Hoofdstuk 1
Dagbesteding is een doelgerichte, zoveel mogelijk zingevende, gestructureerde invulling van
activiteiten om de tijd die je tot je beschikking hebt te besteden.
Een dagbesteding geeft zin en invulling aan je leven. Het biedt jou en jouw cliënt houvast.
Bij dagbesteding spelen vier aspecten een rol:
o De persoon die aan de dagbesteding meedoet;
o De aard van de dagbesteding zelf;
o De omgeving waarin de dagbesteding plaatsvindt;
o De waarde van de dagbesteding.
Elk mens besteedt zijn dag op eigen wijze en naar zijn mogelijkheden. Daarbij speelt ook de omgeving
een rol. hij doet dit op zo’n manier dat hij daarbij invulling geeft aan zijn behoeften en wensen.
Elke vorm van dagbesteding heeft zijn eigen kenmerken en eigenschappen. Bestede tijd is geleefde
tijd. Leeftijd, persoonlijkheid, cultuur en sekse van de deelnemer bepalen de vorm en wijze van de
dagbesteding. De tijd die je in een bepaalde levensfase beschikbaar hebt, geef je vorm en inhoud met
dagbesteding.
Dagbesteding vindt plaats in een omgeving, een plek waar je je activiteiten verricht. De plek waar je
bent geboren, opgegroeid, waar je woont, speelt en werkt. Een plek die je eigen is, waar je veilig
bent. Die je met anderen deelt of juist niet.
Dagbesteding is altijd een ontmoeting met dingen en mensen. Je communiceert met de dingen en
mensen om je heen. Zij doen een beroep op je. Er vindt een uitnodiging plaats om te reageren.
Dagbesteding verschaft je het materiaal om je dag, je leven, je bestaan vorm en inhoud te geven. En
het bijzondere hieraan is dat je hier zelf een onderdeel in bent.
Met dagbesteding heb je je hele leven te maken. Je zult iedere dag moeten bepalen hoe je die gaat
besteden. In verschillende levensloopfasen krijg je met verschillende taken te maken. Die taken moet
je als kind, adolescent, volwassene of oudere zien te klaren. Het is ook jouw taak als beroepskracht
MZ om de cliënten daarbij te helpen. Welke taken kun je hen bijvoorbeeld aan leren? Verschillende
zaken moet je daarbij in het oog houden: gedrag, zingeving, competenties, werken, scholing en vrije
tijd.
Dagbesteding gaat over gedrag. Kennis van de levensloop van de mens, de ontwikkelingspsychologie,
is daarbij erg belangrijk. Daardoor kun je gedrag duiden en eventueel bijsturen met gerichte
interventies. Een aantal gedragstheorieën kunnen je in de beroepspraktijk helpen bij het begeleiden
van je cliënten. Denk dan aan de biologische benadering, de psychodynamische benadering (Freud),
het behaviorisme (Pavlov), het cognitivisme en de humanistische benadering (Maslow).
Je moet ook zicht hebben op wat de zin is van een bepaalde invulling van dagbesteding. Of wat je
cliënt voor een zinsbeleving aan zijn dagbesteding ontleent. Dagbesteding kan zingeven aan je
bestaan. Het kan bijvoorbeeld de reden zijn dat je ’s ochtends opstaat, in de regel is zingeving het
doel en dagbesteding het middel. Je ontkomt daarom ook niet aan de vraag, wat die zin dan is. De
één zal dat heel dichtbij houden. Bij de ander kan het veel dieper gaan. Hoe dan ook is zingeving, hoe
we ons leven leven, een belangrijk gegeven daarin is dagbesteding een belangrijke invulling.
, Bij het invullen van de dagbesteding samen met je cliënten weeg je zaken tegen elkaar af. Dat
betekent dat je bijv. de competenties van je cliënt moet kennen. Die competenties zet je af tegen de
eisen, uitdagingen en mogelijkheden van de uit te voeren dagbesteding van de cliënt. Als je daarbij
streeft naar de optimale ontwikkeling, is dagbesteding ook een vorm van competentiegroei. Je kunt
bij het balanceren tussen draagkracht, wat kan iemand aan, en draaglast, wat vraag je van iemand,
ook de familie inschakelen.
