Samenvatting van Visies op de stad. Van tuindorp tot smart city hoofdstuk 5. Deze samenvatting heeft een logisch overzicht van het hoofdstuk en de belangrijke termen staan in cursief
Visies op de stad
Hoofdstuk 5: Ruimtelijke ordening en de stad
5.1 Inleiding
Ruimtelijke interventies in de stad zijn noodzakelijk om maatschappelijke en economische
belangen te realiseren
- de fundamentele vraag voor de planologische wetenschap is hoe we het beste de
stedelijke ruimte kunnen ordenen
- decennialang is de ruimtelijke ordening gebaseerd geweest op de gedachte
dat de ruimte in de stad een soort publiek goed is dat door de overheid moet
worden aangeboden en beheerd, de planologie gaat over of dit wel
daadwerkelijk de taak van de overheid is
- Nederlandse steden zijn daarbij vaak ondernemend te werk gegaan en hebben zelf
bouwgrond gerealiseerd, op basis van een actief gemeentelijk grondbeleid
- hieraan zijn ook de nodige risico's verbonden waarbij de uitkomst niet altijd
succesvol is en steden tientallen miljoenen euros verlies leiden op hun
investeringen in grond doordat ze de bouwgrond niet kunnen verkopen of
tegen een veel lagere prijs dan gedacht
Uit de economische wetenschap leren we dat er op z’n minst twee alternatieve zijn voor de
‘ruimtelijke orde als publiek goed’-benadering
- Ronald Coase zegt dat publieke goederen het gevolg zijn van onvolledig
geformuleerde eigendomsrechten, omdat deze rechten niet goed zijn afgebakend,
blijft het goed in het publieke domein
- bijvoorbeeld: parken en de binnenstad
- particulieren zouden niet zo snel ‘de openbare ruimte’ gaan
produceren, omdat het gebruik van de ruimte moeilijk af te baken is
- de oplossing van Coase voor goederen in het publieke domein is de
toekenning van volledige eigendomsrechten door de overheid aan de markt,
waarmee het een privaat goed wordt
- Elinor Ostrom heeft het over het beheer van zogenoemde common pool resources
(gemeenschappelijke hulpbronnen)
- die zijn de schaarse goederen waar iedereen gebruik van kan maken, zoals
de zee
- overmatig gebruik leidt tot teloorgang van het goed (bijvoorbeeld
overbevissing) en daarom is een interventie gewenst
5.2 Publiek en privaat eigendom
, Ruimtelijke interventies tasten vaak eigendomsposities aan, dit is een gevoelig punt: hoe
verhoudt zich de macht van de overheid om publieke doelen te verwezenlijken (aanleg van
een weg, vernieuwing van een woonwijk) tot het recht van individuele eigenaren (bewoners
en bedrijven) op het gebruik van hun eigendom
- filosofen hebben zich in het verleden uitgesproken over de rol die ontroerend goed
zou moeten spelen in de samenleving
- in de zeventiende eeuw stelde John Locke dat privaat eigendom om
onroerend goed de basis is voor de burgerlijke samenleving en daarom moet
worden beschermd in het recht
- grondeigendom is gerelateerd aan individuele autonomie en biedt de
eigenaar de mogelijkheid te investeren in het cultiveren van die grond
- zonder overheidsbescherming van het eigendom van grond
zou de incentive om de grond te bewerken worden aangetast,
hierdoor wordt de samenleving geschaad
- ook de achttiende-eeuwse filosoof Jeremy Bentham pleitte voor bescherming
van private eigendomsrechten door de staat
- hij veronderstelde dat particuliere grondeigenaren veel meer geneigd
zijn om het maximale uit de grond te halen dan een publieke eigenaar
zou doen
- privaat eigendom draagt dus bij aan algemene
maatschappelijke welvaart
- Jean-Jacques Rousseau was hier niet mee eens, hij stelde dat privaat
grondeigendom wereldwijd verantwoordelijk is voor veel ellende en
gewelddadige acties
- nog steeds werk deze tegenstelling discussies over privaat eigendom
en onroerend goed
- internationaal heeft de val van het communisme de ideologie
van privaat eigendom een sterke impuls gegeven
- sloppenwijken kunnen sterk worden verbeterd als de
bewoners formeel eigenaar zijn van hun woning en de
grond waarop de woning is gebouwd
- onder meer de Verenigde Naties en de World Bank
stimuleren privaat eigendom
- tegenstander van deze gedachtegang
waarschuwen voor ‘neoliberale gedachtegoed’
en wijzen erop dat het toekennen van
eigendomsrechten en het creëren van markten
waarin eigendom over onroerend goed kan
worden verhandeld tot uitsluiting van sociaal
zwakkeren in de samenleving kan leiden
In essentie gaat het bij de ordening van de stad, in relatie tot eigendom, om twee
vraagstukken
- het eerste vraagstuk doet zich voor als de overheid de bestemming van de grond
wijzigt, omdat zij bepaalde ruimtelijke ambities wil verwezenlijken
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller GaanVoorDie10. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.
