EHealth in de gezondheidszorg
ESSAY KRITISCHE STUDIES MANAGEMENT & INNOVATIE
9 mei 2019
, Inleiding
In de maatschappij is sinds de opkomst van het internet sprake van een digitalisering van
diensten en gedrag, ook in de gezondheidszorg. Patiënten zijn mondiger geworden, stellen
hogere eisen aan de zorg, willen meer regie en langer thuis blijven wonen. Daarnaast is het
duidelijk voor de politiek en de maatschappij dat er sprake is van een
zorgcapaciteitsprobleem. Mede hierdoor is eHealth sterk in opkomst om voor deze dragers
oplossingen te bieden [ CITATION Tim11 \l 1043 ]. Volgens het NIVEL & Nictiz (2017)
wordt eHealth gezien als het gebruik van hedendaagse informatie- en
communicatietechnologieën, om gezondheid en gezondheidszorg te ondersteunen of te
verbeteren. EHealth biedt mogelijkheden om de kwaliteit van zorg te verbeteren. Het wordt
steeds duidelijker waarom eHealth, ondanks de verwachtingen, toch achterblijft. Ten eerste
is er nog steeds veel onduidelijkheid en onbekendheid op het gebied van eHealth
[ CITATION Wou17 \l 1043 ]. Daarnaast zijn, volgens sociologe Laura Visser, de patiënten
die eHealth gebruiken veelal mondige patiënten die al minder moeite hebben met de
toegankelijkheid van (digitale) zorg [ CITATION Bro17 \l 1043 ]. Wordt er soms teveel
gefocust op deze groep gebruikers? Dit leidt tot de volgende vraagstelling:
Wat is de rol van gebruikers en niet-gebruikers in de ontwikkeling van eHealth
technologieën?
Er zijn verschillende theoretische perspectieven om de relatie tussen de technologie en de
gebruikers, en dus de praktijk, te bestuderen. Er zal in dit essay gefocust worden op de
SCOT-theorie en de theorieën van Timmermans & Berg. Om deze theorieën uit te leggen
aan de hand van eHealth, zal Hartwacht als voorbeeld genomen worden. Dit is een
monitoringsysteem voor cardiologie patiënten. Het bestaat uit drie onderdelen: (1)
cardiologen kunnen patiënten thuis monitoren op basis van metingen en vragenlijsten, (2)
patiënten hebben overal toegang tot hun dossier en (3) patiënten kunnen direct videocontact
hebben met hun specialist [ CITATION Car19 \l 1043 ].
SCOT-theorie
The Social Construction of Technology (SCOT) geeft een sociaal-constructivistische blik op
technologie en innovatie. Het wordt gezien als een sociaal proces met sociale groepen
waarin verschillen ontstaan over hoe kennis wordt geconstrueerd. Daarnaast gaat het over
de betekenisgeving van verschillende groepen. Vanuit sociaal constructivisme is er dus niet
één waarheid en er moet een neutrale houding aangenomen worden om verschillende
waarheden te bekijken. Er zijn vier sleutelconcepten: interpretatieve flexibiliteit, relevante
sociale groepen, de black box en stabilisatie & closure [ CITATION Pin89 \l 1043 ]. Bij de
interpretatieve flexibiliteit staat de betekenisgeving van verschillende groepen centraal (Pinch
& Bijker, 1989, p.34). Voor een arts kan Hartwacht een makkelijke oplossing zijn om de
gezondheidstoestand van een patiënt te monitoren. Voor de patiënt kan dit een hele andere
betekenis hebben. Zit de patiënt te wachten op frequente monitoring van bijvoorbeeld zijn
bloeddruk of test uitslagen? Wordt de patiënt dan niet vaak geconfronteerd met zijn eigen
ziekte? Hoe wordt deze vorm van zorg opgelost voor niet-gebruikers? Het is daarom
belangrijk om in de ontwikkeling van eHealth de relevante sociale groepen mee te nemen.
Artsen en verschillende soorten patiënten kijken namelijk anders naar de functie/betekenis.
Door de mening van deze sociale groepen mee te nemen kunnen problemen gedefinieerd en
opgelost worden die voortkomen uit de technologische ontwikkeling. Daarnaast is de valkuil
dat er wordt uitgegaan van de black box: kennis wordt als bekend beschouwd. Voor een arts
is dit vaak het geval, maar geld dit ook voor de patiënt die vaak een lekenvisie heeft? Levert
het geen stress op als test uitslagen niet goed zijn? Hoe zit het met patiënten die geen
PAGINA 1
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller danickxx. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.58. You're not tied to anything after your purchase.