Voor fysiotherapeuten staat tijdens hun werk het bewegingsapparaat van het menselijk
lichaam centraal. Patiënten komen bij hen met klachten van het bewegingsapparaat. De
fysiotherapeut gaat samen met de patiënt aan de slag met deze klachten om te proberen
een verbetering tot stand te brengen.
Het bewegingsapparaat is één van de stelsels van het menselijk lichaam. Het bestaat uit
benige en kraakbenige structuren, gewrichten en spieren. De benige en kraakbenige
structuren zorgen voor stabiliteit en stevigheid. Ze vormen een soort kapstok in het menselijk
lichaam. De gewrichten geven het bewegingsapparaat beweeglijkheid, mobiliteit. Botten
kunnen in gewrichten in meer of minder mate ten opzichte van elkaar bewegen. De spieren
brengen de bewegingen in de gewrichten tot stand en kunnen er aan de andere kant voor
zorgen dat er stabiliteit ontstaat in de gewrichten.
In deze kennisclip ga ik het hebben over de gewrichten. De soorten gewrichten, de bouw en
de beweeglijkheid zullen besproken worden.
Een gewricht of articulatio is een verbinding tussen 2 of meer botstukken. Het heupgewricht
is een voorbeeld van een gewricht gevormd door 2 botstukken. In het ellebooggewricht
daarentegen komen 3 botstukken bij elkaar.
Er worden 3 typen gewrichten of articulationes onderscheiden: de art. fibrosa, de art.
cartilaginea en de art. synovialis. In de art. fibrosa zijn de botten door bindweefsel met elkaar
verbonden. Voor de art. cartilaginea geldt dat de botten door middel van kraakbeen aan
elkaar vast zitten. Bij de art. synovialis is sprake van een gewrichtsholte. De botten worden
door een ruimte gevuld met vloeistof, synovia genaamd, van elkaar gescheiden.
De art. fibrosa komt op 3 manieren voor in het menselijk lichaam. Je spreekt van een
syndesmosis (een bandverbinding) wanneer in het bindweefsel veel elastische of collagene
vezels worden aangetroffen die de botten met elkaar verbinden. Er is sprake van een sutura,
een naadverbinding, wanneer tussen 2 platte botstukken slechts een smalle
bindweefselstrook aanwezig is. Deze verbindingen tref je alleen in de schedel aan. Het derde
type is de gomphosis, de verbinding tussen een tand en de onder- of bovenkaak.
Er worden in het lichaam 2 typen art. cartilaginea aangetroffen. De synchondrosis is een
kraakbeenverbinding waarbij hyalien kraakbeen de verbinding vormt. Tussen delen van het
borstbeen tref je zo’n verbinding aan. In de symphysis wordt het verbindende kraakbeen
gevormd door vezelig kraakbeen en zijn de botdelen bedekt met een dun laagje hyalien
kraakbeen. Aan de voorzijde van het bekken bevindt zich een symphysis.
De grootste groep gewrichten in het menselijk lichaam wordt gevormd door de synoviale
gewrichten. Een art. synovialis heeft 4 kenmerken. Er is een gewrichtsholte, cavum
articulare, aanwezig. De holte wordt omgeven door een gewrichtskapsel dat de ruimte afsluit
en de botten met elkaar verbindt. De gewrichtsholte is gevuld met vloeistof, de synovia. De
botuiteinden in de gewrichtsholte, de gewrichtsvlakken, zijn bedekt met gewrichtskraakbeen.
Een paar bijzonderheden op een rij:
• Het bolle, convexe gewrichtsdeel noem je de
kop. Het holle, concave gewrichtsdeel de kom.
• In de meeste synoviale gewrichten worden kop
en kom bedekt met hyalien kraakbeen. De dikte
varieert tussen de 1 en 7 mm.
• Het gewrichtskraakbeen, cartilago articularis,
wordt niet doorbloed en bevat geen zenuwen.
, • Het gewrichtskapsel, de capsula articularis
bestaat uit 2 lagen: een binnenste laag, de
membrana synovialis, en een buitenste laag, de
membrana fibrosa. De membrana synovialis
bestaat uit losmazig bindweefsel en is rijk
doorbloed. Deze bloedvaten spelen een rol bij de
productie en resorptie van de synovia.
De membrana fibrosa wordt gevormd door vezelig bindweefsel waarin zich veel collagene
vezels bevinden. De dikte van deze laag van het kapsel varieert. Op plaatsen waar de
membrana fibrosa dik is en veel parallel verlopende collagene vezels bevat, spreek je van
een gewrichtsband of ligament. Deze ligamenten die onderdeel vormen van de membrana
fibrosa, noem je capsulaire ligamenten. Ligamenten kunnen ook los van de membrana
fibrosa voorkomen. Je spreekt van extracapsulaire ligamenten wanneer de ligamenten buiten
de membrana fibrosa liggen. Bevinden de ligamenten zich in de gewrichtsholte, dan noem je
dat intra-articulaire ligamenten. De kruisbanden van de knie zijn de bekendste intra-
articulaire ligamenten.
• Het gewrichtssmeer, de synovia, wordt geproduceerd en geresorbeerd door de
bloedvaten in de membrana synovialis. Synovia is een dialysaat van het
bloedplasma. Het zorgt onder andere voor de smering van het gewricht.
• Tenslotte kunnen in een synoviaal gewricht kunnen hulpstructuren voorkomen, zoals
bijvoorbeeld de menisci van de knie. Hulpstructuren hebben verschillende functies
zoals versteviging en bescherming.
Van de drie gewrichtstypen vormen de synoviale gewrichten de meest beweeglijke groep. Er
worden daarbij verschillende soorten synoviale gewrichten onderscheiden die in meer of
mindere mate beweeglijk zijn. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de zeer beweeglijke
kogelgewrichten zoals schouder- en heupgewricht.
Je kunt daarbij op 2 manieren kijken naar het bewegen van het gewricht. Wanneer je intra-
articulair kijkt naar de bewegingen die kop en kom ten opzichte van elkaar maken, dan kijk je
naar de bewegingsbaan van het gewricht. Kijk je van buiten het gewricht naar de beweging,
naar de hoekverandering die de botstukken ten opzichte van elkaar maken, dan beoordeel je
de beweging van de geleding. Je ziet dan bv. een buiging van de knie of een strekking van
de elleboog.
Bij de beoordeling van de bewegingsbaan en de beweging van de geleding van een gewricht
kijk je dus als het ware met 2 brillen naar dezelfde beweging.
Kennisclip enkel 1
Op de overgang van voet naar onderbeen bevindt zich het enkelgewricht. Een relatief
kwetsbaar gewricht, veel mensen zijn wel eens door de enkel gegaan tijdens een
sportwedstrijd of bij een plotselinge afstap. Als fysiotherapeut in een eerstelijns praktijk zal je
dit soort patiënten regelmatig tegenkomen.
Deze kennisclip gaat over de bouw van het enkelgewricht. De synoviale kenmerken zullen
besproken worden.
Als je naar het enkelgewricht kijkt kan je dat op 2 manieren doen. Je kunt een puur
anatomische bril opzetten en dan zie je de verbinding tussen de botten van het onderbeen
en één van de voetwortel beentjes, de talus. Je kunt ook kijken met een functionele bril en
het bewegen centraal stellen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller christrines. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.75. You're not tied to anything after your purchase.
