Jeugdrecht met inleiding jeugdbescherming 2e jaar orthopedagogie
Hoofdstuk 1: Inleiding rond het ontstaan vd jeugdbescherming in
België
1. Inleiding
Rechten wettelijk geregeld in specifieke nationale & internationale wetgeving: zorgt voor
bescherming
o Rechten vastgelegd in het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind:
IVRK
o Jeugddelinquentierecht: maatregelen en straffen bij misdrijf
o Hulpverlening in een verontrustende opvoedingssituatie
o Rechtswaarborgen binnen de jeugdhulp
Pas op 15 mei 1912 was er de wet op kinderbescherming (1e beschermingswet)
-> Kind, nu eerder jongere, werd gedefinieerd en verschilt van volwassene
Cultuur wordt overgedragen door 2 processen:
1. Socialisatie: opvoeding door verinnerlijken van waarden & normen die in
maatschappij aanwezig zijn
Bv: Sommigen zetten zich hier tegen af & nemen dingen niet helemaal over zoals
Amish, krakers, Punks, Gothics.. Ze zullen ook functioneren in maatschappij maar
moeilijker!
2. Sociale controle: straffen & bestraffen als de norm van de maatschappij niet wordt
nageleefd (in elke groep is er sociale controle)
-> Is er pas als er reactie komt v buitenaf!
o Formeel: controle van overheid bij naleven van waarden & normen
(bv: politie, rechtbank, strafwet; wat mag en niet mag)
o Informeel: ongeschreven, ouders die je iets verbieden, uniform aandoen bij
een wedstrijd..
(bv: peergroup, ouders, vrienden)
Deze 2 processen zorgen ervoor dat er veranderingen ontstaan en evolutie duidelijk wordt.
= Categoriaal beleid: verschil tussen kind en volwassene: recent (1912)
o Men ziet dat kind moet gesocialiseerd worden & moet leren
o Kind zit in een ‘nog-niet’ situatie: weet nog niet wat juist is, wat hij mag doen..
-> Ook ontstaan door opkomst verschillende wetenschappen (criminologie, penologie,
psychologie) en de verandering in tijdsgeest (verlichtingsperiode)
1
,Jeugdrecht met inleiding jeugdbescherming 2e jaar orthopedagogie
2. Ontstaan van een categoraal beleid
2.1 Evolutie vd socialisatie
Kinderen worden eeuwen beschouwd als een ‘volwassene’ met hier en daar uitzonderingen
-> uitzonderingsmaatregel
Recente sociale constructie = gegroeid & geëvolueerd op basis van inzicht uit de
geschiedenis
Chronocentrisme: vertrekt vanuit het nu en kijkt naar het verleden
(op zoek wat het ‘nu’ verklaart)
Geschiedsschrijving: vertrekt vanuit het verleden en kijkt naar het nu
(jeugdrecht ziet het op deze manier)
Verlichting is bepalend voor het categoriaal beleid
o Nog-niet positie: nog-niet verantwoordelijk, nog-niet zelfstandig..
o Weten nog niet h verschil tussen goed en kwaad
o Toekomst, vooruitgang, ratio staan centraal
2 mensbeelden in de verlichting:
1. Volwassene: kent zijn lot
2. Kind: kneedbaar, maakbaar, evolueerbaar
2.1.1 Geen kindbeeld
Kinderen werden tot hun 7 jaar beschouwd als een last, ding. Ze waren een noodzakelijk
kwaad: ze kwamen, gingen dood / overleefden.
Na 7 jaar -> gezien als een volwassene
o De kinderen moesten functioneren als volwassenen zowel emotioneel, functioneel
als seksueel. Ze waren geen last meer.
-> Jongens opgeleid in leerscholen binnen een maatschappij (uit adel; productieve arbeid)
-> Meisjes bleven thuis voor huishouden
Afwezigheid in kindbeeld in oudheid (kleine volwassenen)
o Achterlaten v kinderen (meisjes en kinderen met beperking eerst) door ‘te veel’
kinderen in de bevolking & te weinig middelen.
o Offeren aan Godheid (ritueel geofferd)
o Als afval weggooien op de mesthoop
-> Meisjes minder waard (bron v/h kwaad, omdat ze ervoor zorgen dat er kinderen komen)
2
,Jeugdrecht met inleiding jeugdbescherming 2e jaar orthopedagogie
Tot 18de eeuw was het de gewoonte om kinderen naar een voedster te brengen,
onderdompelen in rivieren om hen te harden, verbranden voor ziektes te bestrijden etc.
