eva Dierckx 3
, Biopsychosociale perspec:ef
- Ontwikkeling/veroudering is een complex samenspel van biologische, psychologische
en sociale processen
- Biologisch: werking van de lichaamsfunc:es en structuren doorheen het
verouderingsproces
- Psychologisch: cogni:es, gevoelens, emo:es, persoonlijkheid
- Sociaal: posi:e binnen sociale structuren (familie, cultuur, wereld, land,
gemeenschap, …)
4 principes van het ouder worden
- Veranderingen in de levensloop verlopen con:nu
o Con:nuïteitsprincipe: hetgeen dat gebeurt op oudere lee?ijd bouwt voort op
gebeurtenissen uit het verleden
§ Mensen veranderen niet plots en zijn nog steeds dezelfde persoon als
vroeger
o Wat je doet op volwassen lee?ijd hee? een invloed op de latere lee?ijd
§ Wat je als jong persoon doet, hee? gevolgen voor je oudere persoon
§ Bv.: als je jou 50 jaar lang niet beschermt voor de zon, dan zal je later
sneller rimpels krijgen
o Manieren om jouw leven te verkorten:
§ Overgewicht
§ Overma:g alcoholgebruik
§ Weinig bewegen
§ Roken
- Enkel de ‘overlevenden’ zijn diegenen die oud worden
o De enige voorwaarde om oud te worden is niet doodgaan
o De mensen met goede steunfiguren, goede emo:onele gezondheid en veel
geluk ovv biologische aandoeningen zijn de mensen die ouder worden
o Hierdoor moet je oppassen met het maken van generaliseerbare uitspraken
§ Als je ouderen gaat vergelijken met jongeren, moet je goed beseffen
dat je de beste ouderen includeert
§ Bv.: risicovol gedrag vergelijken tussen jongeren en ouderen
• Resultaat: jongeren vertonen meer risicovol gedrag
• Verklaring: vaak worden de mensen die risicovol gedrag
vertonen niet oud waardoor er natuurlijk minder ouderen zijn
die risicovol gedrag vertonen
- Individualiteit doet ertoe
o Mythe: als mensen ouder worden, lijken ze steeds meer en meer op elkaar
o Realiteit: er zijn enorm veel interindividuele verschillen
§ Ouderen hebben al een heel leven geleid
§ Ze hebben in het verleden zoveel keuzes gemaakt en mogelijkheden
gehad die hun allemaal van elkaar differen:ëren
o Opgelet: daarnaast worden ook de intra-individuele verschillen heel groot bij
ouderen
§ Bv.: de fluïde intelligen:e verandert sterk naarmate men ouder wordt
- Normaal verouderen is verschillend van ziekte
o Onderscheid:
Bron: lessen en powerpoints gegeven door prof. Eva Dierckx 4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ryostox. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.54. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
72042 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now