Werken is een steeds belangrijker onderdeel van dagbesteding. Bij werk: is er sprake van een
bepaalde lichamelijke en geestelijke inspanning, is er een uitdaging om gebruik te maken van je
capaciteiten, voldoe je aan een maatschappelijke behoefte, zonder werken loopt de economie en dus
de maatschappij vast, lever je een product of dienst.
Er zijn verschillende soorten werk. Zo heb je betaald en onbetaald werk, ook wel vrijwilligers werk
genoemd. Je kunt spreken over buitenshuis werken en thuiswerken, thuiswerken wordt
tegenwoordig ook wel het nieuwe werken genoemd. De scheiding tussen werken en wonen wordt
daardoor steeds vager. In het MZ werkveld, zie je eigenlijk een tegengestelde beweging. Werk of
arbeidsmatige dagbesteding vindt grotendeels plaats buiten de instelling. Steeds meer cliënten
worden begeleidt naar passend werk in reguliere bedrijven of sociale bedrijven die daar speciaal op
gericht zijn.
Er horen veel verschillende begrippen en definities bij de term scholing. In het kader van
dagbesteding gaat het vooral over educatie, de vorming in de breedste zin. Je vormt ie. Of ontwikkelt
je als je leert hoe je de kamer waar je woont netjes schoonhoudt. Hoe je het ook wendt of keert, je
verandert als je leert hoe je op een goede manier hulp kunt vragen. Daarnaast wordt je
zelfverzekerder als je leert hoe je je grens kunt aangeven. De definitie van leren is het volgende:
leren is het zich eigen maken van nieuwe kennis, houding of vaardigheden.
Scholing en educatie is leren en dit kan overal plaatsvinden. Je kunt bewust leren, dan ga je naar
school of een andere locatie met een leerdoel. Bijvoorbeeld een zorgboerderij. Of je leert samen met
je cliënten via internet. Zo heb je tal van mogelijkheden om scholing in te zetten bij dagbesteding.
Werken, leren, dagtaken uitvoeren en dergelijke staan in feite tegenover een andere vorm van
dagbesteding: vrije tijd. De meeste mensen roepen dat vrij zijn heerlijk is, maar er zijn ook mensen
voor wie vrije tijd een grotere opgave is dan gewoon werken of leren. Dit komt omdat je in je vrije
tijd veel meer op jezelf bent aangewezen, er is geen baas die zegt wat je moet doen. als je niet kiest
voor een vrijetijdsinvulling, is er niemand die je daarop aankijkt. Het komt ook voor dat mensen de
druk op het werk zo zwaar ervaren, dat ze zich te moe voelen om bijvoorbeeld te gaan sporten. Ze
zien op tegen de sociale druk, want ze willen of durven geen verwachtingen bij anderen op te
roepen. Ze zeggen dan dat als je iets afspreekt, je het ook moet nakomen en dus toch niet vrij bent.
Let op: wettelijk gezien valt vrije tijd ook niet onder de noemer dagbesteding. Dit heeft vooral te
maken met de betaling van de begeleiding bij dagbesteding. Vrije tijd valt meer onder dag
structurering die in de woon/verblijfssituatie wordt geboden.
Dagbesteding is een belangrijk onderdeel in ons bestaan. Het is zo belangrijk dat bij een eerste
kennismaking meestal eerder gevraagd wordt wat je doet dan wie je bent. Omdat dagbesteding zo
belangrijk is, is het interessant om eens te kijken hoe dit dan overeenkomt met de behoefte piramide
van Maslow. De psycholoog Maslow heeft uitgedacht hoe je menselijke behoeften in beeld kunt
brengen. Hij doet dit met zijn behoefte piramide. Maslow gaat uit van de gedachte dat een mens in
zijn ontwikkeling steeds verder komt. In zijn streven naar zelfrealisatie boort een mens telkens
nieuwe lagen aan.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller amberhuijden. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.70. You're not tied to anything after your purchase.