Oorzaken van de hoge kindersterfte:
o Onhygiënische omstandigheden
o Geen voorbehoedsmiddelen
o Ziektes
-> Leidt tot een gebrek aan interesse (niet hechten voor het geval dat het sterft)
2.1.2 Aanzet tot een kindbeeld
16de eeuw lichte verandering:
o Jongens v adelijke kring naar scholen, daarna lage klasse en veel later de meisjes
(intellectuele vorming)
Mensbeelden ontstonden (17de-18de eeuw)
1. Romantici
-> Kind is ‘slecht geboren’ en de opvoeding maakt het kind ‘goed’
2. Moralisten
-> Kind is ‘inherent goed’ en invloed v buitenaf beïnvloed het kind negatief
Verlichtingsperiode is cruciaal
-> Kinderen werden meer en meer een aparte groep met eigen kenmerken en eigen
gedragingen
Er ontstond een tweedeling in de visie op ontwikkeling van de mens
1. Kind dat men moet afschermen van maatschappij en moeten nog opvoeden. Ze
moeten de mogelijkheid krijgen om te groeien door fouten te maken (trial-en-error)
2. Volwassene die lot en rol al kent in de maatschappij
Sociogenese = op grond van maatschappelijke verandering het apart gaan zien van kind en
volwassene.
Psychogenese = eigenschappen worden specifiek aan kinderen toegeschreven, worden op
een bepaald moment ontdekt en vanaf dan beschouwd als eigen aan kinderen en over
geaccentueerd in relatie met kinderen.
, Jeugdrecht met inleiding jeugdbescherming 2e jaar orthopedagogie
-> Toont aan dat men kinderen uitsloot uit de wereld van volwassenen. Ze hebben een eigen
wereld
- Arbeidersklasse en fabrieksbazen niet blij -> konden geen geld meer verdienen
- Ouders niet blij -> verlies en overname ouderlijke macht door overheid (zij zeiden
wat moest)
2.1.3 Het huidige kinderbeeld
Zien kind als een krachtig persoon met eigen mogelijkheden: kijken naar het kunnen
-> Hun vermogen om zelf te groeien en leren is eindeloos, geboren onderzoekers
Kinderen tot een bepaalde leeftijd apart benaderen door specifieke opvoeding, in
instellingen speciaal voor kinderen (bv: kinderdagverblijf, kleuterschool, pediatrie)
-> Fases die kwalitatief verschillen: wij zijn niet zelfstandig en volwassenen worden
wel zo aanschouwd
-> Verschillende ontwikkelingsfases met eigen mogelijkheden en beperkingen
(kijken naar het kunnen)
Afsluiten van volwassenwereld: we zitten in veiligheid en worden opgeleid & dit vermindert
per leeftijd en wordt opgegeven aan 18 jaar.
2.2 Evolutie van de sociale controle
Op vlak van bestraffing: geen onderscheid tussen volwassene en kind (vanaf 19de eeuw)
Wel verschil = in handen van pater Familias of door goddelijke overwegingen
(willekeurig!)
Pas toen kind uitgevonden werd in verlichting was er een wijziging
-> Door criminologie en penologie
2.2.1 Vroege tijden tot verlichting
In het oud-romeinse recht: wet der XII tafelen
o Uitzondering voor onmondige (beschouwd als niet-huwbare kinderen) en die
krijgen eigen straf door pretor
o Eerste onderscheid tussen opzettelijk en niet opzettelijke daden
Oordeel des onderscheids = het kunnen onderscheiden van goed en kwaad
Het klassieke tijdvak:
- Onderscheid meer verduidelijken door waarneembare gegevens zoals fysiologische
toestand kind: huwbare leeftijd en geslachtsrijpheid
- Hier kijkt men vooral naar het aanvoelen van het goede en kwade
- Sluwheid vult leeftijd aan
= weten ze wel wat ze deden?
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller OrthopedagogieStudente. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.91. You're not tied to anything after your purchase.